Bağırsak kanseri sizi korkutmasın!

Hazırlayan: Uzm. Dr. S. Hilmi ÖZKIRIŞ İç Hastalıkları Uzmanı www.ailenizindoktoru.net KALIN BAĞIRSAK HASTALIKLARI DİZİSİ -3- HASTANIN MORALİ ÇOK ÖNEMLİ Kalın bağırsak kanseri görülme oranı yaşla birlikte artıyor. Kanserden korunmanın yolu sigara ve alkolü bırakmaktan, sağlıklı beslenmekten, hareketli ve stressiz bol moralli hayattan geçiyor. NE ZAMAN DOKTORA GİTMEK GEREKİR? * Makattan kan geliyorsa * Dışkıya kan bulaşmışsa * Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik (kabızlık, ishal vs.) olmuşsa * Dışkı incelmişse * Karın ağrısı, gaz sancıları varsa * Halsizlik, yorgunluk baş göstermişse * İzah edilemeyen kilo kaybı ve kansızlık (anemi) yaşanıyorsa * Bulantı, kusma varsa... Değerli okuyucularımız, geçen iki hafta boyunca Kalın Bağırsak Hastalıklarının belli başlılarından bahsettik. Ancak bunlardan biri var ki adı üstünde KANSER... Bugün sizlere Kalın Bağırsak Kanserini (Kolon ve Rektum kanserleri) anlatacağım. Kalın bağırsağın iç yüzeyini örten tabakayı oluşturan hücrelerin çoğalması sonucu gelişen ve bağırsak kanalı içine doğru büyüyen kabartı ve şişliklere Polip denir. Polipler, kalın bağırsağın en sık görülen hastalıklarından biridir. Hemen hemen tüm bağırsak kanserleri çoğunlukla polip zemininden başlar. Polibi oluşturan hücrelerin zamanla değişimleri sonucu Kalın Bağırsak Kanseri ortaya çıkabilir. KİMLER RİSK ALTINDA? Bir polipin kanserleşmesi için yaklaşık 8-10 yıl gerekir. Önce polip içinde sınırlı kalan kanser hücreleri zamanla çoğalarak tümör kitlesini oluşturur ve bu kitle kalın bağırsak duvarını tutup sarar. Kontrolsüz büyümeye devam eden kanser hücreleri, bir müddet sonra bağırsakta tıkanıklığa yol açabilir, karaciğer, akciğer ve beyin gibi uzak organlara yayılabilir. Kadınlarda erkeklere göre daha fazla görülür. En önemli risk faktörleri; yaş ve aile hikayesidir. Bundan dolayı 50 yaş üzerindekiler ve ailesinde bağırsak kanseri veya polipi olan herkes, risk grubuna girer. Risk grubundaki hastalara tarama testleri yapılmalıdır. TEDAVİ İÇİN GEÇ KALMAYIN! Kalın bağırsak kanserinde erken teşhis, tedavide yüzde 80-90 oranında iyileşme sağlar. Polipler, kanser öncüsü oluşumlar olmakla birlikte tümünün kansere dö-nüştüğünü söylemek mümkün değildir. Hangi polipin kanserleşeceğini anlamak için patolojik (mikroskobik) inceleme yapmak gerekir. Bu sebeple kanser öncüsü hastalık olan poliplerin kalın bağırsaktan çıkarılmaları gerekir. Polipektomi denilen bu işlem basitçe poliklinik şartlarında günübirlik olarak kolonoskopi esnasında yapılabilir. Ameliyatı gerektirmez. Bu şekilde kanser öncesi oluşumlar olan poliplerin çıkarılması ile kalın bağırsak kanseri önlenebilir. Ancak kalın bağırsak kanseri oluşmuşsa tedavi yolu; cerrahi yöntemle kanseri oluşturan tümör ve çevresindeki bir miktar sağlam dokuyu almaktır. Yazı dizimizi burada noktalarken son sözüm de "Lütfen doktora danışın. Bu işin utanması, ayıbı olmaz!.." -BİTTİ- Dikkat! Bağırsak hastalıklarının belirtileri birbirine çok benziyor Bu hastalıkların hemen hepsinde kabızlık, ishal, kanama ve halsizlik gibi belirtiler vardır. * Kalın bağırsak polipleri ve kanserin ilk dönemini yaşayanlarda sıklıkla hiçbir şikayet yoktur. Fakat bazı polipler kanama, sümüksü yapışkan akıntı, bağırsak hareketlerinde değişiklik ve nadiren de karın ağrısına sebep olur. * Geçen hafta anlattığımız Hemoroid (Basur, Mayasıl), kansere yol açmamakla birlikte kalın bağırsak polipleri veya kanseriyle benzer şikayetler oluşturabilir. * Benzer şikayetlere sebep olan Makat Ağzındaki Çatlak (Anal Fissür) rahatsızlığında da sıklıkla dışkılama sırasında yanma ya da yırtılma gibi bir ağrı olur. Dışkıya bulaşık kanama, kaşıntı, oturma rahatsızlığı eşlik eden şikayetlerdir. * Makat çevresinde ağrı ve şişlik ile kendini belli eden Perianal Apse ve Fistül hastalığına zaman zaman yüksek ateş, üşüme-titreme, halsizlik ve iltihabi akıntı gibi şikayetler de eşlik edebilir. * Bu bölgeyi ilgilendiren diğer bir rahatsızlık Ülseratif Kolit ve Crohn diye de bilinen İltihabi Bağırsak Hastalığıdır. Doğru tedavi edilmediğinde hastaların hayat kalitesini ciddi olarak etkiler. Ayrıca uzun sürerse bağırsak kanseri gelişme riski de vardır. * Bütün bunlara ek olarak Divertiküler ve İrritabl Bağırsak Sendromu (Spastik Kolon) da benzer şikayetlere sebep olabilir. * Görüldüğü gibi makat çevresindeki rahatsızlıkların belirtileri birbirine çok benzerlik gösteriyor. Bunun için ayırıcı teşhis çok önemlidir. OKUYUCULARA CEVAPLAR Çabuk yoruluyorum ve bazen unutkanlık oluyor > Fatma Yavuz * Yaşım 33, boyum 1.60, kilom 61, çabuk yoruluyorum, adet düzensizliğim var, bazen unutkanlık oluyor, neler yapmam gerekir? CEVAP: Fatma Hanım, kilonuz ve TSH değeriniz biraz fazla. Kilolar ve adet düzensizliği tiroid bezinizin yeterli çalışmamasından olabilir. Ayrıca kan şekeri, kan yağları, ürik asit ve kolesterol çeşitlerine de bakılmasında oldukça fayda var. Bu değerlerin yüksek çıkması, damar sertliğine zemin hazırlar. Senin yaşında unutkanlığın en büyük sebebi, stres ve gerilimi bünyede fazla tutmak, az zamana çok şey sıkıştırma telaşı ile olur. Üzerine düşen vazifeleri yaptıktan sonra gerisini Allah'a bırak, her şeyin düzeldiğini göreceksin. En kısa zamanda da dahiliye uzmanına muayene olarak tetkiklerini yaptırıp tedavine başla. Torunumun aşırı geniz akıntısı var > Necla Koç / ANKARA * 8 yaşındaki torunum için yardım! CEVAP: Saygıdeğer Necla Hanım, çocuklarda geniz akıntısının en büyük sebebi, geniz eti büyüklüğü ile burun eti denen konkaların doğuştan veya sonradan alerjik ya da mikrobik iltihaba bağlı büyümesinden olur. KBB uzmanına muayene ettirerek böyle bir durumun var olup olmadığını tespit ettirin. Bir de çocukları rüzgârlı ve soğuk havada mutlaka boyunlarına kaşkol sararak korumak, kapalı mekanlara girince de üzerlerindeki fazlalıkları hemen çıkarmak gerek. En ufak bir esinti bile hapşırtıyor > Cemil Adatepe * Yaşım 26, dışarıya çıktığımda hafif bir esintide hapşırma ve öksürük oluyor... CEVAP: Kıymetli Cemil, sende de büyük ihtimalle havadaki tozların içinde bulunan "akar" dediğimiz kurtçuklara karşı aşırı hassasiyete bağlı alerjik nezle mevcut. Mümkün olduğu kadar tozlu ortamlarda bulunma, rüzgâra karşı yürümek mecburiyetinde kalırsan da başını ört, boynunu da kaşkolle sar. Öksürük olması, bronş hassasiyetinin de olduğunu ve bu durum astıma zemin hazırlayabileceğinden dahiliye uzmanına muayene olup rahatla. Ergenlik sivilcelerini çok kafaya takmayın > İldem Cangir / Çerkezköy * 12 yaşındayım, sivilcelerden nasıl kurtulurum? CEVAP: Sevgili kardeşim ergenlik çağında özellikle yüzde çıkan sivilceler hormonal değişikliklere bağlı cilt ve cilt altında yağ dokusunun artışı ile yağ kanallarının tıkanması sonucu, cilt yüzeyinde bulunan mikropların iltihap oluşturmasından kaynaklanır. Öncelikle yağ dokusu azaltılmalı. Bu da abur cuburdan, çikolatadan, koladan uzak durmak, hamur işi ve tatlıları ile kuruyemişlerden tadımlık almakla olur. Ayrıca bol sebze, salata ve meyve yemekle vücut yağ dengesi sağlanır. Kullanılmakta olan kremler senin de söylediğin gibi pek faydalı olmayıp tablet olarak kullanılan bazı ilaçların ise karaciğer üzerine siroza kadar varan ciddi yan etkilerinden dolayı hiç tavsiye etmem. Perhizine dikkat edip bol hareket ettikten sonra her şey düzelir, geçici olan şeyleri hiç kafana takıp kendini üzme!