Domuz gribi çok uzağımızda değil

BİR TURİZM ÜLKESİ OLAN TÜRKİYE'YE DE VİRÜSÜN TAŞINMA İHTİMALİ ÇOK YÜKSEK Dünyanın adeta ödünü koparan "domuz vebası" hakkında bilinenler çok ama maalesef aşısı mevcut değil. Ölümcül virüs, insandan insana, öksürük, hapşırık ve tokalaşma yoluyla hızla bulaşabiliyor Saygıdeğer okuyucularımız bu haftaki sağlık sayfamızın konusu, kamuoyunu çok yakından ilgilendiren ve adeta dünyayı kasıp kavuran, görsel ve yazılı medyanın da birinci gündem maddesi olan, tüm insanlığı korku ve endişeye sevk eden "domuz gribi salgını" hakkında olacaktır. Önce kuş gribi, sonra kene ısırmasına bağlı Kırım Kongo Kanamalı Ateşi derken şimdi de insanlığın başına domuz gribi salgını musallat oldu. Meksika'da başlayan ve hızla tüm dünyada yayılan domuz gribinden şu ana kadar 200'e yakın kişi hayatını kaybetti. Dünya Sağlık Örgütü'nün en yükseği 6 olan alarm düzeyini 5'e çıkarması, tehlikenin boyutunu gözler önüne sermektedir. DOMUZ MAMÜLLERİNE DİKKAT! Domuz gribi, normalde domuzlarda görülen A tipi grip virüsünün yol açtığı bir solunum yolları hastalığıdır. Ölümlere sebep olabilen bu virüs, insan, domuz ve kuş gribi virüslerinin karışımından oluşan bir A Tipi H1N1 virüsüdür. A tipi grip virüsleri, insanlardan başka ördek, tavuk gibi kümes hayvanları ve kuşlarda, domuz, balina, at ve fok gibi hayvanlarda da bulunabilir. Domuz gribi domuzdan insana bulaştığı gibi, insandan insana da solunum yoluyla hızla bulaşabilir. Virüse karşı ise, insanda doğal bağışıklık yoktur. Salgınla ilgili akla gelen ilk soru olan, hastalığın domuz eti yenmesiyle bulaşıp bulaşmadığıdır. Bu hastalığın insanlara domuz ya da domuz mamulleri katkılı ürünlerin tüketilmesi sonucu bulaştığına dair herhangi bir delil olmadığı belirtilse de yeterince pişirilmemiş domuz etleri ile bu virüsün bulaşma ihtimali olabileceği de akıldan çıkarılmamalıdır. ÜLKEMİZ DE RİSK ALTINDA Hastalık vakaları kış ve bahar aylarında artış göstermekle beraber bütün yıl boyunca da devam edebilir. Domuz gribi normalde sadece domuzları etkiler, fakat bu virüs bazen tür bariyerini aşarak insanı da etkileyebilir. Eğer kişi bu gribe yakalanmışsa, hastalığı bulaştırması en fazla 7 gün sürer. Bu zaman dilimi çocuklarda daha kısadır. Aman dikkat, siz siz olun tedbiri elden bırakmayın! Sonuçta biz bir turizm ülkesiyiz, turistler vasıtasıyla bu hastalığın ülkemize gelmesi an meselesi. Diğer yandan, başta Ege ile Akdeniz olmak üzere ülkemizde de maalesef bir sürü domuz çiftliği mevcut. DÜNYA ALARMA GEÇTİ Meksika'dan başlayıp dünyayı saran domuz gribi virüsü, 21. yüzyılın, kuş gribinden sonraki en büyük salgını olmaya aday. Özellikle İslam dünyası dışındaki ülkelerde büyük panik yaşanırken, insanlar hastanelere akın ediyor. Ölümcül virüsün herhangi bir tedavisi, aşısı var mı? Domuzlara yapılan aşı mevcut, ancak insan için henüz yok. Tıp dünyası ise aşı geliştirmek için harekete geçti... Tedavide kullanabileceğimiz ilaçlar, bildiğimiz gripte kullandıklarımızdan farklı değildir. Bu amaçla kullanılan ilaç, ülkemizde de piyasada bulunmaktadır. Erken dönemde kullanıldığında hastalığın seyrini olumlu olarak etkilemektedir. Bütün hastalarda kullanımı söz konusu olmasa da ileri yaşlılar ve sistemik hastalığı veya bağışıklık sistemi yetersizliği olan, hastalığın ağır ve ölümcül olabileceği öngörülen hastalarda kullanımı yararlı olacaktır. ÖLÜMLER ZATÜRREDEN OLUYOR Yaygın grip tipleri, genelde yaşı ilerlemiş insanları ve 5 yaş altı çocukları hedef alır. Çoğu ölümler zatürreden oluyor. Yeni grip virüsleri ise insan vücudunun bağışık olmaması ve aşı geliştirmenin süre alması sebebiyle de çok çabuk yayılabilmektedir. Domuz gribi virüsü, genetik açıdan bakıldığında, ilaçla karşı konulabilen H1N1 virüsünden farklılıklar içerdiğinden mutasyona uğrayarak evrim geçirip çok daha tehlikeli hale gelebilir. BELİRTİLERİ NELER? Domuz gribinin insanlardaki belirtileri normal gripten farklı değildir... ÇOCUKLARDA ERKEN EMARELER >> Yüksek ateş, hızlı solunum veya problemli nefes alma >> Solunum yetersizliğine bağlı meydana gelen mavimsi cilt rengi >> Yeterli sıvı tüketmeme >> Uykudan zor uyanma ve insanlarla yeterli iletişim kuramama >> Huysuzluk ve sinir bozukluğu >> Çeşitli nezle belirtileri ve daha sonra bu belirtiler gelişerek yüksek ateş ve öksürüğe dönüşmesi. YETİŞKİNLERDE GÖRÜLENLER >> Nefes alma zorluğu ve nefes darlığı >> Karın ve göğüste basınç ve ağrı, ani baş dönmesi, şiddetli veya devamlı kusma. BASİT TEDBİRLERLE KENDİMİZİ KORUYALIM Gripten korunmak tamamen mümkün olmamakla birlikte alacağımız genel tedbirlerle hastalık riskini minimuma indirebiliriz. >> Ateşli görünen ve sürekli öksüren kişilerden kaçınılmalı >> Bol sabun ve bol su ile sık sık eller yıkanmalı >> Yeterli uyku alınarak vücut dinlendirilmeli >> Dengeli ve yeterli şekilde beslenilmeli >> Hastayla direk temastan mutlaka kaçınılmalı. >> Hastalıklı kişinin 1 m. uzağında durulmalı >> Riskli yerlerde maske- ler kullanılmalı >> Ortak kullanılan eşyalar temiz tutulmalı >> Hapşırık ve öksürük esnasında tek kullanımlık mendille ağız ve burun kapatılmalı. >> Bulunulan mekanlar iyi havalandırılmalı. >> Şüphe durumunda derhal doktora gidilmeli. OKUYUCUYA CEVAPLAR Ana-kız her şeyi kafaya takmayın > H.V. >> 33 yaşındayım, sıkıntım spastik kolon. Regl döneminde ağrım oluyor. Ömür boyu sürer diyorlar. Depremde kardeşini kaybeden annemin depresyonu var. CEVAP: Kıymetli okuyucum spastik kolon; stres, kaygı, endişe, tasa, gerginlikle ortaya çıkabilen fonksiyonel bağırsak rahatsızlığıdır. Zaman zaman kabızlık, cıvık dışkılama, sol alt karında ağrı ile seyreder. Her şeyi kafaya taktıkça elbette hayat boyu sizi yoklar. Lütfen, rahat olun. Evlenme ve doğum açısından hiçbir sakıncası yoktur. Annemiz tek söyleyeceğim şey; o da üzerine düşeni yapsın, gerisini Yüce Allah'a havale edip sabırlı olsun, netice iyi olacaktır. Rahatsızlığınızın kesin tedavisi var > H.T./ İSTANBUL >> 24 yaşındayım, yokuştan çıkarken nefesim daralıyor, adetlerimde artış mevcut, neden olabilir? CEVAP: Şikayetleriniz demir eksikliği anemisini işaret ediyor. Kansızlık, demir preparatları dozunda yemeklerden 1 saat önce alınarak tedavi edilebilir. Fakat aşırı adet kanamalarının sebebinin ortaya konması gerekir. Durumunuzu, kardeşimin eşi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Aslı ÖZKIRIŞ'a sordum. Bu durumların hanımlarda stres, bazı ilaçlarla hormonal dengesizliğe bağlı olabileceğini, jinekolojik muayene ve tetkiklerle sebebin bulunarak kesin tedavinin yapılabileceğini belirtmiştir. Sigarayı nasıl bırakabilirim? > Kadir Seyhun Kandırmış / İSTANBUL >> 25 yaşındayım, günde 1.5 paket sigara içiyorum, sabahları sarı renkte balgam oluyor, merdiven çıkarken de nefesim daralıyor. Sigarayı nasıl bırakabilirim? CEVAP: Sizde tipik kronik bronşit durumu mevcut. Durumunuzun daha da kötüleşmemesi için derhal sigarayı bırakmalısın. Hemen uzman hekime muayene olun, tetkik sonuçlarınıza göre yapılacak tedavi ile şikayetleriniz büyük ölçüde kaybolacaktır. Ama sigarayı bırakmak şartıyla! Ciğerlerinizin kıymetini bilin! > İdris Oruç / İSTANBUL >> 52 yaşındayım, geceleri göğsümde hırıltı ve nefes darlığı oluyor, kimyasal fabrikada çalıştım, bir ilgisi var mı? CEVAP: Evet, şikayetleriniz büyük ölçüde havalandırması iyi olmayan ortamlarda kimyasallar gibi solunum yoluyla akciğerlere yoğun tanecik birikimine bağlı, kronik akciğer hastalığıdır. Bundan sonraki hayatınız boyunca hiç sigara içmemeniz gerektiği gibi içilen ortamdan ve tozlu, dumanlı yerlerden uzak durun! Uzman hekim muayenesiyle oldukça rahatlarsınız. Bir de sık sık yeşili bol, temiz havalı ormanlık veya sahillerde yürüyüşler yapın ve bol su için. Kulak çınlamam bir türlü geçmiyor > Mustafa Şahin / KAYSERİ >> 3 aydır kulaklarım çınlıyor, KBB'ye gittim faydası olmadı. Ne önerirsiniz? CEVAP: Başta şunu ifade edeyim ki, tinnitus bir hastalık değil kulak çınlaması anlamına gelen bir şikayet terimidir. Öncelikle çınlamanın sebebi bulunmalıdır. Onlarca kulak çınlaması yapabilecek sebep sayılabilir. Yüksek tansi- yon ve kolesterol yüksekliği de kulak çınlaması yapabilir. Önce bir dahiliye uzmanına muayene olunuz. Başka uzman hekime yönlendirecektir. ilacınızın dozajı artırılıp, yanında başkaları da eklenebilir. Ayrıca ideal kilonuza da inmelisiniz. Yemeklerinizde tuzdan kaçının > Veysel Akcan / İSTANBUL >> 50 yaşındayım, yüksek tansiyonum var, nefesim daralıyor, bronşit dendi. Nefes için ne tavsiye edersiniz? CEVAP: Diüretik dediğimiz idrar söktürücü ilaç kullandığınızdan tahminime göre, sizde yüksek tansiyona bağlı kalp yetersizliği mevcut. Mutlaka yemeklerinize 1 çay kaşığının ucu kadardan fazla tuz kattırmayın. Tansiyon ilaçlarınızı düzenli kullanarak tansiyonunuz 120/75'i geçmesin. Uzman hekim muayenesi ve yapılacak tetkiklerle ideal tedaviniz ayarlanarak çok rahatlarsınız. Ayrıca kesinlikle de perhizinize dikkat ederek kilo almayın, balık, bol sebze ve salata tüketin, beyaz ekmekten de uzak durun! Uykuyu dağıtmak için leblebi yiyorum > Gülseren Kökçü / İSTANBUL >> Uykuyu dağıtmak amacıyla, her gün bir iki avuç beyaz leblebi tüketmek kilo aldırır mı? Cevabınız olumsuz ise aynı amaçla ne yenilmesini tavsiye edersiniz ? CEVAP: Sarı veya beyaz leblebi arasında kalori farkı olmayıp 100 gram leblebide 360 kalori bulunur. Bu da oldukça yüksek bir kaloridir. Ancak kuruyemişler arasında yine de en düşük kaloriye sahiptir. Yani diyet yaparken uygun miktarlarda beyaz leblebi yenebilir. Bir de uykuyu dağıtmak için neden belli gıdalar yenmek istenir? Uyku tamamen fizyolojik bir ihtiyaçtır. Fazla kalori alımından kaçınmak için günlük en fazla bir avuç beyaz leblebi yenebilir. Kabak çekirdeğinin fazlası kilo aldırır > Yaşar Köksal / İSTANBUL >> Bazı yazılarda kabak çekirdeğinin faydaları geniş bir şekilde anlatılıyor. Bu yazılanlar doğru mu ve doğru ise kullanılması kilo problemi olanlarda kilo almaya sebep olur mu? CEVAP: Kabak çekirdeği sahip olduğu protein, yağ, vitamin ve mineral muhtevası ile oldukça faydalı bir nimettir. Onun da 100 gramında 588 kalori olup, her şeyin fazlasının zararı olduğu gibi bu gıdanın da fazlası kilo aldırıcı özelliğe sahiptir. Her şeyin ortası karar olup fazlası ise zarardır. Amca yürüyüşte tempoyu artırın! > Kaya Demirsatan >> 73 yaşındayım, 10 yıldır ayakta iken karıncalanma, aşırı yorgunluk ve hissetmeme şikayetlerim oluyor, tedavilerden fayda görmedim. CEVAP: Amca öncelikle sana sabır ve iyimser olmanı tavsiye ediyorum. Yüce Rabbim hiçbir zaman dermansız dert yaratmamıştır. İlaçlarınızı en az 1 yıl kullanın, tedavinize B1, B6, B12 vitamini de günde 1 defa akşamları tok olarak ekleyin. Bu ilacı 2. kutudan itibaren günaşırı ve aspirini de 150 mg dozunda akşam tok hayat boyu kullanın. Bir de her gün 45 dk. hızlı tempoda yürüyüş yapın. El bileğindeki sendrom için de plastik cerrah tarafından ameliyat olmanız gerekebilir. HER DERDİNİZİ BANA YAZIN Bana sağlıkla ilgili her konuda soru iletebilirsiniz. Uzmanlık alanımın dışındaki konuları ise ilgili hekim arkadaşlarımızı da misafir ederek sizlere elimden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışacağım... e-mail: aile.doktoru@tg.com.tr Adres: 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna-İSTANBUL