SSK'da hizmet borçlanması

Sosyal Sigortalar Kanununa tabii olarak bir işte çalışmakta olup ta askerlik hizmeti nedeniyle sigortalılığı kesintiye uğrayanlar veya daha önceden askerlik hizmetini yapanlar için tanınan borçlanma hakkı ile ilgili olarak 506 sayılı Kanunda değişiklik yapılmıştır. Ayrıca askerlik borçlanması ile birlikte grev ve lokavtta geçen süreler içinde borçlanma hakkı getirildiğini sizlere duyurmuştuk. Sizlerden gelen sorulardan konunun tam olarak anlaşılmadığı ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununda 4958 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle askerlik borçlanması ile grev ve lokavtta geçen sürelerin borçlanılmasını yeniden açıklayacağım. Askerlik borçlanması Sosyal Sigortalar Kanunun askerlik borçlanmasını düzenleyen 60/F maddesine göre "Sosyal Sigortalar Kanuna göre sigortalı olarak tescil edilmiş bulunanların, er olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen sürelerinin tamamını veya bir kısmını, kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde ve bu Kanunun 78'inci maddesi ile belirlenen prime esas kazancın alt sınırının talep tarihindeki tutarı üzerinden hesaplanacak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerini tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılır, altı ay içinde primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmaz. Ancak Kanunla kurulmuş bulunan diğer sosyal güvenlik kuruluşları mevzuatına göre sigortalı veya iştirakçi olanlar hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz." Bu değişiklikle; Borçlanılan süreye ilişkin Kurum tarafından hesaplanan ve sigortalıya tebliğ edilen askerlik borçlanması tutarının 3 ay içinde ödenmesi şartı 6 aya çıkartılmıştır. Eskiden olduğu gibi bu süre içinde primler ödenmezse primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmayacaktır. Askerlik yükümlülüğü sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başlanılan tarihten sonraki bir tarihte ise; askerlikte geçen sürelerin karşılığı olan gün sayısı sigortalının prim ödeme gün sayısına katılır. Askerlik yükümlülüğü, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başlanılan tarihten önceki bir tarihte ise; bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Bu düzenleme ile Kurumun askerlik borçlanmasında hizmet süresini geri çekmemesi yolundaki uygulaması sona erdirilmiştir. Böylece ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarihten önce askerlik yükümlülüğünü ifa eden sigortalılar, bu Kanun gereğince askerde geçen sürelerini borçlanmaları halinde sigortalılık başlangıçları borçlanma süresi kadar geriye çekilecektir. Geçiş dönemi uygulaması Bilindiği gibi 4 Ekim 2000 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 616 sayılı KHK'de askerlik borçlanması ile sadece prim ödeme gün sayısında artış yapılması öngörülmüş, yukarıda açıkladığımız gibi askerlik görevini yaptıktan sonra ilk defa sigortalı olanların, askerlik borçlanması ile sigortalılık süresini geriye çekme uygulamasına son verilmişti. Söz konusu KHK Anayasa Mahkemesince iptal edilmesine rağmen Kurum bu haksız uygulamayı sürdürmüştür. Nihayet 6 Ağustos 2003 tarih ve 4958 sayılı Kanun yukarıda açıkladığımız şekliyle bu haksızlığa son vermiştir. Ancak 4 Ekim 2000 (dahil) tarihi ile Kanunun yürürlüğe girdiği 6 Ağustos 2003 tarihleri arasında askerlik borçlanması talebinde bulunan sigortalılar için yapılan haksızlığı gidermek için şu şekilde bir geçiş öngörülmüştür; -Bu süre içerisinde borçlanma talebinde bulunmuş ve borcunu ödemiş olanların sigortalılık başlangıçları, sigortalıların aleyhine olmamak kaydıyla (ortalama 180 gün şartına göre aylık bağlanmasında olduğu gibi) yeni düzenleme doğrultusunda, -Belirtilen süre içerisinde borçlanma talebinde bulunmuş, ancak süresinde borcunu ödememiş olanlar, yeni talepte bulunmaları halinde yeni hükümlere göre, -Borçlanma talebinde bulunmuş, ancak henüz 3 aylık borç ödeme süresi dolmamış olanlar, tebliğ tarihi esas alınarak 6 aylık ödeme süresinden yararlandırılacak ve sigortalılık başlangıçları yeni düzenleme doğrultusunda, değerlendirilecektir. Grev süresinin borçlanılması Sigortalıların grev ve lokavtta geçen süreleri, grev ve lokavtın sona ermesinden itibaren altı ay içinde kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun 78'inci maddesi ile belirlenen prime esas kazancın alt ve üst sınırları arasında olmak suretiyle, talep tarihindeki tutarı üzerinden hesaplanacak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde ödemeleri şartıyla borçlandırılır. Borçlandırılan sürenin karşılığı olan gün sayısı sigortalının prim ödeme gün sayısına katılır. Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Aylık bağlanmasına askerlik, grev ve lokavt borçlanması ile hak kazanılması durumunda kendilerine, borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır. Gerek askerlik borçlanmasında, gerekse grev ve lokavta geçen sürelere ilişkin borçlanmalarda tebliğ şartı getirilmiş, sigortalıların primleri ödemesi için öngörülen 6 aylık süre ancak ödeyecekleri primin tebliğ edilmesinden itibaren başlayacaktır. Tebliğe ilişkin olarak 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uygulanacaktır. 6 aylık süre toplam primin sigortalı veya hak sahiplerine tebliğ (tebellüğ) edildiği tarihten başlayacaktır. Tebliğ edilmediği sürece 6 aylık süre de başlamayacaktır.