Ne olacak şekerim çok abartıyorsun!

ŞEKER HASTALIĞININ VÜCUDUMUZU KEMİRDİĞİNİN FARKINDA MIYIZ? Aşırı şekerli kan, dolaştığı bütün organları altüst eder, damarları tıkar. Diyabet iyi tedavi edilmezse; kalp ve beyin hasara uğrar, böbrekler iflas eder, ayaklar kesilebilir, kör olunabilir hatta hislerimiz kaybolur Sevgili okuyucular, bu haftaki sağlık sayfamızın konusu vücudumuzdaki bütün sistemleri etkileyerek hasara uğrattığı halde, maalesef fazla önem verilmeyen "şeker hastalığı"... Son yıllarda yanlış beslenme, stres, düzensiz hayat vb. sebeplerle bu hastalıkta sürekli artış gözlenmektedir. Ülkemizde 3 milyonun üzerinde hasta var. Şeker hastalığı (diyabet): Pankreastan salgılanarak kandaki şeker düzeyini dengeleyen insülin hormonunun; üretilememesi veya yeterli salgılanmasına rağmen vücut tarafından kullanılamaması sonucunda karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasındaki bozukluklarla seyreden bir metabolizma ve hormonal hastalıktır. BU ŞEKER BAŞKA ŞEKER... Yediklerimizin yüzde 55'ini karbonhidratlar yani şeker oluşturur. Şeker derken sadece basit çay şekeri aklınıza gelmesin. Karbonhidrat olarak adlandırılan ekmek, pilav, makarna, süt-yoğurt türevleri, meyveler, patates gibi bazı sebzeler de şekerdir. Bunlar sindirildikten sonra kana şeker olarak geçerler. Fazlası ise açken ve uykuda kullanılmak üzere kas ve karaciğerde depolanır. Kan yoluyla hücrelere gelen şeker, beyin gibi bazı hücrelere aracısız kabul edilirken; kas ve yağ hücrelerine girişte ise midemizin arka yüzünde bulunan pankreas bezinden salgılanan insüline ihtiyaç duyar. AÇ KALAN HÜCRELER YAMYAMLAŞIR Diyabette; ya pankreas bezinde insülin hormonu üretilememekte ya da vücutta insülin var olduğu halde hedef hücrelerde kullanılamamaktadır. Böylece hastalıkta glikoz, yani kan şekeri hücrelere giremez, kan da yükselmeye başlar ve böbrek tarafından da tutulamaz hale gelir, idrarda şeker çıkmaya başlar. İdrara çıkan şeker beraberinde suyu sürükler. Öte yandan, aç olan hücreler ise enerji kaynağı olarak vücudun depolarındaki enerjisini yani yağları kullanmaya başlar, bu sebeple de hasta kilo kaybederek zayıflamaya başlar. Hatta yağların kullanılmasıyla vücut için sakıncalı ürünler olan keton cisimcikleri oluşur, bunların birikmesi ile de hasta şeker komasına girebilir. Diyabet, insülinin ya bulunmaması ya da kullanılmaması halinde ortaya çıkar. NASIL TEŞHİS EDİLİR? Gizli şekeriniz olabilir Şeker hastalığının teşhisi, ağızdan şeker yükleme testi ile konur. İçinde 75 gram şeker eritilerek hazırlanan bir bardak su, 8-10 saatlik bir açlığı takiben kişiye içirilir. Ölçülen 2. saat sonraki kan şekerinin 140 mg/dl altında olması, şeker hastalığı olmadığını; değerin 200 mg/dl üzerinde olması ise kişinin şeker hastası olduğunu gösterir. Eğer 2. saat değeri 140-199 mg/dl değerlerinde ise bunun manası, kişinin gizli şeker hastası olduğudur. DİYABETİN BELİRTİLERİ Ağzınız kuruyor, başınız dönüyorsa doktora koşun >> Çok su içme, sık sık idrara çıkma, özellikle geceleri bu durumun yaşanması. >> Aşırı acıkma hissi ve yemek yeme >> Halsizlik, baygınlık hissi, dalgınlık >> Ciltte kuruluk ve kaşıntı (kadınlarda mantar) >> Görmede bozulmalar ve bulanıklık >> Yaraların geç iyileşmesi >> Ayaklarda yanma, karıncalanma >> Yüksek şeker koması (karın ağrısı, bulantı, kusma, şuur bulanıklığı) >> Cinsel işlev bozuklukları (iktidarsızlık) >> Derin soluk alma, solukta çürük elma kokusu >> Hızlı kilo kaybı Hastalığın oluşmasını kolaylaştıran sebepler >> İrsiyet, >> Şişmanlık, >> Gebelik ve sık doğum, >> Uzun süre ilaç kullanımı (diüretik -idrar sök türücü-, kortizon, doğum kontrol hapları vs.) >> Mikrobik hastalıklar (özellikle grip ve benzeri viral hastalıklar) >> Psikolojik ya da fiziki darbeler (çok aşırı üzüntü ve trafik kazası gibi) >> Bazı pankreas hastalıkları (pankreas ilti habı, pankreas tümörü) Kimler şeker hastalığı riskiyle karşı karşıya >> Tip 1 diyabet açısından riskli olan kişiler, diyabetlinin birinci derece akrabaları ve diyabete yatkın doku grubu taşıyanlardır. >> Tip 2 diyabetin gelişmesi açısından riskli olan gruplar ise şunlardır; - Ailesinde diyabet bulunan kişiler. - Tek yumurta ikizi şeker hastası olanlar. - İri bebek doğuran, sık ölü doğum ve tekrarlayan düşük, yumurtalık kisti olan (polikistik over sendromu) kadınlar. - Gebelikte diyabet teşhisi konmuşlar. - Şişman, tansiyonu yüksek, kan yağları yüksek ve kalp-damar hastalığı olanlar BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİZ KANINIZI DONDURACAK! Sizin şekeriniz hangi TİP Kişinin yapısına, ailesine ve yaşayışına göre değişen diyabet, genelde Tip 1 ve Tip 2 olarak karşımıza çıkar TİP 1: Vücutta insülin hormonunun hiç bulunmamasına bağlı olarak ortaya çıkan bu diyabet, genellikle gençlerde ve çocuklarda görülür. Sebebi; normal-de vücudu dışarıdan gelen yabancı tesirlere karşı korumakla görevli bağışıklık sisteminin herhangi bir sebeple bozularak, kendi hücrelerini yabancı gibi kabul edip pankreasın insülin üreten hücrelerini hasara uğratarak yok etmesidir. Kişi şişman değildir ve ailede diyabet genelde yoktur. Hasta hayatı boyunca insülin enjeksiyonu (iğne) olmak zorundadır. Tedavi edilmezse hayatın devamı mümkün değildir. TİP 2: Bu diyabet, vücutta insülin hormonu bulunmasına rağmen insülinin hücre düzeyinde kullanılamamasına bağlı ortaya çıkar. Genellikle 35-40 yaşından sonra, şişman, tansiyonu ve kan yağları yüksek, hareketsiz bir hayat tarzı olan kişilerde görülür. Çoğunlukla ailede diyabet hikayesi vardır. İleride insilün enjeksiyonu gerekebilir. Ayrıca gebelik esnasında oluşan "Gestasyonel diyabet" denen ile insülin zıttı olan hormonların artışıyla gelişen hastalıklarda, bazı ilaç ve kimyasal sebeplere bağlı olarak da şeker hastalığı gelişebilir. HAFTAYA: Şeker hastalığının tedavisi nasıl olmalıdır?OKUYUCUYA CEVAPLAR... Üniversite mezunu evladım hasta... > A.D. Oğlum 1971 doğumlu ve üniversite mezunu. 2002'den beri psikoloji hastası. Duygulanım (duygu durum) bozukluğu teşhisi kondu. 4 yıldır ilaç kullanıyor. Hastalık hakkında bilgi verir misiniz? CEVAP: Sorunuzu kardeşimin eşi Osmangazi Üniversitesi Psikiyatri Anabilimdalı'ndan Dr. Ayşe ÖZKIRIŞ'a yönelttim. Duygu durum bozukluğunun, kişilerin hadiseler karşısında hissettiği aşırı duygulardan (acı, sevinç, karamsarlık vb.) kaynaklandığını belirtti. Tiroid bezi fonksiyon bozuklukları gibi bedeni bir hastalığa bağlı olarak oluşabildiği gibi bazen de organik hiçbir belirti olmaksızın psikolojik sebeple ortaya çıkabileceğini ifade ederek, şu tavsiyede bulunmuştur: "Kontrollerini yaptırarak, hekim ile yakın teması kesmeyin." Soğukta ellerim aşırı üşüyor > Menşure Işık/İSTANBUL 21 yaşındayım, soğuk havalarda ellerim aşırı üşüyor, sonra kaşınıyor, yanmaya başlıyor ve şişiyor, eklemlerim bile ğrıyor. Soğuk alerjisi teşhisi konuldu ve soğuk tutmamam istendi? CEVAP: Ellerde soğuğa çıkışta veya soğuk su ile temasta önce solma, ardından da morarma, daha sonra da sızı ve ağrı oluyorsa bu durum, soğuk alerjisi değil, Reynoud (reyno) Fenomeni denen daha çok bayanlarda görülen ve bazı sistemik hastalıkların seyrinde de ortaya çıkabilen bir bulgudur. Önce bir dahiliye uzmanına muayene olun, onun yönlendirmesi ile gerekirse Romatoloji uzmanına gidersiniz. Matematikte hiç ama hiç iyi değilim > Ümit Ünal Çok unutkanım, matematikte hiç ama hiç iyi değilim, utandığımda yanaklarım sürekli kızarıyor, çareleri var mı? CEVAP: Unutkanlık, aynı anda birçok meseleyi düşünmen, onlarla ilgili zihnini çok meşgul etmenden olur. Basit meseleleri kafanda çok kurma. Bilgisayarla fazla meşgul olma, odanı sık sık havalandır. Sıkıldığında yeşil ortamlarda veya deniz kenarında yürüyüşlere çık. Geleceğe yönelik iyimser ol. Utanma gayet doğal insani bir duygudur, herkes senin gibidir, rahatla. Matematik konusuna gelince korkmadan ve çekinmeden, inanarak bol test çöz, bıkmadan çalış, üstesinden geleceksin! Ağrılarım bir türlü geçmiyor > Cemal Deniz  Dirseğimde devamlı ağrı var. Doktor koluma bir bant verdi, şikayetim devam ediyor. Atroskopi ameliyatı olduğum halde dizimdeki ağrı da geçmedi... CEVAP: Öncelikle yaşınızı ve bu konuda yapılan tetkiklerinizi bilmek gerek, hem dirsek hem de dizde şikayetlerinizin olması akla sistemik bir romatizmal hastalığı da getirmektedir. Muayene durumunuza göre romatizmal ve diğer testlerinizin yapılması, röntgen filmlerinizin de çekilmesi lazım. Romatoloji konusunda tecrübeli bir dahiliye uzmanına, onun yönlendirmesi ile de ortopedi uzmanı meslektaşlarımızla görüşürseniz rahatlayacaksınız. Babam ve dedem kalpten öldü, ya biz! > Fatma Eşgünoğlu Merhaba doktor bey! Babam 45 yaşında kalp hastalığından öldü, onun babası da kalpten ölmüş, gençler için de irsilik var mıdır? Tehlike altında mıyız? CEVAP: Kalp ve damar hastalıklarının irsiyetle yakın ilişkisi vardır. Bu sebeple ailesinde bu tür hastaları olanlar, kesinlikle kilo almaktan, sigara ve alkol kullanmaktan uzak durmalıdırlar. Bazı kalp adale hastalıkları (kardiyomiyopatiler) da irsidirler. Ailesinde kalp hastalığından ölümleri olanlar, kardiyoloji uzmanına müracaat ederek Ekokardiyografi yaptırmalı, tansiyonlarını hep 120/70 sınırlarında ve zararlı kolesterol olan LDL-Kolesterolün 100 mg/dl, faydalı kolesterol olan HDL-Kolesterolü de erkekler 45 mg/dl, kadınlar ise 50 mg/dl'de tutma yönünde azami gayret göstermelidirler. Benim derdim kilo alamamak > Tuğba İmzalı/İSTANBUL 19 yaşındayım. Derdim ne kadar yersem yiyeyim, bir türlü kilo alamıyorum. İştahım da iyi. Bende ne olabilir? CEVAP: Bunun çeşitli sebepleri olabilir. Öncelikle genetik olarak metabolizmanız oldukça hızlıdır, ne kadar yerseniz yiyin, kilo alamazsınız, ta ki 30-35 yaşına kadar. Bazen de hipertiroidi dediğimiz, boyundaki tiroid bezinin aşırı hormon üretmesine ve kana salmasına bağlı olarak, halk arasındaki tabiriyle zehirli guatr olabilir veya bağırsak parazitinden dolayı aldığınız gıdalara bağırsak parazitleri adeta ortak olduğundan olabilir. Dahiliye uzmanına muayene olun! Karnımda tuhaf bir ağırlık var > Şükran Güven/İSTANBUL Karnımda yemeklerden sonra şişkinlik, özellikle sağ üst bölümünde dolgunluk, zaman zaman bulantılar oluyor. Bu aralar biraz da göbek bağladım! Neler yapmam lazım? CEVAP: Şikayetlerinizi göbek bağlamanızla birlikte değerlendirdiğimizde, karaciğerinizde yağlanma ve safra keseniz de taş olabilir. Size tavsiyem öncelikle bir dahiliye uzmanına muayene olun. Yapılacak batın ultrasonografinizde karaciğer yağlanması ve safra kesesi taşları tespit edilebilir. Ayrıca kan yağlarınıza da baktırmayı unutmayın lütfen. Yediğinize içtiğinize de dikkat edin. Şeker hastası olabilirsiniz. Acilen doktora gidin lütfen! > Şule Demirtaş/İSTANBUL 22 yaşındayım. Ağzım çok çabuk kuruyor, çok su içip sık sık idrara çıkıyorum. Ayrıca kendimi aşırı halsiz de hissediyorum. Neler yapmalıyım, ne tavsiye edersiniz? CEVAP: Bu şikayetleriniz ilk anda şeker hastalığını akla getirmektedir. Ancak durumunuz biraz alarm veriyor. En iyisi siz acilen bir dahiliye uzmanına muayene olun, tetkiklerinizi yaptırıp onun tavsiyelerine uyun lütfen! HER DERDİNİZİ BANA YAZIN Bu haftaki sayfama çok sevdiğim, biricik kızım Zeynep Banu'nun dünkü doğum gününü tebrik ederek ve Başakşehir Ensar Kolejindeki Lise 2. sınıftaki dersleri ile üniversite hazırlık yolunda kendisine Yüce Allah'tan muvaffakiyetler dileyerek ve bütün bayan okuyucularımızın "Kadınlar Günü"nü kutlayarak başlıyorum... e-mail: aile.doktoru@tg.com.tr Faks: 0 (212) 454 31 00 Adres: 29 Ekim Caddesi No:23 34197 Yenibosna-İSTANBUL