Ücretsiz izinde hizmet akdinin durumu

Mehmet Bilgin-Ankara: 1998- yılından itibaren çalıştığım işyerinden teklif edilen ücretsiz izni kabul etmediğim için ayrıldım. Çalıştığım süre içinde bir hafta izin hakkımı kullandım. Net 250 milyon ücret alıyordum ancak asgari ücret üzerinden sigorta primi yatırılıyordu. Ne kadar tazminat almam gerekiyor. Tasarrufu teşvik ile ilgili ne tavsiye edersiniz. Cevap: 1475 sayılı iş yasanının 16. maddesinde işçinin hizmet sözleşmesini bildirimsiz bozma sebepleri düzenlenmiştir. Anılan maddenin III. Fıkrasında "zorlayıcı nedenler" belirtilmiştir. Buna göre; İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa, işçi hizmet sözleşmesini fesh edebilecektir. Sizin işyerinizde çeşitli nedenlerden dolayı bir haftadan fazla süre ile ücretsiz izin uygulamasına gidildiği için siz buna uymayarak iş sözleşmesini bozmuş oluyorsunuz. Dolayısıyla kıdem tazminatı almaya hak kazanıyorsunuz. Kıdem tazminatı, işçinin son almış olduğu 30 günlük brüt ücretinin çalışma yıl sayısı ile çarpılarak hesap edilir. Örneğin, üç yıl çalıştığınız bir işyerinde son ay brüt 300 milyon ücret aldıysanız, üç yıllık kıdem tazminatınız 900 milyon olacaktır. Yıl küsuratları da hesaba dahil edilir. Ayrıca, normal maaş dışında işçiye yapılan yemek, yol, fazla çalışma, ikramiye gibi ödemelerde kıdem tazminatı hesabına dahil edilir. Uygulamada çok sık görülen bir durum sizin içinde yapılmış. Sigortalıya ödenen ücretin tamamı bordroya yansıtılmadığı için, hem düşük ücret üzerinden sigorta primi ödeniyor, hem de işçinin kıdem, ihbar vb hakları hesap edilirken, resmi bordro dikkate alındığı için, işçi hak kaybına uğruyor. Eğer aldığını net ücreti belge ile ispat ederseniz mahkemede bu ücret üzerinden tazminat almaya hak kazanırsınız. Aksi halde işverenin gösterdiği asgari ücret dikkate alınacaktır. İş kanununa göre, işçinin çalıştığı herbir yıl için ücretli izin kullandırılması zorunludur. Yasanın 49. maddesinde, bu kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilerden işyerine girdiği günden başlayarak, deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olanlara yıllık izin verileceği hüküm altına alınmıştır. Yıllık izin süreleri de aynı maddenin devamında verilmiştir. Buna göre; Bir yıldan beş yıla kadar olanlara yılda 12 gün, Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yılda 18 gün, Onbeş yıl ve daha fazla çalışması olanlara yılda 24 gün, izin verilir. İşveren yıllık izini kullandırdığını ispat etmek durumundadır. Aksi halde kullandırmadığı yıllık izinler için ücret ödemesi yapacaktır. Siz mektubunuzda, yaklaşık 3 yıl içinde bir hafta yıllık izin kullandığınızı yazmışsınız. Kullanmadığınız izin süreleri için işverenden ücret talep etme hakkınız var. Tasarruflar ile ilgili sorunuzu anlayamadım. Bildiğiniz gibi, 31.05.2000 tarihinde tasarrufu teşvik kesintisi kaldırıldı. Çalıştığınız işyeri tasarrufu teşvik kesintisine tabi idiyse, nema almak için başvurabilirsiniz. İşveren bir yanıt vermezse numaranız ile birlikte Ziraat Bankasına yazılı başvuru yapınız.