Ücretlilerin vergi iadesi
Her yıl ocak ayı içerisinde "ücretlilerin vergi iadesi" uygulaması ile ilgili bazı bilgileri sizlere aktarmaktayız. Bu geleneğimize uyarak 2006 yılında uygulanacak vergi indirimi (vergi iadesi) hakkında bazı açıklamalar yapacağız. Bilindiği gibi, 4842 sayılı Kanunla 2005 yılından geçerli olarak özel gider indirimi uygulaması yerine vergi indirimi uygulaması getirilmiştir. Hemen belirtelim ki, 2005 yılında toplanan belgelere istinaden 2006 yılında alınacak "Vergi İadesi" uygulamasında sadece iadeye esas olacak dilimler değişmiştir. Öncelikle belirtelim ki, ücretlilerin 2005 yılı içinde biriktirdikleri harcama belgelerini en geç 20 Ocak 2006 akşamına kadar vergi indirimine ait bildirim ile birlikte halen çalıştıkları veya en son çalıştıkları işverene vermeleri gerekir. Vergi iadesinden yararlanacaklar Gelir Vergisi Kanunu'na göre, gerçek ücretlerin vergilendirilmesinde, mükellefin kendisi, eşi ve çocukları ile ilgili eğitim, sağlık, gıda, giyim ve ikamet edilen konuta ait kira harcamalarının yıllık toplam tutarı gelir vergisinden düşülmektedir. Vergi iadesinin yapılabilmesi için, harcamaların Türkiye'de yapılması, Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınan belgelerle tevsik edilmesi ve bu belgelerin işverene verilmesi gerekir. Vergi iadesinde indirime tabi tutulacak harcama miktarının vergi matrahını geçmemesi gerekir. Ücretlinin eşinin harcama belgelerinin iade kapsamında kullanılabilmesi için Medeni Kanun'a göre aralarında evlilik bağı bulunması gerekir. Vergi iadesi uygulamasında ücretli ile birlikte oturan veya ücretli tarafından bakılan kişiler çocuk olarak kabul edilir. Çocuk 18 yaşından büyük olabilir, harcamalarının iade kapsamında kullanılabilmesi için ücretli tarafından bakılıyor olması yeterlidir. Vergi iadesine konu harcamalar Ücretlinin kendisi, eşi ve çocuğu tarafından yapılan vergi indirimine konu olan harcamalar, eğitim giderleri, sağlık giderleri, gıda giderleri, giyim giderleri ve kira giderleri gibi harcamalar girmektedir. a) Eğitim giderleri: Eğitim ve öğretim kurumları ile anaokulu, kreş ve dershanelere eğitim amacıyla yapılan ödemeler ile sürücü kursu ücretleri, okul servis ücretleri, kitap ve kırtasiye alımları için yapılan harcamalar, vergi indirimi kapsamındadır. Öteyandan üniversiteye hazırlık dershanelerinden alınan faturalar vergi iadesinde kullanılır. Kurumlar Vergisi'nden muaf vakıf okullarına yapılan eğitim ödemeleri, devlet üniversitelerine ödenen kayıt harcı ve kitap bedelleri, devlet okullarına yapılan bağışlar da bu okulların Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefi olmaması ve geçerli belge verememelerinden dolayı vergi iadesinde kullanılamaz. b) Sağlık giderleri: Ücretlilerin yaptığı ilaç masrafı, sağlık malzemesi ve hastane giderleri ile muayene, tahlil, ameliyat, fizik tedavi ve diş protez ücretleri, gözlük ve lens alımları gibi sağlık harcamaları vergi indirimine konu teşkil edecektir. Ücretlinin yaptığı bu harcamaların bir kısmının işverenlerce karşılanması halinde, ücretlinin kendisinin karşıladığı harcama tutarı vergi indirimine konu olacaktır. Kamuya ait hastane ve sağlık kuruluşlarının Gelir ve Kurumlar Vergisi'nden muaf olmaları nedeniyle, bu kuruluşlara yapılan sağlık harcamaları vergi iadesinde geçerli değildir. c) Gıda giderleri Gıda harcamalarından, her türlü yiyecek ve içecek için yapılan harcamaların anlaşılması gerekir. İçecek giderlerinden sigara, alkollü içkiler ve bira bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. Otellerde konaklama giderleriyle birlikte yiyecek ve içecek giderlerinin de bulunması halinde, vergi indiriminden yararlanabilmek için, yiyecek ve içecek giderlerinin faturada ayrıca gösterilmesi gerekir. Hatta alkollü içkilerin de içeceklerden ayrılması gerekir. d) Giyim giderleri Giyim giderlerinden kumaş, hazır elbise, ayakkabı, şapka, iç çamaşırı, çorap, kemer gibi giyime müteallik her türlü malların satın alınması için yapılan harcamalar ile bunlara ilişkin dikim, tamir, onarım gibi harcamaların anlaşılması gerekmektedir. Temizlik malzemeleri alımı ve kuru temizleme harcamaları vergi indirimi kapsamına girmemektedir e) Kira giderleri İkamet edilen konut için yapılan kira ödemesinin tamamının anlaşılması gerekir. Bu uygulamada, kiranın defaten veya birkaç aylık veya aylık dönemler itibariyle ödenmesinin önemi bulunmamaktadır. Ancak, kira ödemesinin kapsadığı dönem belgede belirtilecektir. Kira ödemelerinin nasıl belgelendirileceği sorusu akla gelebilir. Kira ödemelerinin belgelendirilmesi, kira sözleşmenin eklenmesi şartıyla banka dekontlarının ibrazı, bankamatik makbuzlarının ibrazı veya ev sahibinin kirayı tahsil ettiğine dair imzalı bir yazının ibrazı yoluyla da olabilir. Devlete ait lojmanlarda oturanların kira ödemeleri vergi indiriminde kullanılamaz. Eğer, lojmanın mülkiyeti kurumlar vergisi mükellefi bir kamu kuruluşu ise, bu kuruluşlardan kira karşılığı alınacak faturalar vergi indiriminde kullanılabilir. Harcamaların belgelendirilmesi Vergi indirimine konu harcamaların vergi iadesinde kullanılması için Vergi Usul Kanunu'nda belirlenen belgelerle tevsik edilmesi gerekir. Buna göre, vergi indirimine konu harcamalar, Gelir veya Kurumlar Vergisi mükelleflerinden alınacak, -Fatura, -Serbest meslek makbuzu, -Perakende satış fişi, -Ödeme kaydedici cihaz fişi (Yazar kasa fişi) ile belgelendirilebilir. Vergi iadesinin hesaplanması Vergi indirimi, ücretlinin bir önceki yıla ait yıllık toplam vergi matrahı tutarını aşmamak üzere, uygulama kapsamındaki harcama tutarının; 3. 300 YTL kadar % 8'i , 6. 600 YTL 'nın 3.300 YTL için % 8'i, aşan kısmı için % 6 'sı, 6. 600 YTL'dan fazlasının, 6.600 YTL'sı için % 7'si, aşan kısmı için % 4'ü, oranı uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır. Örneğin, 2005 yılı içinde elde ettiği ücret gelirinin vergi matrahı (12.000 YTL) olan ve ücret matrahının tamamı kadar vergi indirimi uygulaması kapsamında harcama yapmış bir ücretlinin hak kazanacağı vergi indirimi tutarı aşağıda gösterildiği üzere 678 YTL olacaktır. İlk 3.300 YTL X %8 264 YTL İkinci 3.300 YTL X %6 198.YTL Kalan 5.400YTL X %4 216 YTL Toplam 678 YTL Bu yöntem kullanılarak herkes kendisine ait vergi iade miktarını hesaplayabilir.