Yurt dışı borçlanması değişiyor

Sosyal Güvenlik Kurumlarının tek çatı altında toplanması projesi ile birlikte çıkarılan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 3201 sayılı Yurt dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun'un birçok maddesini 1 Ocak 2007 tarihinden geçerli olmak üzere değiştiriyor. Dolar kurundan borçlanmaya son Halen uygulanmakta olan 3201 sayılı kanuna göre, sigortalılar yurtdışında geçen sürelerini, yurda kesin dönüş yapmadan veya kesin dönüş yaptıktan sonra günlüğü 3,5 dolardan borçlanabilmektedirler. 5489 sayılı Sosyal Sigortalar ve genel Sağlık Sigortası Kanunu ile yapılan değişiklikten sonra, halen yürürlükte olan yurtdışı borçlanması için günlüğü 3,5 dolar karşılığı Türk Lirası alınması uygulamasına son verilerek, her gün için günlük en az asgari ücretin % 32'si oranında YTL ödemesi yapılması uygulamasına geçilecektir. Mevcut uygulanan sistem ile yeni başlayacak olan sistemi karşılaştırırsa; Halen yurtdışı borçlanmasının günlüğü 3,5 dolar olup her ay için ödenmesi gereken rakam 3,5 x 1,350x 30 = 141,75 YTL dir. (Dolar kuru 1,350 olarak alınmıştır) 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren uygulanacak sisteme göre ise en az (531 X 0,32) 169,92 YTL ve en çok 1.104,48 YTL olacaktır. (Bu hesaplamada da asgari ücret bu gün için geçerli olan 531 YTL alınmıştır.) En az üzerinden gidersek yeni sistemde aylık olarak 28,15 YTL daha fazla ödeme yapılması söz konusu olacaktır. Bu sebeple yurtdışı borçlanması yapmak isteyen vatandaşlarımızın yıl sonuna kadar borçlanma işlemlerini yapmalarını tavsiye ediyoruz. Yukarıdaki açıklamalardan görüleceği üzere, Yeni Kanun ile "Borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarı, başvuru tarihindeki prime esas asgarî ve azamî günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın yüzde 32'si" olacaktır. Borç ödemeye süre sınırı Bilindiği üzere, halen uygulanmakta olan sisteme göre, yurtdışı borçlanması için süre olmadığı gibi borçlanma yapıldıktan sonra ortaya çıkan rakamı ödemek için de süre yoktur. Bir vatandaşımız yurtdışı çalışma sürelerini borçlanmak için müracaat ettiğinde, kendisine çıkarılan borcu dilediği zaman ödeme hakkına sahiptir. Ne zaman ödeme yaparsa o zaman hizmet kazanabilmektedir. Emekli olabilmesi için borcunu ödemesi gerekiyor. Yukarıda belirttiğimiz üzere, 1 Ocak 2007 tarihinden sonra gelecek yeni uygulama ile borcu ödemek için süre sınırı getiriliyor. Bu uygulamaya göre, "...Borçlanmaya ilişkin kurumca tahakkuk ettirilen borç tutarı, tebliğ edildiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde ödenir. Ödeme yapılan gün sayısı prim ödeme gün sayısına ve prime esas kazanca dahil edilir. Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat tarihinden itibaren 3 ayda ödemeyenler için yeniden başvuru şartı aranır." Görüldüğü gibi, yeni sistemde hizmet borçlanması için gerekli miktar sigortalıya tebliğ edildikten sonra üç ay içinde ödenmezse borçlanma işlemi iptal edilmektedir. Sigortalı bu iptalden dolayı borçlanma hakkını kaybetmiyor. Ancak, yeniden borçlanma müracaatı yapması ve borç hesaplatması gerekiyor. Yurt dışı emeklilerine çalışma yasağı Yeni uygulanacak kanuna göre; Yurt dışı borçlanması hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurtdışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlar ile Türkiye'de sigortalı çalışmaya başlayanların aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilecek. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun sosyal güvenlik destek primi hakkındaki hükümleri, bu kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlar için uygulanmaz. Yani, yurtdışı borçlanması ile emekli olanlar sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışamazlar. Bu durumda olanlar hem yurtdışında hem de yurt içinde çalışamazlar. Yurt içinde veya yurtdışında çalışması sona erenlerin veya ikamete dayalı bir ödenek alanlardan ödenekleri sona erenlerin, aylıklarının tekrar ödenmesi için yazılı talepte bulunmaları halinde, talep tarihini izleyen ay başından itibaren aylıkları tekrar ödenmeye başlanır. Bu hüküm ile aylıkları kesilenlerin tekrar aylık bağlatmalarına imkan tanınmıştır. ----- Okuyuculara cevaplar * Nejat Karanfil- Verdiğiniz bilgilere göre, annenizin aylığı asgari düzeyde olurdu. Aslında yatırdığı prime göre aylık hesaplaması yapılmış olsaydı, SSK'nın halen ödediği asgari aylık düzeyinin de altında kalırdı. Zira, ayda 133 YTL prim ödeyerek 485 YTL aylığa hak kazanmak mümkün değil. Kaldı ki, anneniz 10 yıl yani 3600 gün prim ödeyerek emekli olmaya hak kazanacak. Yeni sosyal güvenlik kanunu çok prim ödeyene daha fazla aylık bağlanmasını esas almıştır. Ödenen prim miktarını artırarak aylığı artırmanız mümkündür. Asgari düzeyde prim yatırarak yüksek emekli aylığı almak mümkün değildir. * Nurettin Kuşçu- Değerli okuyucumuz, toplam 132 gün prim ödemesinden sonra aradik yaklaşık 20 yıllık boşluğu toptan ödemek mümkün değil. Ancak, askerlik borçlanması yapabilirsiniz. Bunun dışında, ileriye doğru aydan aya prim ödeyerek emekli olabilirsiniz. Prim ödeme gün sayınız çok az. Vakit kaybetmeden sigortalı bir işte çalışmaya başlamanızı tavsiye ederim. * Mustafa H.- Verdiğiniz bilgilere göre, eşiniz 1998 yılından bu yana Bağ-Kur'a prim ödediği için bugünkü şartlarda Bağ-Kur'dan emekli olacaktır. Bağ-Kur'dan yaş haddinden emeklilik için en az 15 tam yıl prim ödemesi gerekiyor.Emekli Sandığı hizmetinizi Bağ-Kur ile birleştirebilirsiniz. * Hikmet Kaya- Eşiniz Almanya'da ev hanımı olarak geçirdiği süreleri Bağ-Kur'a borçlanarak emekli olabilir. Bağ-Kur'dan emekli olabilmesi için en az 20 tam yıl (7400) prim ödemesi gerekiyor. Bildiğiniz gibi, halen yurtdışı borçlanması için günlük 3,5 dolar ödeme yapılması gereklidir. Sizin yurtdışına çıkmadan önce sigortanız olmadığı için 25 yıl sigortalılık süresi ile emekli olabilirsiniz. Bunun içinde 9000 gün günlük 3,5 dolar üzerinden prim ödemeniz gerekiyor. Çocukları üzerimize geçirebiliyoruz derken neyi kastettiğinizi anlayamadım. * Mehmet Mutlu- Verdiğiniz bilgilere 3121 gün prim ödemeniz var. 15 yıl sigortalılık süreniz tamamlanmış. Yaş haddinden emeklilik için gerekli yaşı ikmal etmişsiniz. Prim ödeme gün sayınızı 3600 güne çıkacağınız tarihte emekli olacaksınız. Ancak, isteğe bağlı sigortayı geriye doğru ödeyemezsiniz.