Türkiye'de yaşayan herkes 1 Ocak 2012'de Genel Sağlık Sigortalısı olacak

Reform Kanunu olarak belirttiğimiz 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda sosyal sigorta yardımları olarak adlandırılan parasal yardımlar ile sağlık hizmet sunumu birbirinden ayrılmıştır. Bu ikili yapıya uygun olarak da kanunun 4. maddesinde sigortalılar, 60. maddesinde ise genel sağlık sigortalıları tarif edilmiştir. Genel Sağlık Sigortasının 1 Ocak 2012 tarihinde yürürlüğe girmesiyle yeni dönemde sosyal sigortalı ve genel sağlık sigortalısı olmak üzere iki farklı sigortalı kavramı ortaya çıkmıştır. Zorunlu genel sağlık sigortalılığını öngören kanunun 60. maddesi, genel sağlık sigortalısı sayılacakları ayrıntılı bir şekilde tanımlamıştır. Genel sağlık sigortalısı olmak bir zorunluluk olarak öngörüldüğünden; genel sağlık sigortası hak ve yükümlülüklerini ortadan kaldırmak, azaltmak veya başkasına devretmek için sözleşmelere konulan hükümler geçersizdir. Belirtmeliyiz ki, genel sağlık sigortası kapsamında sağlık hizmetleri ve diğer haklardan sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişiler de yararlandırılmaktadır. ZORUNLU SİGORTALILAR VE EMEKLİLER AKTİVASYON YAPTIRACAK Türkiye'de yaşayan herkesin genel sağlık sigortalısı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak kanun kapsamında olduğunu söyleyebiliriz. Buna karşın 5510 sayılı Kanunda istisnalar sayılarak "bu kişiler dışındakiler genel sağlık sigortası kapsamındadır" şeklinde bir düzenlemeye gidilmemiş bunun yerine durumlarına göre kişiler sınıflandırılarak daha kapsamlı bir tanımlamaya gidilmiştir. Kanunun 60. maddesindeki bu düzenlemeye uygun olarak genel sağlık sigortalısı olanları şu şekilde sıralamak mümkündür. - Bir işverene bağlı olarak çalışanlar yani hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar (eski SSK'lılar şimdi 4/a kapsamında olanlar). - Kamu idarelerindeki kadrolu çalışanlar ile sözleşmeli çalışanlar ve açıktan vekil olarak atananlar (4/c kapsamında olanlar diğer bir ifadeyle devlet memurları). - Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar. (eski Bağ-Kur'lular şimdi 4/b kapsamında olanlar). - İsteğe bağlı sigortalılar, zorunlu genel sağlık sigortalısıdır. Daha önce bu nitelikteki sigortalığa dayalı olarak emekli aylığı alanlar da otomatikman genel sağlık sigortalısı sayılmıştır. Dolayısıyla statüsü ne olursa olsun zorunlu sigortalılarla, malullük yaşlılık ya da ölüm aylığı almış olanlar aktivasyon yaptırma dışında hiçbir işleme gerek kalmaksızın sağlık yardımlarını almaya hak kazanmaktadır. YEŞİL KARTLILAR GELİR TESTİNE GİRECEK Zorunlu sigortalı olmayan/emekli aylığı almayan diğer bir ifade ile sosyal güvencesi bulunmayan vatandaşlarımızdan; Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar (diğer adıyla eski yeşil kartlılar) ile 2022 sayılı "65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun" hükümlerine göre aylık alanlar, (2022 Kanun aylığı alanlar) 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren genel sağlık sigortalısı olacaklardır. Dolayısıyla bunlar gelir testine tabi tutulacaklar. Gelir testi başvuruları kişinin Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sisteminde kayıtlı ikametgâhının bulunduğu il veya ilçe idarî sınırları içindeki Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına yapılacaktır. Gelir tespitinde, aynı hane içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyükana ve büyükbabadan oluşan aile esas alınacağından daha önce yeşil kart almış vatandaşlarımızın endişe etmesine gerek yok. Zira evde yaşayan kaç kişi varsa her bir kişi için 295,50 TL kazanç çıkmadığı sürece bunlar prim ödemeyecek. Örneğin; bir evde anne-baba-2 çocuk ve bir büyük anne yaşıyorsa gelirleri 295,50x4=1182,00 TL altında ise prim ödeme yükümlüsü olmayacaklar dolayısıyla mevcut durumları devam edecektir. KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLAR GSS PRİMİ ÖDEYECEK Reform Kanunu gereği 30 gün üzerinden prim ödemeyen diğer bir ifade ile kısmi süreli çalıştığı için ay içinde 30 günden az çalışanlar sağlık yardımı almak adına 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren eksik kalan süreler için Genel Sağlık Sigortası primi ödeyeceklerdir. Kısmi süreyle çalışanlar sağlık yardımı almak istemeseler dahi prim ödemelerini 30 güne tamamlamakla yükümlü olduklarından Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sisteminde kayıtlı ikametgâhının bulunduğu il veya ilçe idarî sınırları içindeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına başvuru yapacaklar diğer bir ifade ile gelir testi talep edeceklerdir. Kendisine gelir testi yapılmasını istemeyenler ile genel sağlık sigortası tescilinin yapıldığına dair tebligatın yapıldığı tarihten itibaren bir ay içinde gelir testi yapılması için sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına başvuru yapmayanların gelirleri asgarî ücretin iki katı olarak kabul edileceğinden primi eksik ödenen her bir gün için 7,09 TL ödemek zorunda kalacaklar. Bizim tavsiyemiz kısmi süreli çalışanların eksik kalan sürelerini isteğe bağlı sigorta yoluyla 30 güne tamamlamaları olacaktır.