Sigortasız çalıştırmaya ağır ceza geldi

Sosyal Güvenlik Reformunun 1 Ekim 2008 tarihinde uygulamaya girmesiyle birlikte hepimizin hayatında çok önemli değişiklikler olacağını daha önce yazdık. Bahse konu olan değişikliklerden birisi de idari para cezalarında karşımıza çıkıyor. Halk arasında "sigortasız çalıştırma" olarak bilinen ve teknik olarak "tescilsiz çalışma" şeklinde adlandırılan kayıtdışı çalıştırmaya yönelik idari para cezaları bugüne kadar görülmeyen şiddette cezalandırılacak. Öteden beri uygulanan cezalarda önemli değişiklikler yapıldı ve yasa yürürlüğe girdi. Bilindiği üzere, sigortasız işçi çalıştıran işverenlere çalıştırdıkları her sigortalı için asgari ücretin bir katı tutarında idari para cezası uygulanıyordu. Örneğin; on sigortasız işçi çalıştıran işveren asgari ücretin on katı tutarında para cezasına çarptırılıyordu. 1 Ekimden sonra sigortasız çalıştırmanın cezası ne oldu? Bu sorunun tek bir cevabı yok. Şöyle ki; İşveren sigortasız işçi çalıştırdığını kendisi kuruma bildirirse uygulanacak ceza tutarı eskiden olduğu gibi bir asgari ücret olacak. İşveren böyle bir bildirim yapar mı demeyin. Yapar. Ancak, kurumun haberi olmadan kendiliğinden yaptığı bildirim nedeniyle böyle bir indirim yapılacaktır. İşveren kendisi değil de kurumun denetim elemanları veya başka bir şekilde tespit edilen sigortasız çalıştırma ile ilgili her bir işçi için uygulanacak ceza miktarı asgari ücretin iki katı olacak. Örneğin, kurum kontrol memuru 16 Ekim 2008 tarihinde yaptığı denetimlerde 5 kişinin tescilsiz (sigortasız) çalıştırıldığını tespit ederse, uygulanacak ceza şu şekilde hesaplanır: 5x2=10x638.77=6.380 YTL ceza uygulanır. İkinci defa denemeyin Sigortasız çalıştırmanın tekrarı halinde ise ceza miktarı katlanıyor. Kanun hükmüne göre, tescilsiz işçi çalıştıran işverenler, bir yıl içinde tekrar tescilsiz çalıştırmaları halinde uygulanacak ceza tutarı sigortasız her bir işçi için asgari ücretin beş katı olarak uygulanacak. Açıklamamıza yukarıdaki örneğimizle devam edelim; 16 ekim 2008 tarihinde 5 işçiyi tescilsiz çalıştırdığı tespit edilen işverene her bir işçi için asgari ücretin iki katı tutarında ceza uygulanacağını belirtmiştik. Aynı işverenin takip eden bir yıl içinde, yani 16 Ekim 2009 tarihine kadar sigortasız çalıştırdığı tespit edilen her bir işçi için beş asgari ücret ceza alacak. Örneğin, bir yıl içinde toplam 10 kişiyi daha sigortasız çalıştırdığı belirlenirse, 10x5=50 asgari ücret ceza uygulanacaktır. Sonuç olarak siz olun sigortasız işçi çalıştırmayın. Yakalanmanız halinde ağır yaptırımlar ile karşılaşacaksınız. Kayıtdışı çalıştırana prim indirimi yok Sigortasız çalıştırmanın sonucu sadece idari para cezası değil. İstihdam teşviki uygulamalarına göre, prim indiriminden yararlanabilmek için kayıtdışı işçi çalıştırmamak gerekiyor. Sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenler bir yıl süreyle istihdam teşvikinden yararlanamayacaklar. Hizmet tespitinde dava süresi beş yıl O.Sevgin-2008 Mayıs ayında 6219 gün sayısı ile emekli oldum. Halen aynı iş yerinde sosyal güvenlik destekleme primi ödeyerek çalışıyorum. Ancak çalışmış olduğum iş yerinin 2003-2004 ve 2005 yıllarına ait primleri yatırmadığını emekli olduğumda öğrendim. Buna göre; -Hizmet tespit davası açabilir miyim, zaman aşımı nedir? -Davayı kazandığım takdirde yeniden emekli maaşı hesaplanır mı? -İşe giriş tarihim 1 Eylül 2003, bildirim tarihi ise 1 Kasım 2006, söz konusu eksik gün sayısı ise 1140 gündür. -Eksik günlerimi emekli hesabıma dahil edersem emekli maaşımda artış olur mu? Cevap-Öncelikle belirtmeliyiz ki, emekli olduktan sonra eksik gün ödemesi söz konusu ise dava açmanız emekli aylığınızda değişikliğe sebep olmayacaktır. Zira, emekli çalışırken aynı süre içinde emekli aylığınızı aldığınız için, hizmet davası ile işverenin sosyal güvenlik destek primi ödemesini sağlamış olursunuz. Emekli olmadan önce sigortasız çalıştırılmanız söz konusu ise, hizmet tespit davası açabilirsiniz. Dava açma hak düşürücü süresi beş yıldır. Çalıştığınız iş yerinden ayrıldığınız tarihi takip eden yılbaşından itibaren beş yıl dava açma hakkınız var. Beş yıllık süre zaman aşımı süresi olmayıp hak düşürücü süredir. Zaman aşımında süre geçtikten sonra dava açarsanız, davalı taraf itiraz etmediği sürece sorun yoktur. Yargıç, dava eder. Hak düşürücü sürede ise süre geçirildikten sonra karşı tarafın itiraz edip etmediğine bakılmaksızın hakim re'sen süreye bakar. Süresi geçmiş olan davaları usulden reddeder. Sorunuza dönecek olursak, halen aynı iş yerinde çalışmaya devam ettiğiniz için dava açma süresini kaçırmamışsınız. Dava açıp, 1140 gün hizmet kazanırsanız emeklilik hesabınız yeniden yapılacaktır. Prim ödeme gün sayısı artışı emeklilik maaşınızda artışa neden olur. Önemli bir noktaya dikkati nazarınızı çekmek isterim. Hizmet tespiti davası açıp kazanırsanız, on yıl geriye dönük sürelere ait primler işverenden tahsil edilir. On yıldan daha fazla süreye ait primler zaman aşımına gireceği için işveren ödemeyebilir.