Si­gor­ta p­ri­min­de beş pu­an in­di­ri­mi baş­la­dı

Bilin­di­ği üze­re, 5510 sa­yı­lı Sos­yal Si­gor­ta­lar ve Ge­nel Sağ­lık Si­gor­ta­sı (SS ve GSS) Ka­nu­nu 1 Ekim 2008 ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gir­di. Sos­yal Gü­ven­lik sis­te­mi­miz­de çok önem­li de­ği­şik­lik­ler ya­pan söz ko­nu­su Ka­nu­nun me­rak­la bek­le­nen uy­gu­la­ma­la­rın­dan bi­ri­si de iş­ve­ren si­gor­ta prim­le­rin­de ya­pı­la­cak olan yüz­de beş­lik in­di­rim­di. Sos­yal Gü­ven­lik Ku­ru­mu ta­ra­fın­dan 13 Ka­sım 2008 ta­ri­hin­de ya­yım­la­nan ge­nel­gey­le yüz­de beş si­gor­ta pri­mi in­di­ri­mi uy­gu­la­ma­sı baş­la­dı. Yüz­de beş­lik in­di­rim ne ifa­de edi­yor. Ön­ce­lik­le bu­na bak­mak la­zım. 5510 sa­yı­lı Ka­nu­na gö­re Ma­lul­lük, yaş­lı­lık ve ölüm si­gor­ta­sı prim ora­nı is­tis­na­lar ha­riç yüz­de 20 ola­rak be­lir­len­miş­tir. Bu­nun yüz­de 11'i iş­ve­ren his­se­si, yüz­de 9'u ise iş­çi his­se­si­dir. Ör­ne­ğin 1000 YTL brüt üc­re­ti olan bir iş­çi­nin ay­lı­ğı üze­rin­den 90 YTL iş­çi his­se­si ola­rak ma­lul­lük, yaş­lı­lık ve ölüm si­gor­ta­sı pri­mi ke­si­li­yor. Ay­nı brüt üc­ret üze­rin­den iş­ve­ren his­se­si ola­rak ise 110 YTL prim he­sap­la­nı­yor. Yüz­de beş in­di­rim­den son­ra ise iş­ve­ren his­se­si ola­rak he­sap­la­nan prim ora­nı beş pu­an in­di­ril­dik­ten son­ra yüz­de al­tı­ya ine­cek. Bu hal­de ör­ne­ği­miz­de­ki iş­ve­ren his­se­si ola­rak he­sap­la­na­cak prim mik­ta­rı da 60 YTL ola­cak. Gö­rül­dü­ğü gi­bi iş­ve­ren 50 YTL bir in­di­rim­den ya­rar­lan­mış ola­cak­tır. Bu açık­la­ma­lar ışı­ğın­da şu­nu be­lirt­me­li­yiz ki, beş pu­an­lık in­di­rim ta­ma­men iş­ve­ren his­se­sin­den ya­pı­lı­yor. İş­çi­le­rin öde­ye­cek­le­ri si­gor­ta pri­min­de her­han­gi bir in­di­rim ya­pıl­ma­sı söz ko­nu­su de­ğil­dir. Di­ğer yan­dan iş­ve­ren için ge­çer­li olan beş pu­an­lık in­di­rim sa­de­ce ma­lul­lü, yaş­lı­lık ve ölüm si­gor­ta ko­lu üze­rin­den ya­pıl­mak­ta­dır. İş ka­za­sı ve mes­lek has­ta­lı­ğı ile ge­nel sağ­lık si­gor­ta­sı si­gor­ta kol­la­rın­dan in­di­rim ya­pıl­ma­sı söz ko­nu­su de­ğil­dir. Bor­cu ol­ma­ya­na in­di­rim Si­gor­ta prim­le­rin­de uy­gu­la­na­cak olan ve iş­ve­ren­le­rin is­tih­dam ma­li­ye­ti­ni azalt­ma­ya yö­ne­lik söz ko­nu­su uy­gu­la­ma­nın önem­li bir sı­nır­la­ma­sı var. Anı­lan in­di­rim­den ya­rar­lan­mak için iş­ve­ren­le­rin mu­ac­cel ha­le gel­miş prim borç­la­rı­nın bu­lun­ma­ma­sı ge­re­ki­yor. Ül­ke­miz si­gor­ta prim ve ver­gi af­la­rıy­la meş­hur. Yıl ol­mu­yor ki bir ver­gi af­fı ve­ya prim af­fı ol­ma­sın. Bu ka­dar yay­gın af uy­gu­la­nan bir ül­ke­de ver­gi ve prim top­la­ma­nın zor­luk­la­rı­nı an­lat­ma­ya ge­rek yok. Di­ğer yan­dan prim­le­ri­ni dü­zen­li öde­yen iş­ve­ren­le­rin hep di­le ge­tir­dik­le­ri bir ko­nu var­dır. Si­gor­ta pri­mi­ni ve­ya ver­gi­si­ni za­ma­nın­da dü­zen­li öde­me­yen ki­şi­le­re af ya­pı­lı­yor. Pe­ki dü­zen­li öde­yen iş­ve­ren­le­re ne­den her­han­gi bir in­di­rim ya­pıl­maz? Bu so­ru yer­den gö­ğe ka­dar hak­lı­dır. İş­te, 5510 sa­yı­lı Ka­nun ile sos­yal gü­ven­lik prim­le­ri­ni dü­zen­li öde­yen iş­ve­ren­le­re yu­ka­rı­da açık­la­dı­ğı­mız yüz­de beş­lik in­di­rim uy­gu­la­na­cak. Sos­yal gü­ven­lik prim bor­cu, ida­ri pa­ra ce­za­sı ve­ya iş­siz­lik prim bor­cu ve­ya bu borç­lar­dan kay­nak­la­nan ge­cik­me zam­mı ve­ya ge­cik­me ce­za­sı bor­cu olan iş­ve­ren­ler prim in­di­ri­min­den ya­rar­la­na­ma­ya­cak. Prim bor­cu olan iş­ve­ren­le­rin ba­zı du­rum­lar­da in­di­rim­den ya­rar­lan­ma­sı­na im­kân ta­nı­nı­yor. Ör­ne­ğin, be­lir­li bir dö­nem prim bor­cu olan ve prim af­fı­na mü­ra­ca­at edip borç­la­rı­nı tak­sit­len­di­ren iş­ve­ren­ler, tak­sit­le­ri­ni dü­zen­li öde­dik­le­ri sü­re­ce in­di­rim­den ya­rar­la­na­bi­le­cek­ler. Di­ğer yan­dan za­man için­de bor­cu olan iş­ve­ren­ler, borç­lu ol­duk­la­rı sü­re­ce in­di­rim­den ya­rar­la­na­ma­ya­cak­lar. An­cak, borç­la­rı­nı öde­dik­le­ri ve­ya 6183 sa­yı­lı Ka­nu­nun 43'ün­cü mad­de­si­ne gö­re ya­pı­lan­dır­dık­la­rı tak­dir­de in­di­rim­den ya­rar­lan­ma­ya baş­la­ya­cak­lar. Bu­ra­dan şu­nu an­lı­yo­ruz: Ku­ru­ma borç­lu olan iş­ve­ren­ler de prim in­di­ri­min­den tak­sit­len­dir­me ya­pa­rak ya­rar­la­na­bi­lir­ler. Önem­li olan iş­ve­re­nin tak­sit­le­ri­ni dü­zen­li öde­me­si­dir. Ka­çak iş­çi ça­lış­tı­ra­na in­di­rim yok! İş­ve­ren­le­re uy­gu­la­na­cak olan sos­yal gü­ven­lik prim in­di­rim uy­gu­la­ma­sı­na ge­ti­ri­len ikin­ci sı­nır­la­ma ise ka­çak iş­çi ça­lış­tır­ma­ya yö­ne­lik ola­rak dü­zen­len­miş. Bu dü­zen­le­me­ye gö­re, Sos­yal Gü­ven­lik Ku­ru­mu­na tes­cil iş­le­mi­ni yap­ma­dan iş­çi ça­lış­tı­ran iş­ve­ren­le­re prim in­di­ri­mi ya­pıl­ma­ya­cak. Si­gor­ta­sız (tes­cil­siz) iş­çi ça­lış­tır­dı­ğı tes­pit edi­len iş­ve­ren­ler tes­pit ta­ri­hin­den ile­ri­ye doğ­ru bir yıl için­de beş pu­an­lık prim in­di­ri­min­den ya­rar­la­na­ma­ya­cak­lar. Ta­bi­i ki, bir yıl için­de ikin­ci kez tes­cil­siz iş­çi ça­lış­tır­ma­ma­sı ge­re­ki­yor.