Sosyal güvenlikte eşitlik

Bir grup emekli imzası ile köşemize gönderilen ve sosyal güvenlikte kadın-erkek, işçi-memur-esnaf eşitliğini sorgulayan okuyucularımıza, benim fikrimi sordukları için, bu konuda bir iki hatırlatmada bulunacağım. Öncelikle mektupları çok uzun olduğu için yayınlama imkanımız olmadığı gibi, sorularının hepsine yerimizin kısıtlı olmasında dolayı cevap veremediğim için anlayış göstermelerini bekliyorum. Bilindiği gibi genel olarak Emekli Sandığı'ndan memurlar kadın ise 20, erkek ise 25 tam yıl hizmet ettikten sonra emekli olabilmektedirler. Bağ-Kur'dan da bağımsız çalışanlar, aynı hizmet süreleri ile emekli oluyorlar. Yani Kadınlar 7200 gün, erkekler 9000 gün ile aylık almaya hak kazanıyorlar. SSK'da ise, kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresi, erkekler 25 yıllık süresi ve 5000 gün prim ödemesiyle emekli olabilmektedirler. Bu uygulama ilk bakışta SSK çalışanları lehine gibi görülüyor. Halbuki devlet memurları iş güvencesine sahip oldukları için prim ödeme gün sayılarının eksik olması söz konusu olmamaktadır. SSK çalışanları iş güvenliğine sahip değildirler. Her an iş akitleri bozulmaktadır. İş güvenliğinin sağlanmadan prim ödeme gün sayısının memur ve bağımsız çalışanlar gibi 9000 güne çıkarılması adaletli uygulama olmayacaktır. Burada eşitliğin her zaman adaleti sağlamadığını bilmek lazım. Önemli olan adaleti sağlamaktır. Ayrıca Sosyal Sigortalar Kurumu'nun emeklilerine ödemekte olduğu aylıklar ile Emekli Sandığı'nın emeklilerinin aylıkları aynı değildir. Her hal ve şartta Emekli Sandığı daha fazla aylık ödemektedir. Yine Sosyal Sigortalar Kurumu'nun sunduğu sağlık hizmetleri ile Emekli Sandığı'nın satın aldığı sağlık hizmetleri aynı kalitede değildir. Ülkemizde sosyal güvenlik kurumları arasındaki norm farklılığından daha çok SSK çalışanları olumsuz etkilenmektedir. Yapılacak düzenlemelerde bu alandaki adaletsizliği gidermek gerekmektedir. Erkek çocuğa ölüm aylığı Karabük'ten Mehmet Bayraktar soruyor: "Kardeşimin %80 sakat raporu var ve 2022 sayılı yasaya göre sakat aylığı alıyor. Ayrıca babamın ölüm aylığını alıyor. İsteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek gün sayısını 1800'e tamamlayıp malulen emekli yapacağız. Malulen emekli olursa sakatlık ve ölüm aylığı alabilir mi? Nasıl bir yol izlemeliyiz? Kardeşiniz'e SSK'dan malullük aylığı bağlanırsa, 2022 sayılı yasaya göre almakta olduğu sakatlık aylığı kesilmeyecektir. Ancak, bu durumda babanızdan dolayı SSK'dan almakta olduğu ölüm aylığı kesilir. Erkek çocuklar 18 yaşından sonra, yüksek tahsil yapanlar 25 yaşından sonra ana ve babalarından ölüm aylığı alamazlar. Bunun bir istisnası vardır. Eğer erkek çocuğun geçimini sağlayacak kadar çalışamaz durumda olduğu sağlık kurulu tarafından tespit edilirse, yaş durumuna bakılmaksızın babasının ölüm aylığını alabilir. Verdiğiniz bilgilere göre, kardeşinizin %80 sakatlık raporu olduğu için, babasının ölüm aylığını alıyor. Ayrıca çalışamayan bir kişi, 1800 gün prim ödemesiyle nasıl malul sayılacak? İsteğe bağlı sigorta ile gün doldurmaya çalışmanızda yanılıyor olabilirsiniz. Çünkü, bir kişinin malullük sigortasından yararlanabilmesi için malul sayılması ve en az 1800 gün hizmetinin olması yanında, maluliyet durumunun, işe başladıktan sonra ortaya çıkmış olması gerekiyor. Yani ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce sakatlığı olan kişilere SSK'dan malullük aylığı bağlanmamaktadır. (SSK, m.53) Kardeşiniz burada, saydığımız malullük aylığı alma şartlarını yerine getirebilir ve malullük sigortasından aylık almaya başlar ise, babasından almakta olduğu ölüm aylığı kesilecektir. Yukarıda belirttiğimiz gibi, erkek çocukların ölüm aylığı alabilmeleri için 18 yaşından, yüksek öğrenim görenler 25 yaşından küçük olmaları gerekiyor. Eğer çalışamayacak ve geçimini temin edemeyecek kadar sakat ve malul ise yaş haddine bakılmaksınız ölüm aylığı bağlanır. Size tavsiyem, kardeşiniz sigortalı olmadan önce sakat ise, malullük sigortasından aylık bağlanmayacağı için, isteğe bağlı sigorta primi ödemeyi durdurmanız. Sakatlığı sonradan ortaya çıktıysa ileride ölüm aylığının kesileceğini düşünerek tercih yapmanızdır.