Sigorta başlangıcı ve tescil

Emekli Sandığı'na tabi bir süre çalıştıktan sonra Sosyal Sigortalar Kurumu'na geçen bir okurumuz, hizmet birleştirmesi yapılması halinde sigortalılık başlangıcının nasıl belirlendiğini ve SSK'ya yapılan tescil işlemlerinde sigortalıların neler yapması gerektiğini sormaktadır. Bu okuyucumuzun sorusu ışığında hizmet birleştirmesinde sigortalılık başlangıcı, sigorta tescil işlemleri, işverenlere tescil işlemini yapmamadan dolayı uygulanan müeyyideler ve sigortalıların kendilerini bildirim yükümlülüklerini açıklayalım. Bilindiği gibi, 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumları Arasında Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun'da sigortalılığı başlangıcının tespiti açıklanmıştır. Buna göre, Emekli Sandığı, SSK, Bağ-Kur ve diğer sosyal güvenlik kurumlarından herhangi birisinde ilk defa çalışılmaya başlanılan tarih sigortalılık süresinin başlama tarihidir. Sigortalının ilk çalışmaya başladığı tarih SSK için sigortalılık başlangıcıdır. Emekli Sandığı, 18 yaş öncesi çalışmaları fiili çalışma olarak kabul etmemektedir. Şöyle ki; SSK'ya tabi olarak 16 yaşında çalışmaya başlayan bir kişi 8 yıl çalıştıktan sonra Emekli Sandığı'na girmiştir. Emekli Sandığı'ndan emekli olurken SSK'ya tabi 18 yaş öncesi çalışmaları dikkate alınmayacak, 18 yaşını ikmal ettiği süreden sonraki 6 yıllık çalışmaları değerlendirilecektir. Bağ-Kur sigortalısı olabilmek için 18 yaşın ikmal edilmesi gerekiyor. Ancak, Bağ-Kur SSK'dan gelen 18 yaş öncesi hizmetleri kabul ediyor. Bu konuda bir uygulama birliği olmamakla birlikte Bağ-Kur'un son yıllardaki uygulaması bu yöndedir. Geçmiş yıllarda tersi uygulamaları da olmuştur. İşe giriş bildirgesi İşverenler işe alacakları sigortalıları işe başlatmadan önce nüfus cüzdanlarına göre üçer nüsha ve fotoğraflı olarak düzenleyecekleri sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirirler veya iadeli taahhütlü olarak gönderirler. İnşaat işyerlerinde işe başlayan sigortalılar için işe başlatıldığı gün, Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilen işyerlerinde çalışacak sigortalıların en geç bir ay, Dışişleri Bakanlığı'nın yurt dışı teşkilatında göreve atanan personeli için üç ay içinde Kuruma verilen bildirgeler süresi içinde verilmiş sayılır. İşe giriş bildirgelerinin verilmesi gereken son günün tatile rastlaması halinde bildirgeler tatili izleyen ilk iş günü mesai bitimine kadar da verilebilir. İlk işe giriş bildirgelerinden fotoğraflı olan birinci nüsha sigortalının nüfus cüzdanının bir fotokopisi ile birlikte Kurumca alınır. Sigorta sicil numarası, alındığı tarih ve genel evrak numarası işlenen bildirgelerin iki nüshası ise, biri sigortalıya verilmek, diğeri saklanmak üzere işverene iade edilir. İlk defa sigortalı olacak sigortalılara sicil kartı düzenlenmesi için Kurumda kalacak bildirgeyle birlikte bir fotoğraf daha verilir. İdari para cezası İşverene yasal süresinde vermediği her bir işe giriş bildirgesi için aylık asgari ücret tutarında, bildirilmeyen sigortalıların (yabancı uyrukluların) çalışma izninin olmaması durumunda asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır. Örneğin, öteden beri tescilli olan bir işyerine 1 Temmuz 2005 tarihinden itibaren 10 sigortalı alınmış ve bu sigortalılara ait işe giriş bildirgeleri 15 Temmuz tarihinde Kuruma verilmiştir. Bu işyerine geç bildirimden dolayı 10 X 488.70 = 4.887 YTL idari para cezası uygulanacaktır. Kamuya yönelik hizmet veren resmi nitelikteki kuruluşlarca yasal süresinde adi posta yoluyla gönderildiği halde Kuruma geç intikal eden işe giriş bildirgeleri için postaya yasal süresinde verildiğinin resmi kayıtlarla belgelenmesi koşuluyla idari para cezası uygulanmaz. İlk işyerindeki çalışması, 506 sayılı Kanunun 9'uncu maddesine uygun şekilde işe giriş bildirgesi verilerek duyurulmuş ve tescil işlemi yapılmış olan sigortalıların naklen ve iş akdi ilişkisi sona ermeden aynı işverenin Kurumca tescil edilmiş diğer işyerinde çalışması halinde, bu işyerinden yasal süresi içinde Kuruma verilmeyen işe giriş bildirgelerinden dolayı işverenlere idari para cezası uygulanmamaktadır. Sigortalıların kendi bildirimi Bir işverenin yanında çalışmaya başlayan sigortalı, çalışmaya başladığını işe başladığı tarihten itibaren en geç otuz gün içinde iki nüsha olarak düzenleyeceği sigortalı bildirim belgesi ile Kuruma bildirir. Söz konusu bildirimi yapmayan sigortalılara Kanun herhangi bir yaptırım düzenlememiştir. Ancak, sigortalıların yaptırım yok gerekçesi ile söz konusu bildirimden kaçınmamaları gerekmektedir. Zira, işverenin tescil işlemini yapmaması halinde sigortalının kendi bildirimi önem taşımaktadır. Yani işveren kişiyi sigortasız çalıştırıyorsa ve sigortalı Kanunun öngördüğü bildirimi bir ay içinde yapmış ise, daha sonra yapılacak incelemelerde ve yargı aşamasında geçerli delil olarak değerlendirilir. Sigortalılara tavsiyemiz, işyerinde çalışmaya başladıktan sonra en geç bir ay içinde SSK'nın ilgili müdürlüklerine bildirimlerini yapmalarıdır. Okuyuculara cevaplar * Mehmet Çalışkan- Babaannemin emekli aylığını vekalet yolu ile almaya başladım. Bu vekaletin süresi ne kadardır? Ne zaman yenilemem lazım? SSK'nın uygulamasında gelir ve aylıkları kanuni temsilcilerine (veli, vasi, kayyum veya vekil) ödenen emeklilerin gelir/aylık alma hakkının devam edip etmediğinin tespit edilmesi için yılda bir defa kasım ayına ait gelir ve aylıkların ödenmesi sırasında banka şubelerince Yoklama Belgesi alınır. Kanuni temsilciler gelir ve aylığı almaya başlayacakları ilk ayda vesayet ve kayyumluk ilamları ile vekaletnamelerin noter tasdikli iki örneğini Yoklama Belgesi ile birlikte banka şubelerine verirler. Kanuni temsilciler tarafından izleyen yoklama dönemlerinde (her yıl kasım ayı) sadece yoklama belgesinin gerçeğe uygun bir şekilde ve eksiksiz olarak doldurulup imzalandıktan sonra ilgili banka şubesine verilmesi yeterlidir. Gerçeğe aykırı bildirimde bulunan kanuni temsilcilere yapılan fuzuli ödemeler % 50 fazlası ve kanuni faizi ile birlikte geri alınır. Ayrıca, bunlar hakkında Türk Ceza Kanununun ilgili maddelerine göre kovuşturma yapılır. * Erol Çalışkan- Annemin yaklaşık dört yıllık SSK çalışması var. 55 yaşını tamamladı. Emekli olamadığına göre sigortaya ödenen primler geri alınabilir mi? Bilindiği üzere, Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan toptan ödeme alabilmek için kadın sigortalıların 58, erkek sigortalıların ise 60 yaşını doldurduğu halde emekli olabilecek kadar hizmeti olmayan ve artık çalışmayı ve isteğe bağlı sigortaya devam etmeyi düşünmeyen sigortalılar yazılı olarak Kuruma müracaat ederlerse çalıştıkları sürece kendilerinin ve işverenlerinin ödediği emeklilik primlerinin toplamı kendilerine bir defada ödenerek hizmetleri tasfiye edilir. Annenizin toptan ödeme sisteminden faydalanabilmesi için Kanuna göre 58 yaşını tamamlaması gerekir. Tavsiyemiz isteğe bağlı sigorta yolu ile prim ödeme süresini 3600 güne çıkararak emekli olmasını sağlamanızdır.