Memurların isteğe bağlı sigortalılığı

Sosyal güvenlik sistemi içinde Sosyal Sigortalar Kurumu ile Bağ-Kur sigortalıları belirli şartları taşımaları halinde isteğe bağlı olarak sigorta primi ödeyebilmekteydiler. Gerçekten, belirli bir süre sigortalı çalışıp işinden ayrılan bir kişi, kendi imkanlarıyla SSK'ya isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek sosyal güvenliğini sağlayabilmektedir. Benzer durum Bağ-Kur sigortalıları içinde geçerlidir. Hâttâ ev hanımları doğrudan Bağ-Kur isteğe bağlı sigortaya girebilmektedirler. SSK ve Bağ-Kur sigortalılarına tanınmış olan bu hakkın Emekli Sandığı iştirakçisi olan devlet memurlarına verilmemiş olması öteden beri tartışılan bir durum olmuştur. Bu tartışmalar neticesinde 2004 yılı içinde Kanun koyucu 5234 sayılı Kanun ile devlet memurlarına da belirli şartları taşımaları halinde isteğe bağlı olarak Emekli Sandığına prim ödeme imkanı getirildi. On yıl hizmet şart Emekli Sandığı Kanununun 12'inci maddesine göre, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak en az on yıl çalıştıktan sonra, herhangi bir sebeple kendi isteğiyle memurluktan ayrılmış olanlar isteğe bağlı sigortalı olabilirler. İsteğe bağlı sigortaya girebilmek için on yıllık hizmet yanında, memurluktan ayrıldıkları tarihten itibaren altı ay içinde yazılı olarak Sandığa başvurmaları ve emeklilik keseneği ve kurum karşılıklarını ait olduğu ay içinde Sandık hesabına yatırmaları şartıyla başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren Sandıkla ilgilendirilirler. Kanunun bu açıklamasından anlaşılacağı üzere, memuriyetten ayrıldıktan sonra altı ay içinde Emekli Sandığına müracaat etmeleri gerekir. Müracaat ayı içinde emekli keseneği ve kurum karşılıklarının sandık hesabına yatırılması gerekir. Emekli Sandığına ödenecek olan aylık isteğe bağlı kesenek miktarı, emeklilik keseneğine esas aylık, derece ve kademeleri ile ayrıldıkları göreve ilişkin ek göstergeleri esas alınır. Sandığa emekli keseneği ödedikleri her yıl için bir kademe ilerlemesi ve eğitim durumları itibariyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre yükselebilecekleri dereceyi geçmemek şartıyla her üç yıl için bir derece yükselmesi uygulanır. İsteğe bağlı ödenen bu süreler, tekrar Sandığa tabi bir göreve başlayanlar için de geçerli olmak üzere emeklilik ikramiyesinin süre ve miktar yönünden hesabı ile kazanılmış hak aylıklarının tespitinde dikkate alınmaz. Bu şekilde Sandıkla ilgilendirilenler bu Kanunun uygulanmasında isteğe bağlı iştirakçi olarak kabul edilirler. Kimler isteğe bağlı olamaz Herhangi bir sebeple memurluktan çıkarılmış olanlar Emekli Sandığına isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödeyemezler. Diğer yandan, kurumdan dul ve yetim aylığı alamakta olanlar da isteğe bağlı olarak Emekli Sandığına tabi hizmet kazanamazlar. Diğer yandan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 48. maddesinin (A) fıkrasının (5) numaralı bendinde belirtilen, devlete karşı işlenen suçlar ile rüşvet, zimmet, irtikap vs. suçlardan dolayı mahkum olanlar isteğe bağlı olarak Emekli Sandığına tabi hizmet kazanamazlar. Kanun koyucu Emekli Sandığı isteğe bağlı giriş şartlarını düzenlerken memuriyetten çıkarılanlar ile memurluk görevine giremeyecek durumda olanları kapsam dışında bırakmıştır. Burada kamu görevi yapabilme şartını öne çıkarmaktadır. Çıkış şartları Emekli Sandığına isteğe bağlı olarak giren iştirakçiler diledikleri zamanda dilekçe vererek isteğe bağlı kesenek ödemekten vazgeçebilirler. Çıkış işlemi öncelikle kişilerin iradesine bırakılmıştır. Kanunda bu durum şu şekilde düzenlenmiştir; Sandıkla ilişkilendirilme isteğinden vazgeçtiğini yazılı olarak Sandığa bildirenlerin de isteğe bağlı iştirakçiliklerine başvuru tarihini takip eden ay başından itibaren son verilir. İkinci olarak, toplu ya da fasılalı olarak toplam altı aydan daha fazla süreye ilişkin emekli kesenekleri ile kurum karşılıklarını süresinde ödemeyenlerin isteğe bağlı iştirakçilikleri kendiliğinden sona erer. Üçüncü olarak, diğer sosyal güvenlik kurumları ile zorunlu olarak ilgilendirilmelerini gerektirir görevlerde çalışmakta olan ya da çalışmaya başlayanlar ile diğer sosyal güvenlik kurumlarından veya Sandıktan kendi çalışmasından dolayı aylık bağlanmış olanlar isteğe bağlı iştirakçi olamazlar. Bunlardan diğer sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak çalışmaya başlayıp bu görevleri sona erenler de altı ay içinde yazılı olarak isteğe bağlı iştirakçi olmak üzere başvuruda bulunabilirler. >> Okuyuculara cevaplar > Murat Tokcan: Verdiğiniz bilgilere göre, SSK'dan emekli olursanız ilk sigortaya giriş tarihiniz esas alınacaktır. Bu arada lise yıllarında yatırılan prim staj veya çıkarlık ise emeklilik hesabında dikkate alınmaz. Emekli Sandığına geçerseniz durum değişmektedir. Emekli Sandığı Kanununda 18 yaş öncesi hizmetler birkaç istisna dışına emeklilikte dikkate alınmamaktadır. Emekli Sandığı isteğe bağlı iştirakçilikle ilgili ayrıntılı açıklamayı yukarıda yazılanlardan bulabilirsiniz. Diğer sosyal güvenlik kurumlarına yapılan ödeme sona erdikten sonra altı ay içinde Emekli Sandığına isteğe bağlı iştirakçi olarak girebilirsiniz. > İ. Özyer: Ölüm aylığı ile ilgili yapmış olduğunuz eleştirilere katılmamak elde değil. Öte yandan hepimiz hukukun üstünlüğüne inanmak durumundayız. Bir kanun hoşumuza gitmeyebilir Ancak, yürürlükte olduğu sürece ona uymak durumundayız. Ölüm aylığı ile ilgili yıllardan beri süren adaletsizlik nihayet giderildi. Geriye dönük olarak aylık talebinde bulunmanız hukuken mümkün değil. Hukukun bıraktığı bir açık kapı olsaydı sizlerle rahatlıkla paylaşmak isterdim. Hiç değilse yeğenlerinizin bundan sonraki mağduriyeti giderilmiş oldu. Bunu da bir kazanç kabul etmek lazım.