Kıdem tazminatı kalkıyor mu?

Soru: Son günlerde kıdem tazminatının kalkacağına ve yerine kıdem tazminatı fonu getirileceğine dair haberler okuyoruz. Ben yaklaşık 7 yıldan beri aynı iş yerinde çalışıyorum. Yeni sistem benim geriye doğru yedi yıllık hakkımı ortadan kaldırır mı? Ayrıca, böyle bir fon kurulursa işçiler istediği zaman işten çıkıp fonda biriken paralarını alabilirler mi? İşçinin alacağı para neye göre hesap edilir? Bildiğiniz gibi bu tür değişiklikler genellikle işçilerin aleyhine sonuçlanmaktadır. İşsizlik sigortasında olduğu gibi devlet fonu kullanıyor. Mesela benim brüt aylığım çok yüksek olmasına rağmen işveren işime son verirse en fazla 450 YTL işsizlik maaşı alabileceğim. Halbuki benden kesilen para oldukça fazla. Aynı durumun kıdem tazminatı fonu içinde olması ve geriye dönük haklarımızı kaybedecek olmaktan endişe duyuyoruz. A.Cenk Bildiğim kadarıyla yaklaşık yarım asırdır ülkemizde kıdem tazminatı fonu tartışılmaktadır. Bugüne kadar en somut diyebileceğimiz bir tasarı hazırlandı ve tartışmaların odağında bu tasarı var. Hayata geçip geçmeyeceğini henüz bilemiyoruz. Ancak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının istihdam paketi içinde düzenlenen bu tasarı daha çok tartışılacaktır. Geriye dönük haklar mahfuz Kıdem tazminatı fonunun kurulmasıyla birlikte 1475 sayılı kanunun yürürlükteki tek maddesi olan ve kıdem tazminatı uygulamasını düzenleyen 14'üncü maddesi de yürürlükten kalkacaktır. Bu anlamda baktığımızda kıdem tazminatı uygulaması fon kanunu ile birlikte sona erecektir. Ancak, kıdem tazminatı fonu kanunu çıkıncaya kadar işçilerin hak kazandıkları kıdemden doğan alacaklarının sona ermesi söz konusu değildir. Geriye dönük biriken kıdem alacakları aynen korunacak ve işçinin 1475 sayılı Kanunun 14. maddesinde belirtilen usullerle iş akdinin sona ermesi halinde kıdem tazminatı ödenecektir. İşveren işçinin bu alacağından sorumlu olacak ve sorumluluğu devam edecektir. Kıdem tazminatının hangi tarihteki ücrete göre hesaplanacağı sorusu akla gelebilir. Örneğin, soru gönderen okuyucumuzun halen yedi yıllık kıdemi var. Fon kanunu çıkarsa yedi yıllık kıdem alacağı olacak. Ancak, çalışmaya devam etti ve yaklaşık 4 yıl kıdem tazminatı fonuna para yatırdı. O zaman toplam 11 yıl kıdemi olacak. İş akdi işveren tarafından 1475/14 göre feshedildiğini varsayalım. Yani kıdem tazminatı almaya hak kazanacak şekilde sona ermiş olsun. Bu işçi 4 yıllık kıdemi için fondan para alabilecektir. Burada tartışma yoktur. Ancak, fondan önceki yedi yıllık tazminatını hangi ücrete göre alabilecek. Tabii ki, son aldığı 30 günlük brüt ücretine göre 7 yıllık kıdem tazminatı hesap edilecek. On yıl, çok uzun süre Kıdem tazminatı fonunda biriken fondan işçiler ancak 10 yıl fona para ödedikten sonra faydalanabilecekler. Bu süre oldukça uzundur. Sekiz yıl çalışıp çalışma hayatının dışına çıkan bir kişi için durum ne olacaktır. Kıdem tazminatı fonundan yararlanmaya hak kazanan bir işçinin kıdem süresine bakılmaksızın fondan biriken paralarını alması sağlanmalıdır. Süre tahdidi konması bu fona karşı oluşan şüpheleri haklı çıkarmaktadır. İşçilerin çok sık iş yeri değiştirmesinin önüne geçmek için süre sınırlaması konması gerektiğini savunanlar var. Oysa, işçi kendi isteği ile işten ayrılırsa, yani haklı nedene dayalı olmaksızın tek taraflı olarak iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatı alamayacağı gibi kıdem tazminatı fonundan da yararlanamayacaktır. İşçinin iş akdini feshetmesi halinde kıdem tazminatı fonundan yararlanıp yararlanamayacağı konusu tasarıda net değil. Bu konuya açıklık getirilmesi gerekiyor. Tasarıda ancak on yıl kıdemi olanlar istekleri halinde fonda biriken paralarını alabilecekler. Fondan yararlanma şartları Kıdem tazminatından yararlanabilmek için 1475/14. maddeye göre sayılan şartların tamamı kıdem tazminatı fon tasarısında korunmamıştır. Tasarıya göre, kıdem tazminatı fonundan yararlanabilmek için iş sözleşmesinin aşağıda sayılan şartlardan birisine göre sona ermesi gerekiyor: 1-Bağlı oldukları kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik, malullük aylığı bağlanması yahut toptan ödeme almak amacıyla hizmet akitlerini feshetmeleri halinde, 2-İşverence hizmet akdinin feshedilmesi durumunda işçinin hak kazandığı yaşlılık, emeklilik, malullük aylığı veya toptan ödeme almak amacıyla ilgili kuruma veya sandığa başvurması, 3-Adına en az 10 yıl fona prim ödenen işçinin isteği halinde, 4- İşçinin ölümü halinde kanuni mirasçıları, kıdem tazminatı fonundan tazminat almaya hak kazanacaktır. Oysa 1475 sayılı kanun kıdem tazminatına hak kazanma şartlarını daha geniş düzenlemişti ve halen böyle uygulanıyor. Kıdem tazminatı fonu; askere giden erkeklerin, evlenen kadınların ve işverenin iş akdini feshetmesi hallerinde kıdem tazminatı ödemeyecektir.