Hayata pozitif bakış ve biraz spor kurtarır

Hazırlayan: Uzm. Dr. S. Hilmi ÖZKIRIŞ İç Hastalıkları Uzmanı DÜZENLİ YAŞAYIN! Egzersiz, iyi bir uyku, fiziki ve zihni stresten uzak durmak, fibromiyalji hastalarında ağrı ve yorgunluğu azaltmanın anahtarlarıdır. Bunlara bir de düzenli yaşama ve pozitif düşünmeyi eklediniz mi hiçbir şeyiniz kalmaz! HAFTADA 3 SAAT SPOR YETERLİDİR Egzersizlere yavaş yavaş başlayıp haftada en az 3 saat spor yapacak şekilde temponuzu planlayın. Unutmayın ki; 10 dakika egzersiz yapıp ara vermek, bir seferde 1 saat egzersiz yapmaktan daha iyidir. Sevgili okuyucularımız, geçen hafta tanımaya çalıştığımız fibromiyalji namı diğer adale romatizmasının hayatımızı çekilmez kılmaması için tedbiri elden bırakmamak gerekir. Başta çalışan kadınların kâbusu olan bu bitmek bilmeyen ağrı ve yorgunluk hâlinin tedavisini ve alacağımız tedbirleri bugün sizlere sunmaya çalışacağım... Teşhisi zor olan ve birçok hastalıkla birlikte baş gösteren fibromiyalji sendromunda tedavi de çok çeşitli ve sabır isteyen bir süreçtir. İşte tedavide uygulanacak yöntemler: İlaç Tedavisi: Fibromiyalji tedavisinde ağrı kesici ilaçlar, antidepresanlar, kas gevşeticiler ve uyku düzenleyici ilaçlar kullanılır. Kullanılan ilaçlar daha çok, uykuyu düzenlemek, depresyonu tedavi etmek ve yorgunluğu gidermek içindir. Düzenli ve Yeterli Uyku: Öncelikle hastalar aynı saatte yatmaya alıştırılmalıdır, yatmadan önce uykuyu etkileyecek maddeler alınmamalıdır. Fizik Tedavi: Sıcak yastıklar, infraruj gibi yüzeysel ısıtıcılar, ultrason ve kısa dalga gibi derin dokuları ve kasları ısıtan, esneklik ve dolaşımı artıran derin ısıtıcılar, ağrı kesici elektroterapi kullanılabilir. KASLARI GEVŞETMEK MUTLU EDER Egzersizler: Egzersiz hastalıkta en önemli tedavi ve korunma yöntemidir. Özellikle gevşeme egzersizleri, germe egzersizleri, kalp-damar kondüsyon programı, yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme yararlıdır. Egzersiz tipi ve dozu hekim tarafından hastaya göre ayarlanır. Gevşeme ve yumuşak egzersizler uyumaya da yardımcı olur. Egzersizle derin, yüzeysel ısı ve elektriksel akımlardan oluşan fizik tedavi, ağrının ve kas gerginliklerinin azaltılmasında etkilidir. Kas gerginliklerinin azaltılmasında masaj ve gevşeme, basınç teknikleri müspet etkiler sağlar. Kasları rahatlatmak, zamanla ağrıyı ve yorgunluğu da azaltır, mutluluk hormonunun (endorfin) salınımını artırarak kişinin kendini daha iyi hissetmesini sağlar. Günlük aerobik egzersizler ve germe egzersizleri de faydalıdır. Ancak yorucu egzersizlerden kaçınılmalıdır. Egzersizler günün erken saatlerinde ve akşam yapılmalıdır. Fibromiyalji hastalarında aerobik egzersiz genel durumu düzeltir, ağrı ve yorgunluğu azaltır. Nefes alışımızı derinleştiren ve kalp atışımızı hızlandıran herhangi bir hareketli egzersiz, aerobiktir. Aerobik, kandaki oksijen miktarını artırır. Yüzme de en iyi egzersiz yollarından birisidir. Kasları esneten germe egzersizleri, yüzme, su jimnastiği, yürüyüş, bisiklet, aerobik gibi hafif egzersizlerle başlangıç yapın. Sonraları koşu, tenis gibi daha ağır tempolu sporlara geçilebilir. DOST SOHBETLERİ TERAPİ GİBİDİR Derin soluk alma egzersizleri, meditasyon, sohbet toplantıları, sosyal faaliyetler gibi stresle başa çıkma yöntemleri, kaslarda rahatlama ve zihinsel gevşeme sağlar. Masaj, akupunktur ve fizyoterapi tedavileri ağrımızı azaltıp moralimizi yükseltebilir ancak faydaları çok uzun süreli olmaz. Harcanan zaman ve paraya değip değmeyeceği düşünülmelidir. Ayrıca fizik tedavi, kaplıca kürleri, çevre değişiklikleri, yumuşak doku içine ağrı kesici veya kortizon enjeksiyonları iyileşmeye katkıda bulunabilir. TAVSİYELER... > Fibromiyalji sendromunda ilaç ve gevşeme tedavileriyle birlikte aşağıdaki tedbirleri de almalı ve bunu hayat felsefesi haline getirmeliyiz... > Huzursuz Bacak Sendromu, horlama, eşin horlaması, kafein alma, obezite (şişmanlık), alkol gibi uykuyu engelleyici faktörler de mutlaka tedavi edilmeli veya alkol, sigara gibi zararlı alışkanlıklardan kaçınılmalıdır. > Uykuyu kaçıracağından geç saatlerde çay, kola, kahve içilmemeli, sigara ve alkol ise ömür boyu kullanılmamalı. > Kişi kendine zaman ayırmayı öğrenmeli, duygularımızı, kızgınlığımızı, dışa vurmada daha etkili iletişim yolları bulmalıyız. > Mutsuzluk ve zorlukları işimiz ve evimizden uzaklaştırmayı denemeliyiz. > Sağlıklı ve dengeli beslenme ile kilomuzu ideal seviyede tutabiliriz. BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? Tekrarlama riski var mı? > Hastalar mümkün mertebe olumlu beklenti ve tavır içinde, geleceğe yönelik iyimser olmalı. Fibromiyaljinin günlük hayatlarını berbat etmelerine, sıkıntı ve sevincin normal olduğunu düşünerek karamsarlığa ve ümitsizliğe izin verilmemelidir. Beslenme nasıl olmalı? > Fibromiyaljide sağlıklı ve dengeli beslenme çok önemlidir. Meyve ve sebzeden zengin bir diyet kaslar için gerekli olan eser elementleri, mineralleri ve proteinleri sağlar. Tam bir dinlenme sağlayacak uyku için özellikle akşamları ağır yemek ve içeceklerden sakınmak gerekir. Ayrıca tuzlu ve şekerli gıdalardan da uzak durulmalıdır. Fizik tedavinin yeri nedir? > İlaca ve egzersizlere rağmen ağrılar devam ederse fizik tedavi yapılabilir. Fizik tedavide uygulanan yüzeyel ve derin ısıtıcılar, elektroterapi ve kişiye özel egzersiz programları; kas ve eklem ağrılarını kasları rahatlatarak geçirir, yorgunluğu azaltır, genel vücut görünümünü düzeltir. Korunmak mümkün mü? > Fibromiyaljiden korunmak için bilinen bir metot yoktur. Ancak sağlıklı ve dengeli beslenme, zorlayıcı olmayan egzersizler, dinlendirici bir uyku, düzenli spor ağrıların tekrarlamasını önler. Bir de kişi, hayata daima olumlu ve iyimser yönlerden bakarak, düzenli ve dengeli yaşamalıdır. İŞE VE EVE MUTLU GİDİN! Stres ve aşırı çalışma, fibromiyalji belirtilerinde artmaya yol açar. İşe arzulu ve severek gitmek tedaviye yardımcı olabilir. Kendinize güven asıl amaç olmalıdır. Sadece şu an içinde bulunduğunuz zorluklara odaklanın, geçmişi çok kurcalamayın. Daha müspet düşünme ve tepki vermeyi alışkanlık edinmek oldukça faydalıdır. OKUYUCULARIMIZA CEVAPLAR Karnımın solunda ağrı hissediyorum > Hakan İşyar / KAYSERİ 2001 ve 2003 yıllarında varikosel ameliyatı oldum. Şimdi karnımın sol alt tarafında belirgin bir ağrı hissediyorum. Tetkiklerde bir şey görünmüyor, ameliyatlar mı sebep? CEVAP: Hakan Bey, karnın sol alt tarafında olan ağrılar, zaman zaman ve de özellikle yemek sonrası şişkinlikle birlikte oluyorsa, İrritabl Bağırsak Send-romu akla gelebilir. Bu tabloda tüm tetkikler normal bulunur. Ruhi stresle çok yakından alakalıdır. Yemeklerinizi yavaş yavaş ve iyi çiğneyerek yiyin. Acı ve bulgur pilavından 1 ay uzak durun. Kapalı mekanlarda uzun süre kalmayın. Bulunduğunuz mekanların pencerelerini sık sık açarak iyice havalandırın. Fırsat buldukça da deniz, nehir kenarları ve ormanlık alanlarda tempolu yürüyüşler yapın. Dahiliye uzmanına muayene olup vereceği ilaçları uygun süre ve dozunda aldığınızda inşaallah bir sıkıntınız kalmayacak. Ağrılarınızın ameliyatla ilgisi olduğunu da zannetmiyorum. Hastalıktan ilaçsız kurtulabilirsiniz... > H. E. Bir aydır ishal, kusma, kabızlık, yanmalar, akıntı, titreme, el-ayakta sararma ve adet düzensizliği mevcut. Gitmediğim doktor kalmadı, yardımcı olursanız sevinirim. CEVAP: Saygıdeğer okuyucumuz, şikayetleriniz ve seyri tipik olarak İrritabl Bağırsak Sendromunu akla getirmekte. Bunun temel sebebi, ruhi stres ve kaygıdır. Hadiselere geniş perspektiften ve hoşgörülü bakarak, geriliminizi azaltarak, sevdiğiniz hobileri yaparak ve kısa süreli tatiller yaparak şikayetlerinizi ilaçsız bile düzeltebilirsiniz. Yemeklerinizi yavaş yavaş ve iyi çiğneyerek yiyin. Acı ve bulgurdan 1 ay uzak durun. Tam buğday ekmeği ile beslenin. Dahiliye uzmanınızın vereceği ilaçları en az 2-3 ay ve dozunda kullandıktan sonra her şey yoluna girecektir. Doğumdan sonra kekeme oldum! > M.O. 34 yaşındayım. İkinci bebeğim doğduğundan bu yana, nesnelerin adını unutuyor, kekeleyerek kesik kesik konuşur oldum. Eskiden biraz vardı ama bu kadar değil, asabi biri oldum, ne yapmamı önerirsiniz? CEVAP: Değerli okuyucum, kekemeliğin doğum öncesi de var olduğunu ifade ediyorsunuz. Kekemelik, çoğunlukla birikmiş aşırı heyecan, ruhi stres, gerilim, korku ve kaygı durumlarında olur. İrsiyetle de alakası vardır. Sizdeki daha önce var olan bu alt yapıya doğum sonrası gelişen muhtemelen depresyonun da etkisiyle daha belirgin hâle dönüşmüş. Size tavsiyem; insanlarla ilşkide maddi manevi manada üzerinize düşeni yaptıktan sonra gerisini Allah'a bırakın! Böylece ne kekemelik, ne de sinirlilik kalacak. Yine de psikiyatri uzmanı meslektaşımızdan yardım alabilirsiniz.