Modern çağın ve kadınların kâbusu MİGREN

Hazırlayan: Uzm. Dr. S. Hilmi ÖZKIRIŞ İç Hastalıkları Uzmanı DİKKAT! DEPRESYONA GİREBİLİRSİNİZ Sık sık tekrarlanan ve uzun süren bu dayanılmaz durum, insanı âdeta köşeye sıkıştırarak sosyal hayatını altüst eder. Hatta ailesine karşı görevlerinin aksamasına, işine konsantre olamamasına sebep olarak kişiyi depresyona götürebilir. > H.G. / İSTANBUL 33 yaşında, 3 çocuk annesi migren hastasıyım. Haftada 3-4 kere baş ağrım oluyor. Ayrıca ellerim uyuşuyor ve uykusuzluk çekiyorum. Ağrılarımı hafifletmek ya da bitirmek için ne yapmalıyım? Ömür boyu çekecek miyim bu illeti? Lütfen yardım edin! CEVAP: Kıymetli kardeşim, günümüzde migren özellikle bayanların korkulu kabusu olup temelinde yatan ana faktörlerin başında da stres gelir. Yapılan araştırmalar Türkiye'de 2 kişiden birinin baş ağrısı çektiğini ortaya koyuyor. Yine her 5-6 kişiden birinin de migren hastası olması, stres çağında yaşadığımızın en belirgin göstergesidir. Migren, kadınlarda erkeklere göre 3-4 defa daha fazla görülmektedir. Kentlerde yaşayanlar ile gelir düzeyi yüksek olanlarda daha sıktır. HER AĞRI MİGREN DEĞİLDİR Birçoğumuz baş ağrısının nasıl bir şey olduğunu biliriz. Ancak pek çok insan, migren ağrısının nasıl bir şey olduğu hakkında bilgi sahibi değildir. Çoğu kişi, çevresinde migren sahibi kişinin sanki sadece başının ağrıdığını ve bir müddet sonra bunun geçeceğini düşünür. Oysa migren çoğu kişinin düşündüğünün tersine, çok daha komplike bir meseledir. Migren ağrısını diğer baş ağrılarından ayıran önemli fark, ağrıya diğer bazı ek şikayetlerin ( aura denen) de eklenmesidir. Zonklayıcı (şiddetli) bir baş ağrısı, özellikle başın bir bölgesinde ve genellikle göz etrafında olması, sonra şakağa yayılması, ışığa, bazı kokulara, sese karşı hassasiyet, görmede yanıp sönen veya uçuşan ışıkların ve gölgelerin olması, vücudun bazı bölgelerinde hissizlik (el, yüz, kol) ve uyuşma, migren ağrısının şiddeti ile paralel mide bulantısının varlığı da, migrenin en belirgin özelliklerindendir. Bazı kişilerde ağrı, ense bölgesinden başlayıp bütün baş bölgesinde hissedilen bir ağrı tarzında da olabilir. Ağrı nöbeti esnasında kişi, sosyal hayatından neredeyse tamamen kopar. Genellikle karanlık ve sessiz bir odada kalmak, yatarak istirahat etmek ister. NÖBETLER NASIL GELİR? Migren öncesinde hastalar, genel bir kırklık ve nöbetin başlamasından 12-24 saat kadar önceye uzanabilen tanımlayamadıkları bir huzursuzluk hissederler; böylece nöbetin yaklaştığını anlarlar. Bazen migren nöbeti ön belirti vermeden, beklenmedik bir anda, örneğin rahat bir uykudan sonra bile başlayabilir. Migrenden hemen önce yaşanan ve baş ağrısının başlayacağını gösteren belirtiler, hastaların çoğunda ayrıca kısa bir süre için bir gözde görme alanını sınırlayan canlı bir ışık çizgisi şeklinde kendini gösterir; bu görme kusuru başın karşı tarafında ağrı başlayınca ortadan kalkar. Migren nöbetlerinin süresi çok değişkendir; kısa süreli nöbetler birkaç saatten 12-24 saate kadar, ağır migren nöbetleri ise birkaç gün sürebilir. Aşırı idrar çıkartılan hızlı bir çözülme dönemiyle nöbet biter. Migrenden hiçbir iz kalmayan hasta normal hayatına döner. Hayat tarzını değiştir kurtul! Migren ataklarını önlemek için hayat biçiminizdeki bazı değişikliklerin oldukça faydası olur... TETİKLEYİCİLERDEN UZAK DURUN: Atakları önlemek için alınacak önlemlerden ilki, parlak ışık, rüzgâr, keskin kokular gibi tetikleyicilerden uzak durmaktır. Yine yasak gıdalarla sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıkları terk etmek gerekir. DÜZENLİ EGZERSİZ YAPIN: Vücudu aşırı zorlamayan, yürüyüş, yüzme, bisiklet gibi egzersizler kaslardaki gerginliği azaltır, dolaşımı artırır. Böylece atakların sıklığı ve şiddeti azalır. FAYDALI ALIŞKINLIKLARINIZI SÜRDÜRÜN: Düzenli uyuyun, sağlıklı beslenin, faydalı hafta içi alışkanlıklarınızı hafta sonunda da sürdürün. MİGRENİ TETİKLEYEN UNSURLAR * Stres * Çay, kahvenin fazla kullanımı * Süt, tereyağı, peynir, çikolata, domates, portakal gibi bazı gıdalar. * Sigara ve alkol * Göze direk gelen ışık kaynakları, aşırı ses çıkartan müzik sistemleri, havasız mekanlar, ağır kokular... * Bayanların âdet öncesi dönemleri ve doğum kontrol hapları * Aşırı soğuk ve sıcak hava * Yoğun fiziki aktivite (aerobik ve jimnastik gibi ağır sporlar, ev temizliği vb.) * Düzensiz beslenme ve uzun süreli açlık. Gelişigüzel ilaç kullanmayın Migrenin tedavisinde kesin bir çözüm olmamasına rağmen 2 yol tatbik edilir: 1- Belirtilere yönelik tedavi, aralıklı olarak baş ağrısı çeken, nöbet sayısı ayda 2'yi bulmayan, her gün ilaç kullanmak istemeyen ya da bazı sebeplerle ilaç kullanamayan hastalar için uygundur. 2- Koruyucu tedavi ise nöbet sayısı ayda 2'yi aşan, nöbetlerin sıklığı ve şiddeti nedeniyle düzenli ilaç kullanmaya hazır olan hastalara verilir. - Tedavide amaç, ağrıyı azaltmak ya da ortadan kaldırmaktır. Ancak migreni olan kişinin tekrar migren atağı ile karşı karşıya gelmeyeceği anlamına gelmez. - Kesinlikle gelişigüzel ilaç almayın. - Nöbeti başlatan sebeplerle baş ağrısını şiddetlendiren menopoz, yüksek tansiyon, boyun veya ağız, çene bölgelerinde çeşitli fonksiyon bozukluklarıyla ruhi ve duygusal bozukluklar da göz önüne alınarak titizlikle değerlendirilmelidir. OKUYUCUYA CEVAPLAR Mide ilacını uzun süre kullanmanın bir zararı var mı? > Bahar Güven * Mart ayından beri mide rahatsızlığı çekiyorum. Endoskopi yapıldı, gastrit teşhisi konuldu, üre az nefes testi yapıldı ve sonuç negatif çıktı. Panto tedavisine başlandı. 1 ay kullandım ama bıraktıktan, birkaç gün sonra şikayetlerim devam etti. İlacı hâlâ kullanıyorum, bir yandan da; "Bu kadar uzun süre kullanmaktan doğabilecek kötü sonuçlar var mıdır? diye de korkuyorum. Sizce ne yapmalıyım, ilacı kullandığım sürede iyiyim, bıraktıktan sonra kötü. Bu konuda beni aydınlatırsanız çok sevinirim. CEVAP: Değerli Bahar, hemen hemen toplumun tüm bireylerine endoskopi yapılsa birçoğumuzda gastrit tespit edilebilir. Bunun en çok ve en büyük sebebi günlük mesleki ve ailevi, sosyal sıkıntılara, olumsuzluklara bağlı stres ve gerilimdir. Öncelikle üzerine düşen vazifelerini yaptıktan sonra maneviyatını yüksek tutarak, bol dua ederek, sonra da her şeyi Allah'a havale edip tevekkül ederek iç huzurunu temin ettikten sonra bu yöndeki şikayetlerinin de geçtiğini ve ilaca da ihtiyacının kalmadığını göreceksin. Bahsettiğin ilacı, yıllarca kullanan hastalarda bile şu ana kadar herhangi bir olumsuz şeye rastlanmadığını belirtebilirim sana. Yalnız tedavine geceleri yatarken H2 antagonisti ilaçlardan 1 tane 40 mg ilave etmen de fayda vardır. İnşallah hiçbir şikayetinin kalmadığını göreceksin. Enfeksiyon testi yaptır, boşuna endişeye düşme > S.Y. * 29 yaşında bir bayım. İdrarımda bazen parlak damlacıklar oluyor. Bana bir rahatsızlık vermiyor. Ancak bunu teşhis ettiğim 6 yıl önce, idrarım kesik kesik geliyordu. O zaman konulan teşhis "idrar yolları enfeksiyonu" idi. Şimdi ise kesik kesik değil de, biraz beklediğimde kalanı da geliyor. Yapmam gereken bir şey var mı? CEVAP: Saygıdeğer kardeşim, idrarındaki parlak damlacıklar normal insanlarda da alınan gıda ve içilen sıvıların terkibine bağlı idrar yoluyla atılan kristal ve kimyasal atıkların etkisi ile olur. Amonyak da bunlardan biri olup aynı görüntüyü verebilir. Görünüm sebebiyle bu konuda endişe etme ama yine de her ihtimale karşı basit bir idrar tetkiki ile enfeksiyon ekarte edilerek için rahatlatılabilir. Tuvalette biraz beklemekle de kalan idrarın gelmesi gayet normal bir bulgudur, endişe etmene gerek yok. Hamilelikte saç dökülüyorsa stresten uzaklaş > Melek Soysal * 4 aylık hamileyim. Saçlarım çok dökülüyor, buna nasıl engel olurum? CEVAP: Sayın Soysal, hamilelerde saçlı deride yağlanma, tiroid hormon yetersizliği, demir veya folik asit eksikliğine bağlı kansızlık sonucu saç dökülmesi olabilir. Ayrıca gebeliğin getirdiği ruhi sıkıntılar da buna yol açabilir. Önce bir dahiliye uzmanına muayene ol, tetkiklerini yaptır. Sonuçlarına göre eksiklikler tespit edilerek uygun tedavi alırsın. Gerekirse onun yönlendirmesi ile cildiye uzmanına gidersin. Tedavi ve alınacak tedbirlerle sıkıntın kalmaz. Bu arada hamur işi ve tatlılar, çikolata, kuruyemiş gibi cildi yağlandıran ve böylece saç dökülmesini kolaylaştıran gıdalardan kaçınmalısın. Bol sebze, meyve ve salata ile balık tüket. Normalde de saçlarımız belli oranlarda dökülür. Moralini de daima yüksek tut, stressiz ortamları tercih et. Çünkü stres de saç dökülmesini arttırır. Olur olmaz şeylere üzülüp de hayatını karamsar kılma. Sınav endişen gencecik yaşta mideni bozmasın > Rumuz Kara Melek * 17 yaşındayım. Yemek yerken midemde yanma oluyor. Daha sonra da midemde şişkinlik ve geğirme oluyor. Son 10 gündür ön sol kaburgamın alt bölümünde şişlik var. Mide rahatsızlığı kaburga bölgesinde şişlik yapar mı? Yoksa sıkıntı kemikte mi? Bunun için hangi doktora gidebiliriz ve sizce mesele ne olabilir? CEVAP: Sevgili kardeşim, yemek esnasında ve sonrasında mide bölgesinde yanma, şişkinlik, geğirme ile sol kaburga altında dolgunluk hissi, gastritle beraber veya gastritten bağımsız İrritabl Bağırsak Sendromu tablosunda oluşur. Bunun da en büyük sebebi daha önceleri detaylı şekilde sağlık sayfalarında işlediğimiz ve belirttiğimiz şekilde aşırı düşünce, tasa, kaygı, gerilim, stres sonucu ortaya çıkan Anksiyete Sendromuna bağlıdır. Eğer öğrenciysen muhtemelen üniversiteye hazırlık dönemindesin. Bu da seni duygusal yönden çok etkilemekte, geleceğe yönelik mesleki anlamda kaygıya düşürmekte ve germekte. Bu tarz psikolojik sıkıntılar vücudun çalışma ve hormonal dengesinin ayarını bozarak, psikosomatik dediğimiz şikayet ve hastalıklara zemin hazırlar. Sana tavsiyem, derslerine düzenli ve zamanında çalış, bol test çöz, disiplinli çalışarak ve zamanlarını iyi değerlendirerek idealindeki mesleği çok rahatlıkla kazanabilirsin. Buna kesinlikle inan, kendini ikna et. Böylece için rahatlar, gerilimden kurtulursun. Aynı zamanda da, dahiliye uzmanı muayene ve tetkikler sonucu vereceği tedavi ile her açıdan rahatlarsın ve hiçbir şikayetin kalmaz. HER DERDİNİZİ BANA YAZIN Bana sağlıkla ilgili her konuda soru iletebilirsiniz. Uzmanlık alanımın dışındaki konuları ise ilgili hekim arkadaşlarımızı da misafir ederek sizlere elimden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışacağım... e-mail: aile.doktoru@tg.com.tr Adres: 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna-İSTANBUL