Kimin oruç tutması TIBBEN mahzurlu?

AİLE DOKTORU Hazırlayan: Uzm. Dr. S. Hilmi ÖZKIRIŞ İç Hastalıkları Uzmanı RAMAZANDA BESLENMEYİ MERCEK ALTINA ALDIK Bilimsel araştırmalara göre, oruç tutmakla herhangi bir hastalığın kötüleştiğine dair bulgu tespit edilmemiştir. Ancak vücudumuz tam 16 saat aç kalacağı için her zamankinden daha dengeli ve sağlıklı beslenmeye özen göstermemiz lazım Sevgili okuyucularımız, 11 ay nasıl da su gibi geldi geçti... Gündeme ayak uydurmaktan ziyade, yıllardır oruç konusunda sağlık adına söylenen birçok yanlışı tıbbi mercek altına aldık. Önümüzdeki cumaya yetişmesi babından bugünden acil konulara yer verip, bayram sonrası beslenmeye kadar bütün konuları Ramazan boyunca Aile Doktorunuz sayfasında bulacaksınız. En iyisi mi mübarek aya girmeden "Kimlerin Oruç Tutması Tıbben Mahzurlu Olabilir" konusuyla başlayalım ki, herkes ona göre tedbirini alsın. Ramazan boyunca diğer aylarda olduğu gibi sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmeye özen göstermemiz gerekir. Bilim adamlarının yaptığı araştırmalara göre, oruçlularda pek çok tıbbi hastalıkta iyileşme gözlenirken, oruç tutmakla herhangi bir hastalığın kötüleştiğine dair bulgu tespit edilmemiştir. Ayrıca oruçlularda olumlu psikolojik değişiklikler gözlenir. Bu maddi ve manevi atmosfer, duygusal ve sevgi dolu davranışlar tüm cemiyete yansır. Toplumsal sıkıntılar azalır, huzur artar. Ramazan ayında suç oranının düşmesi, bunun açık göstergesidir. Bu yılki oruç tam 16 saat. Bu açlık süresi içinde kan şekeri düşer. İftarda birden fazla miktarda yemek yenildiğinde kan şekeri yükselir. Sahura da kalkılmadığı taktirde kan şekerinin düşüşü günün erken saatlerinde başlar ve daha düşük değerlere ulaşır. Bunun için mutlaka sahur yapılmalı ve iftarda dengeli beslenmeli. DOKTORUNUZA MUTLAKA DANIŞIN! Aşağıda saydığımız türden mazeret veya rahatsızlığı olanlar, dini konuları da tam bilen uzman doktorlarına danışarak, oruç tutmalı veya kazaya bırakmalı. >> Hamile veya çocuk emziren kadınlar >> Çok küçük yaştaki çocuklar >> Yaşlı ve vücutça düşük olanlar >> Ağır kalp ve böbrek hastası olanlar >> Karaciğer yetersizliği olanlar >> Yüksek ateşli enfeksiyon geçirenler >> Akıl hastaları, kanser hastaları >> Kronik böbrek yetersizliği olanlar >> Ciddi ve aktif dönemde mide ve bağırsak rahatsızlığı olan hastalar >> Yeni ameliyat olmuş kişiler >> Kısa aralıklarla ilaç alması gereken, birden fazla ciddi hastalığı bulunan kişiler... VÜCUDUMUZ "OH BE" DİYECEK! Oruç tutarken sağlıklı beslenme kurallarına dikkat edilir, gıda seçimleri ve miktarları kişiye özgü ayarlanırsa, vücut toksinlerden (zehir) arınır ve metabolizmanın dinlenmesi sağlanır. Oruçlularda, uyarılan salgılar azalır. Karaciğer, mide ve bağırsak sistemi dinlenir, adeta temizlenir. Kan şekeri ve kolesterol düşer. Karaciğer ve bağırsak temizliğinden sonra insanlar ciddi bir rahatlama süreci yaşar. Son yapılan araştırmalar göstermiştir ki insanın yaşadığı yalnızlık duygusu dâhil birçok olumsuz duygu durum bozukluğu oruç tutmakla ortadan kalkar. Oruç tutan insanlar belirli bir şekilde beslendikleri için organizma bir ay dinlenmektedir. ŞİKAYETLER VE ÇÖZÜMLERİ Şeker hastaları oruç tutabilir... >> Çikolata, pasta gibi aşırı rafine gıda alan, az su içen ya da lifsiz gıdaları almayarak beslenen oruçlularda kabızlık görülebilir. >> İftar ve sahurda az sıvı ve tuz alanlarda ise öğleden sonraları tansiyon düşmesi olabilir. Bu durum sırtüstü uzanıp ayaklarımızı duvara yaslamakla düzelir. >> İftara doğru baş ağrısı görülebilir. Vücut zamanla buna alışır. >> Halsizlik, titreme, aşırı takatsizlik, baş ağrısı, çarpıntı, kan şekeri düşmesinin sonuçlarıdır. Sahurda aşırı şekerli gıdalar azaltılarak kan şekeri düşmesinin önüne geçilebilir. >> Şeker hastaları, insüline bağımlı kontrolsüz olanları dışında doktorları ile yakın diyalogla rahatlıkla oruçlarını tutabilir! >> Boş midede oluşan asit salgısının artması, ülser şikayetlerini alevlendirebilir. Bu durum uzun etkili ilaçlarla kontrol altına alınarak rahatlıkla oruç tutulabilir. ORUÇ, kilo vermek için fırsat değildir >> Oruç tutmayı bir zayıflama fırsatı olarak görmek oldukça yanlıştır. Çünkü gün boyunca süren açlık ve yetersiz enerji alımı ile kaybedilecek kilolar sağlıklı değildir. Yavaşlayan metabolizma ve oluşan susuzluk sebebiyle vücutta fazla oranda su ile kas kaybı olur. Sağlıklı zayıflamada ise istenen, yağ kaybıdır. Zayıflamak için diyet yapan insan, Ramazanda da devam eder. Kilo vermek için oruç tutan insanların kilo veremedikleri tespit edilmiştir. Hareket azaldığı için kilo verme zorlaşır. Aç kalarak yaptığımız tek şey, metabolizmayı zayıflatmaktır. Bu da tam tersi, zayıflamayı zorlaştırır. >> Diğer yandan, Ramazan ayında beslenme şekli ve saatlerinin değişmesi, hareketin azalması ile bir de iftar ve sahurda gıda alımı arttırıldığında, kilo alımı kaçınılmaz olur. Ancak dengeli ve sağlıklı beslenenler ise bir miktar kilo verebilir. HAFTAYA: SAHUR VE İFTARDA NASIL BESLENMELİYİZ, NELER YEMELİYİZ?OKUYUCUYA CEVAPLAR Mutlaka ameliyat olmanız gerekir > Fadime Demirel Bana hipertiroidi teşhisi konuldu, iyot perhizi verildi, nodül kitlelerim oluştu, korkuyorum, ne yapmam ve neler yememem lazım? CEVAP: Fadime Hanım, kullandığınız beta bloker ilacı, tiroid hormonu yapımı ve salgılanmasını etkilemediği gibi kandaki tiroid hormonu düzeyini de etkilemez. Sadece bu hastalıkta ortaya çıkan çarpıntıyı azaltıcı etkisi vardır. Tedavinizde tek başına kullanılacak ilaç da değildir. Size niye sadece onu vermişler anlayamadım. Sintigrafi tetkiki, ultrasonografiden sonra çok kullanılan bir tetkik değildir. Hiç yaptırmasanız daha iyi. Radyasyon da almamış olursunuz. Tiroid sintigrafisinde bir şey görülmemesi, iyot içeren herhangi bir ilaç veya gıda aldığınız durumlara bağlı olabilir. Bunu çok da kafanıza takmayın. Siz öncelikle genel cerrahi uzmanına değil de dahiliye uzmanına muayene olun, onun vereceği antitiroid tedavisi ile hormonlarınız normale getirilsin. Sizdeki nodüller ilaçla geçmez, tuz kullanmama ile arasında hiçbir bağlantı yoktur. Mutlaka ameliyat olmanız gerekir. Sonrasında ise büyük ihtimalle hayat boyu tiroid hormonu kullanmanız gerekecek. Çok zayıfım nasıl kilo alabilirim? > Rumuz Sefa 15 yaşında, boyum 1.83, kilom 66, boyuma göre çok zayıf gözüküyorum. Kilo almak istiyorum ama alamıyorum, yardımcı olur musunuz? CEVAP: Kıymetli okuyucumuz, boyuna göre zayıfsın ama bunu kafana takma, çünkü 30-35 yaşından sonra metabolizma hızın yarıya düşeceğinden, kendiliğinden zaten fazlası ile kilo alacaksın. Ama yine de kilo almak istiyorsan, çoğu insana yasakladığımız hamur işi ve tatlıları, makarna, pilav ve ekmeği bol bol ye. Bir miktar kilo aldığını göreceksin. Nadiren de zehirli guatrda iştah çok olduğu halde kilo alınamadığı gibi tam tersi çok yemeğe rağmen zayıflama olur. Senin durumunun böyle olduğunu hiç zannetmiyorum. Normal hayatına devam et, bir de her şeyi kafaya takıp basit olaylara sinirlenip kendini germe, geniş ol. Çünkü üzüntü ve sinir yaptıkça metabolizma hızın daha da artar ve yediklerin çok çabuk sindirilip yakılacağından ayrıca kilo kaybedersin. Bol süt ve her sabah aç karnına 1 yemek kaşığı balık yağı içmen de çok faydalıdır. 17 yaşındayım, ne yesem yaramıyor! > G.Ç. 17 yaşında genç bir kızım, midemden rahatsızlığım var, spastik kolon teşhisi kondu. Tedaviye rağmen her yediğim sıkıntı veriyor; yesem ayrı bir dert, yemesem ayrı... CEVAP: Sevgili kardeşim, "spastik kolon", bir başka adıyla "irritabl bağırsak sendromu"; hassas, duygusal, alıngan, çabuk kırılan, her şeyi kafasına takan, çok basit hadiseleri büyüten, olur olmaz şeylere üzülen tarzda psikolojik yapısı olanlarda görülür. Bahsettiğin şikayetler tamamen bu ruhi duruma bağlı. Öncelikle çok gençsin. Bu dönemde senin tek vazifen; öğrenci isen derslerine hakkıyla çalışmak, değilsen de kendine uygun işinin gereklerini son noktasına kadar yapıp gerisini Allah'a havale etmendir. Böylelikle meseleyi % 85 çözmüş olursun. Gerisini de dahiliye uzmanının vereceği ilaçları dozunda, zamanında ve yeterli süre kullandın mı hiçbir sıkıntın kalmaz. Yürüyüşlerin için de seni tebrik ederim. Aynı temponu devam ettir. Heyecanı ve stresi gidermenin en önemli yolu ise egzersizdir. Egzersiz yapan insanlar daha kontrollü, sakin ve daha huzurlu olurlar. Fazlalıklarımdan nasıl kurtulurum? > Murat Böke / İSTANBUL 57 yaşında Kur'an Kursu öğretmeniyim, boyum 170, kilom 95, tansiyonum ve kolesterolümü yüksek, karaciğerim yağlandı, nasıl kurtulurum? CEVAP: Saygıdeğer hocam, bahsettiğiniz bütün rahatsızlıklarınızın en büyük sebebi kilolarınız. Sizde daha önceki aylarda etraflıca bahsettiğimiz tipik metabolik sendromunun tüm bulguları mevcut. Şu andaki görünümünüzü değiştirmediğiniz takdirde, Allah korusun başta kalp ve damar hastalıkları olmak üzere birçok hastalık kapıda seni bekliyor, aman dikkat! İdeal kilonuz olan 70'e inseniz şikayetlerinizin çoğu ortadan kalkar. Sabah 1 saat hızlı tempoda yürüyüş, evde ve iş yerinde fırsat buldukça mekik ve bol bol eğilip-kalkma hareketleri yapın. Öğün başı ekmeği 1 dilim, şeker ve tuz her türlü hamur işi ve tatlılardan uzak dur. Bol sebze ve salata tüket. Kırmızı et yerine balık yemeye çalış. Haftada en az 1-1.5 kg vereceksin. Bu tedbirlere rağmen tansiyonun düşmezse, uzman hekimin vereceği tansiyon ve kolesterol ilaçlarını kullan. Her şeyin normale döndüğünü ve düzeldiğini göreceksin. Bilgisayar da bazen hata yapabilir > Can Atakan Benim son yaptırdığım tam kan sayımımda lenfosit sayısı düşük, yani 1.3 çıktı. Normal aralığı 1.5-4.5 görünüyor, diğer değerlerin toplamı normal. Bunun anlamı nedir acaba? Herhangi bir hastalığın belirtisi midir? CEVAP: Kıymetli kardeşim, hemogram (tam kan sayımı) testleri şimdi bilgisayarlı sistemle yapılmakta. Zaman zaman bu tarz bilgisayar hatasına bağlı olarak hafif anormallikler çıkabilir. Korkmana ve çok merak etmene gerek yok, çok önemli bir şey değil, fazla kafana takma. Normal kabul edilebileceği gibi bazı ilaçların alımından sonra ve basit viral enfeksiyonların seyrinde de olabilir. HER DERDİNİZİ BANA YAZIN Bana sağlıkla ilgili her konuda soru iletebilirsiniz. Uzmanlık alanımın dışındaki konuları ise ilgili hekim arkadaşlarımızı da misafir ederek sizlere elimden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışacağım... e-mail: aile.doktoru@tg.com.tr Faks: 0 (212) 454 31 00 Adres: 29 Ekim Cad. No: 23 34197 Yenibosna-İSTANBUL