Aşırı ­­­­et hasta ediyor!

Okuyucu sorusu Vücudumda meydana gelen sebepsiz ağrılar için doktora müracaat ettiğimde ilk defa ismini duyduğu "Gut" diye bir hastalıktan bahsetti. Ne yapacağımızı şaşırdık! Bu hastalık hakkında detaylı bilgi verebilir misiniz? Gut hastaları nasıl beslenmeli, ilaç tedavisi var mı, nelere dikkat etmelidir? > Rumuz: Öztürk Saygıdeğer okuyucularımız, bu haftadan itibaren birkaç yazımızda sizlere bir abonemizin sorusu vesilesiyle günümüzde hazır gıdalar ve aşırı beslenme sebebiyle sıkça rastlamaya başladığımız Hiperürisemi'nin (kanda ürik asit seviyesinin yüksekliği) yol açtığı Gut Hastalığı (Damla) hakkında detaylı ve pratik bilgiler vermeye çalışacağım... Ürik asit, proteinlerin metabolizmasına katılan pürin denilen maddenin yıkım ürünüdür. Normalde 100 ml kanda 3-7 mg ürik asit bulunur. Gut, urik asidin kandaki seviyesinin artması ve vücutta çeşitli dokulara ürat kristallerinin oturması ile kendini gösteren, tekrarlayıcı özellikte eklem iltihaplarına yol açan bir romatizmal ve metabolik bir hastalıktır. Özellikle protein yapısındaki maddelerin idrar yoluyla atım şekli olan ürik asidin, atılmasında bir sıkıntı varsa ya da fazla üretiliyorsa vücutta birikir. Gut, gıdalarla alınan nükleo protein maddelerinin vücutta parçalanamamasından meydana gelir. Ürik asit, dokularda ve en çok da karaciğerde parçalanarak etkisiz hale getirilir. Bu işlemin olmaması veya eksik olması, kanda ürik asit seviyesini artmasına ve Gut hastalığının belirtilerinin ortaya çıkmasına yol açar. Ürik asidin eklemlerde birikmesi sonucu burada iltihap gelişir. Kandaki ürik asit, böbrekler aracılığıyla idrarla belli miktarda atıldığından böbrek yetersizliği durumlarında ürik asit atılımı azalacağından, Gut krizi ortaya çıkabilir. Bu hastalığa tutulan her 4 kişiden birinde, böbreklerde ürat taşları gelişir. Ürik asit kristalleri böbrek, idrar yollarında ve idrar kesesinde taşa yol açabilir. Sıvı azlığında yetersiz idrar miktarı ürik asidin çökmesine sebep olduğundan, yeterli su içilmemesi taş oluşumunu kolaylaştırır. Bazı hastalarda ürik asidin idrarla atılımı çok arttığından bu kişilerde böbrek taşı oluşumu riski yüksektir. Bir de ürik asidin ana maddesi olan pürinden zengin gıdalarla beslenme ile kanda ürik asit artabilir. Bu gıdaların başında hayvani proteinler, yani etler gelir. Gut hastalığı, romatizmal hastalıklar içinde en şiddetli ağrıya sebep olanı olup en sık ayak başparmağını, sonra sıklık sırasına göre diz, dirsek, el ve ayak bilekleri, ayak, el eklemlerini etkiler. Nadiren hastalarda omuz, kalça ve omurga tutulumu da olabilir. Tek taraflı tutuluş karakteristiktir. İlkinin çok şiddetli ve gürültülü olduğu ataklar şeklinde zaman zaman ortaya çıkar. GUT RAHATSIZLIĞININ SEBEPLERİ Kanda ürik asit miktarının artmasıyla problem başlar Hastalığın en önemli sebebi; ürik asit miktarının kanda ve dokularda birikmesidir Kanda ürik asit seviyesinin yüksekliği aşağıdaki sebeplerden dolayı oluşur: > Uzun süreli idrar söktürücü (diüretik) ilaç kullanımı > Kurşun gibi toksinler > Organ nakledilmiş hastalarda kullanılan siklosporin > Laktik asidoz > Ketoasidoz > Şeker hastalığı > Ezilme ve çarpma gibi travmalar ya da cerrahi girişimler > Aşın heyecanlar ve derin hayal kırıklıkları gibi ruhi dalgalanmalar > Bütün bulaşıcı hastalıklar, özellikle bademcik iltihabı > Sıcak banyoları nöbetleri tetikleyebilir > Yanlış ve aşırı (protein ağırlıklı) beslenme, çok et tüketimi > Hipertansiyon > Kronik böbrek yetersizliği > Alkol ve sigara kullanımı > İrsiyet > Ani, şiddetli hastalık hali > Eklem travmaları > Uzun süreli açlık > Stres > Epilepsi ilaçları > Aspirin gibi salisilat grubu bazı ilaçlar > Kan kanserleri > Akdeniz anemisi > Ağır zatürre > Yorgunluk halleri > Hızlı ve ani kilo kaybı > Vücuttan atılımınınazalmasıdır KİMLERDE?DAHA?FAZLA?GÖRÜLÜR? Erkekler risk altında Gut hastalığı, en sık 50 yaşından sonra daha fazla olmak üzere erkeklerde görülür Gut rahatsızlığı, en çok 40-65 yaş arasındaki erkeklerde ortaya çıkar. Kadınlarda genelde menopoz döneminden sonra görülür. Gençlerde görülmesi çok düşük bir ihtimaldir. İrsi faktörler birçok hastalıkta olduğu gibi burada da önemli bir etkendir. Hastalık %10-20 oranında ailevi geçiş özelliği gösterir. Aşırı yemek yiyen, alkol kullanan ve genetik yatkınlığı bulunanlarda daha kolay ortaya çıkar. Kandaki ürik asit seviyesi 7 ile 8 mg/dl'yi aşarsa ürik asit, kristaller halinde eklem içlerinde birikip hastalığa sebep olur. Bu durum, ürik asit düzeyinin normal olduğu kişilerde hastalığın hiç ortaya çıkmayacağı anlamına gelmez. Özellikle aşırı kilolu, tansiyonu yüksek, diyabetli kişilerde kan ürik asit seviyesi normal bile olsa hastalık oluşabilir. Toplumun %5'lik bir kısmında ise ürik asit düzeyi yüksek olduğu halde hiçbir belirti ortaya çıkmayabilir. Gut, bin erkekten 13-14'ünü, kadınlarda ise 6'sını etkiler. HAFTAYA: BELİRTİLER NELER? TOFÜS GELİŞİMİ İçinde tebeşir tozu gibi ürik asit bulunan ödemler Tofüs, yüzeyel dokularda ürik asit kristallerinin gözle görülebilen aşırı birikim ve depolandığı bir kese kitlesidir. Hastalık ilerledikçe birkaç yıl sonra ürik asit kristalleri eklem ve eklemlerin çevresindeki dokularda birikim yapar. Deri altında şişlik şeklinde görülür. Bir iğneyle delinip içi boşaltılacak olursa tebeşir tozu gibi beyaz ürik asit kristallerinin dışarı çıktığı görülür. Tofüs genellikle hasta eklemlerin içinde veya çevresinde, dirseklerin yanında, parmakların üstünde, ayak başparmağında ve kulak kıvrımında (kulak sayvanında) yerleşir. Tofüs tedavisi yapılmazsa eklemlerde hasar oluşturur.