İyot eksikliği Karadenizliyi vuruyor

İYOTLU TUZLA MESELE HALLEDİLİR Uzun süreli iyot uygulaması veya tiroit hormon takviyesi ile guatr küçülür. Büyük guatrlarda ameliyat gerekebilir. Tuza, ekmeğe veya suya iyot katmakla bu iş halledilir. Doğu Karadeniz bölgesi gibi yeterince iyot alınamayan yerlerde tiroit hormonu yetersizliği ortaya çıkar ve hipofizden TSH salgılanması artar. TSH ise yeterli miktarda hormon üretmesi için tiroit bezini uyarır. TSH'nın uzun süre bu uyarısı tiroit hücrelerinin büyümesine (guatr) ve çoğalmasına yol açar. Buzullar veya devamlı yağışlar topraktaki iyodu uzaklaştırarak yetişen sebze ve meyvelerde iyot eksikliğine sebep olur. Bu yiyeceklerle beslenenlerde de guatr ortaya çıkar. Bu hastaların tuzuna iyot ilave edilmesi ile guatrları küçülür. Hamilelerde iyot eksikliği bebeğin beyin gelişimini önler ve hipotiroidiye sebep olur. Neticede de beyinde geri dönüşümsüz zeka geriliği ortaya çıkar. HANGİ HASTALIKLARA YOL AÇAR? > Hamilelikte: Kendiliğinden düşük, ölü doğum, doğuştan sakatlık, hamilelik sırasında ve doğumdan sonra bebeklerde hastalık, endemik cücelik. > Yeni doğanda: Guatr, aşikar ve subklinik (sessiz) hipotiroidi, cücelik. > Çocuklarda ve genç erişkinlerde: Guatr, subklinik ve aşikar hipotiroidi, zeka geriliği, fiziki gelişim bozukluğu. > Erişkinlerde: Guatr ve komplikasyonları, hipotiroidi, zeka geriliği, kısırlıkta artma, radyasyona karşı duyarlılıkta artış. Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO), günlük ihtiyaç olan 150 mikro gram iyodun elde edilmesi için bir kilo tuza 20-40 mg iyot ilave edilmesini tavsiye etmektedir. Ülkemizde tuzun iyotlanmasına 1994 yılında başlanmış ve 1999 yılında sofra tuzunun iyotlanması mecburi olmuştur. 2005 yılında kanun ile iyotsuz gıda sanayi tuzunun doğrudan tüketiciye arzı yasaktır. İyot eksikliğinde olduğu gibi fazlalılığında da tiroit fonksiyonları bozulur. Aşırı iyot alımından sonra tiroitde 4 hastalık ortaya çıkabilir: FAZLASI DA ZARARLI > Fazla iyodun yaptığı hipertiroidi: Daha çok 40 yaşın üzerinde ve multinodüler guatrı olanlarda görülür. İyodun yerine konulmasından 1-10 yıl sonra hipertiroidinin ortaya çıkışı normale döner. > Guatr ve iyodla gelen hipotiroidi: Sürekli olarak yüksek miktarda iyot alımı sonucu ortaya çıkar. Bunun sebebi, iyodun otoimmun tiroit hastalıklarını artırması ve aşırı iyodun tiroid fonksiyonlarını geçici olarak bloke etmesidir. > İyodun sebep olduğu tiroidit (Hashimoto tiroiditi): Yüksek miktardaki iyot tiroid hücrelerine zarar verir. Tuza katılan iyot triodite sebep olduğu ve iyot miktarının düşürülmesi ile bu durumun azaldığı gözlenmiştir. > Tiroit kanserleri: İyodun uzun süre alımından sonra tiroit kanserlerinde artış olmuştur. Her şeye rağmen iyot desteği sonucu kanser sıklığında ve daha agresif kanserlerinde azalma görülmüştür. Hasılı kelam, yeterli iyot desteği yukarıda belirtilen yan etkileri azaltır, iyot eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkacak istenmeyen etkileri ortadan kaldırır. Bundan dolayı tuza katılan iyot miktarı düzenli kontrol edilmelidir. İyot en çok balıkta bulunur Kıymetli okuyucularımız geride huzurlu ve tatlı anılarla bıraktığımız Kurban Bayramı boyunca vücudumuzu ziyadesiyle kırmızı etle yorduk. Tabii kavurmalar ve derin dondurucularda etin bir kısmı hâlâ duruyor! Size tavsiyem; bugünden itibaren kırmızı et tüketimini normal seyrine yani ayda birkaç defaya yayarak, bu mevsimde bol bol ve ucuz bulunan balığı ise haftada en az iki defa almaya çalışmanızdır. Çünkü bu haftaki konumuzu teşkil eden iyot, genel olarak yüksek miktarda deniz ürünlerinde, daha az miktarda süt, yumurta ve ette, çok az miktarda sebzelerde ve meyvelerde bulunur. İnsanların ekserisinde çok az miktarda iyoda ihtiyaç vardır. Tiroid bezi yetersiz olanlarda günlük ihtiyaç çok daha fazladır. Doğum sonrası tiroidit POSTPARTUM Bayanlarda sık gördüğümüz tiroit bezi hastalıklarının diğer çeşitlerine ileri haftalarda devam edeceğim. Çünkü tiroit hormonu tetkikleri, kan testleri gibi genel vücut sağlığımız hakkında bilgiler verir Postpartum, doğum yapan kadınların % 5-10'unda rastlanır. Doğum yapan kadınlarda ilk yıl içinde ortaya çıkar. Geçicidir. Genelde bu hastalıkla ilgili bulgu ve belirtiler, doğumdan 1.5 ay veya daha sonra görülür. Hastaların 2/3'ünde tiroit antikorları pozitiftir yani Hashimoto Tiroiditi vardır. Hamilelerde tiroit antikorlarına bakılarak postpartum tiroidit gelişme riski olan hastalar önceden tespit edilebilir. Bazen Basedow-Graves hastalığı ile karıştırılabilir. Hamilelik, Graves hastalığını örtebilir. Doğumdan birkaç ay sonra Graves hastalığı alevlenerek postpartum tiroidit ile karışabilir. İki hastalığın tedavisi farklı olduğundan ayırıcı teşhis yapılmalıdır. Bunun için en ideal metod, radyoaktif iyot uptake testidir. Bu test, Graves hastalığında yüksek, postpartum tiroiditinde ise düşüktür. TiROiDiN GÖREVi Azı da fazlası da vücuda zararlı Tiroit hormonları vücudumuzun metabolizmasını düzenler ve metabolizma hızını kontrol ederler. Eğer çok hormon salgılanırsa metabolizma hızlanır ve "hipertiroidi" gelişir. Hipertiroidi durumunda kalp hızı artarak çarpıntı şikayeti oluşurken, bağırsak hareketleri artıp ishal oluşabilir. Eğer tiroit hormonu çok az salgılanırsa bu duruma "hipotiroidi" denir. Hipo=az, Hiper=fazla anlamına gelir. Hipotiroidi oluşunca metabolizma yavaşlar, kalp hızı düşer ve bağırsak hareketleri azalarak kabızlık ortaya çıkar. OKUYUCULARIMIZA CEVAPLAR Saç köklerinizi balıkla güçlendirin > Ferda Burcuoğlu Yaşım 27. Saçlarım gür olmasına rağmen açılma var, çok rahatsız oluyorum. Saçlarımın o bölgelerinin canlanması için losyon, krem, bitkisel ilaç vs. bana ne önerirsiniz? CEVAP: Ferda Hanım, öncelikle saç dökülmesine yol açan sebebin olup olmadığını tespit için hipotiroidi, hipertiroidi, kan yağları ve kolesterol yüksekliği gibi sistemik bazı hastalıklar ile vitamin ve mineral eksikliğinin varlığını araştırmak amacıyla demir, folik asit, B12 vitamini, hormon ve biyokimyasal tetkiklerin yapılması gerekir. Tüm bulgular normal çıkarsa; şekerli ve yağlı gıdalar ile çikolata ve koladan mümkün olduğu kadar uzak kalıp yeterli egzersiz yapılıp anlamsız streslerden de uzak kalındığında birçok şeyin yoluna girdiğini göreceksiniz. Bol bol sebze, yeşillik ve makul miktarda da meyve ile balığa ağırlık verdiğinde saç köklerinin beslenmesini artırırsın. Her akşam da hakiki zeytinyağlı sabunlarla bol köpürtüp saç köklerini iyi ovuşturup yıkadığında çok faydasını göreceksiniz. Tüm bunlara rağmen ihtiyaç duyulursa, aslında antihipertansif olan minoxidil grubu ilacı hekimi kontrolü altında alabilirsiniz. İdrar hissi geldiği an ertelemeyin! > M. B. / AVUSTURYA İdrar torbamda tam boşalma olmadığından ağrı oluyor. 1996'da miyomdan dolayı rahmim alınmıştı. Bu da idrar torbasına baskı yapıyormuş. Ne yapacağımı şaşırdım... CEVAP: Kıymetli okuyucum, çok doğum yapmış veya kısa zamanda fazla kilo kaybetmiş kadınların rahimlerinin idrar torbası üzerine sarkıp binmesi ile baskı oluşur. Rahmi alınmış bir kişide baskı pek söz konusu olmaz. Ultrasonografik muayene, asıl sebebi ortaya çıkarır. Hanımlarda idrarın tam boşalamaması; idrar yolu enfeksiyonlarının mesane duvarı adalelerinde oluşturduğu kasılma düzensizliğine bağlı olabilir. Özellikle büyük abdest taharetimizi öne değil de, arkaya doğru yaparak öne ve dolayısıyla idrar yoluna bulaşmanın önüne geçerek bu sıkıntılardan kurtulmuş oluruz. Bir de, erkek ve kadın olsun idrar hissimiz geldiği an ertelememeli ve ayakta boşalım yapmamalıyız. Uzun süre idrar tutmak, hem mesane kaslarında, hem de erkeklerde prostat hastalıklarına zemin hazırlar. Rahatsızlıklarınız için yapılacak idrar tahlili, idrar kültürü, antibiyogram ve üriner ultrasonografi birçok meselenin sebebini ortaya koyar ve tedavi ile dertlerinizden büyük ölçüde kurtulursunuz. Dik oturduğumda sırtım çok ağrıyor > İpek Diren Yaşım 18, boyum 1.68, kilom 54. Dik yürüyemiyor ve oturamıyorum. Doktor omurgamda eğrilik olduğunu söyledi ve beli düzleştirme egzersizi verdi. 1 senedir yapıyorum ama bir şey fark etmedi. Ne yapmalıyım? CEVAP: Sevgili İpek, boyuna göre kilon gayet iyi, aman birkaç kilodan daha fazla almamak için yediğine içtiğine çok dikkat et lütfen! Omurlar üzerindeki yükün ve daha fazla oluşabilecek eğriliğin önüne geçebilmek için bu halin genel vücut sağlığın açısından senin için çok daha iyi ve yararınadır. Hekiminin verdiği egzersizlere ısrarla bıkmadan usanmadan devam et, bu tür durumlarda karşılığını alman ve farkı hissedebilmen uzun yıllar alır. Özellikle oturma pozisyonlarında ağrı olsa bile dik durmaya çalış, sakın pes etme lütfen, birkaç yılda faydasını göreceksin, aksi takdirde ameliyatla düzeltilme mecburiyetinde kalırsın, ha gayret!