Ölüm aylığı değişiyor

1 Ocak 2007 tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni Sosyal Güvenlik Kanunu ile ölüm aylığında değişiklik yapılıyor. Gerçekten 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun öngördüğü önemli değişikliklerden birisi de, çalışan sigortalının ölümü sonrasında hak sahibi olarak geride kalan dul ve yetimleri (eş ve çocukları) ile ana ve babasına bağlanacak aylıklara hak kazanma şartlarında yapılan düzenlemelerdir. Hali hazır uygulamada, SSK'ya tabi bir sigortalı vefat ettiğinde 1800 günü varsa veya 1800 günü yoksa bile 5 yıldan fazla sigortalı olup her bir sigortalılık yılı için ortalama 180 gün prim ödenmiş ise geride kalanlarına dul/yetim aylığı bağlanmaktadır. Bağ-Kur uygulamasında ise, sigortalısının ölümü halinde en az beş tam yıl prim ödeme süresi varsa, geride kalan hak sahiplerine ölüm (dul/yetim) aylığı bağlanmaktadır. T.C. Emekli Sandığı iştirakçisinin vefatında ise, 10 yıl ve daha fazla süre Emekli Sandığı'na tabi hizmeti varsa, geride kalan hak sahiplerine aylık bağlanmaktadır. Emekli Sandığı iştirakçisinin hizmet süresi 10 yıl olmamakla birlikte, 5 yıldan fazla süresi var ise, bu kere eşinin bakıma muhtaç olması halinde aylık verildiği gibi çocuklarına da eğitim süreleri boyunca aylık verilmektedir. Ölüm aylığı alamayanlara kolaylık 5510 sayılı Kanun ile getirilen yeni düzenlemeye göre ölüm aylığına hak kazanabilmek için; en az beş yıldan beri sigortalı bulunmak, toplam olarak 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak gerekmektedir. Bu şartları taşıyan sigortalıların ölümü halinde geride kalan eş ve çocuklarına dul-yetim aylığı bağlanacaktır. Burada ki "dul" kelimesi sadece kadınları değil erkekleri de kapsamaktadır. Vefat eden, işçi ve memurların hak sahiplerine, ölüm aylığı şartları sağlanamadığı için verilemeyen dul-yetim aylıkları, yeni getirilen sistem ile hak ediliyorsa 1 Ocak 2007 gününden geçerli olmak üzere verilemeye başlanacaktır. Örneğin; Ayşe Kural isimli bir bayan sigortalının vefat eden eşinin 15 yıl sigortalılık süresi ve toplam 1100 gün prim ödemesi bulunmaktadır. 20 ay askerlik borçlanmasıyla birlikte prim ödeme gün sayısı 1700 gün olmasına rağmen, yasanın öngördüğü 1800 gün olmadığı için Ayşe Kural'a ölüm aylığı verilmemektedir. Yeni yasanın yürürlüğe girmesi neticesinde ölüm aylığına hak kazanabilmek için 900 gün prim ödemesi ve 5 yıl sigortalılık süresi yeterli olacağından, bayan Ayşe Kural'a 1 Ocak 2007 tarihinden geçerli olarak ölüm aylığı bağlanacaktır. Dul eşe ölüm aylığı bağlanması Dul eşe aylık bağlanabilmesi için mevcut uygulamada olduğu gibi tek şart, dul eşin evlenememesidir. Evlenen eşe aylık bağlanmaz. Daha önce bağlanan aylık kesilir. Erkek veya kadın dul eşin herhangi bir şekilde çalışması, emekli aylığı alaması ölüm aylığı bağlanmasına engel değildir. 5510 sayılı Kanunun 34'üncü maddesine göre, ölen sigortalının 33'üncü madde hükümlerine göre hesaplanacak aylığının; Dul eşine % 50'si, Aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi çalışmaları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde % 75'i oranında aylık bağlanır.