Sağlıklı beslenme aç kalmak değildir

Beslenme sadece karın doyurmak için değil, çocuklarda büyüme, erişkinlerde ise hayatın idamesi ve sağlığın korunmasıdır. Bunun şekli ve gıda miktarı ise kişiye özgü olmalıdır. Sağlıklı bir insanın ihtiyaç duyduğu temel gıda maddeleri şunlardır: Proteinler: Vücudun temel yapısını oluştururlar. Büyüme ve gelişme için başta gelen gıdalardır. Karbonhidratlar: Günlük ihtiyacımız olan enerjimizin çoğu karbonhidratlardan elde edilir. Yağlar: Depoladığımız enerjimizin kaynağı olan yağlar, bazı hormonları ve ısıyı üretir. Mineraller: Vücut suyunun dengesi, kemik ve oksijen için gereklidir. Vitaminler: Bünyemizdeki kimyasal olayların birçoğu vitaminler sayesinde oluşur. Su: Sindirimi, atıkların atılmasını, dokuların taşınmasını ve vücudumuzdaki ısıyı düzenler. YUMURTA PROTEİN, SEBZELER VE MEYVELER FOLİK ASİT ZENGİNİ Hangi gıda türü hangi maddeleri içerir? Et-yumurta-kuru baklagil grubu: Protein, demir, çinko, fosfor, magnezyum, B1, B6, B12 ve A vitamini ve posa (kuru baklagiller) içerir. Süt grubu: Kalsiyum için en iyi kaynaktır. Ayrıca protein, fosfor, B2, B12, A vitaminleri ile birçok gıdanın önemli kaynağıdırlar. Ekmek-tahıl grubu: Toplumuzun temel gıdası, enerji ve kalori kaynağıdır. Karbonhidrat, protein A, C, B12, B1, B vitaminlerini de içerir. Sebze-meyve grubu: Mineraller ve vitaminler yönünden zengindirler. Folik Asit, A, E, C, B2 vitamini, kalsiyum, potasyum, demir, magnezyum gibi mineraller ile posa ve diğer antioksidan özelliğe sahip öğeler açısından zengindir. Yağ-şeker-salça-baharat grubu: Bunlar yemeklerimize lezzet ve tat katar ancak dengeli kullanılmalıdırlar. İçlerinde sayısız vitamin mevcuttur. KANSERE SEBEP OLAN VE HAYATIN KALİTESİNİ DÜŞÜREN GIDALAR Patates kızartması: Sıcak yağda kansere sebep olabilecek kimyasal değişimlere uğruyor. Hamburger: Köftesindeki koruyucular ve sodyum nitrat kanserle kalp krizine yol açıyor. Donut: Fast food'larda satılan un, yağ ve hidrojen içeren yiyecek kanser yapıyor. Sosisli sandviç: Hamburger gibi sodyum nitrat içerdiğinden şişmanlığa sebep olur. Cips, kraker ve kurabiyeler: Çoğu katkılıdır. Şişmanlatıcı ve kanserojen etkiye sahiptirler. FORMDA KALMANIN SIRRI... Sağlıklı ve zinde kalmanın sırrı; dengeli beslenmek, ara öğünlerde meyve ve sebze tüketmek, bol su içmek, katkı maddesi bulunan ve yağlı olan bütün yiyeceklerden uzak durmaktır. Tuza ihtiyacımız ne kadar? İnsanlarımız maalesef tadına dahi bakmadan yemeklerine hemen tuz dökmektedirler. Bu yanlış bir alışkanlıktır. Halbuki insan vücudunun çok düşük oranda sodyum mineraline ihtiyacı vardır. Günlük tuz ihtiyacımız ortalama 5 gramdır. Gıdalardaki sodyumu da (tuzun temel elementi) unutmayalım! Biz günde ortalama 18 gram tuz tüketiyoruz. Avrupa'da bu miktar 10 gramdır. Soda zararlı mı? Aslında soda içilmesi pek uygun değildir. Çünkü sodadan alacağımız mineralleri sadece sağlıklı beslenerek de yeterli miktarda alabiliriz. Sodada bulunan tuz, tansiyon hastaları için risklidir, kalp ve böbreklerimiz için ise yüktür. Bilinçsiz tükettiğimiz light ürünler de şişmanlatıyor! "Nasıl olsa light yiyorum, bunlar da kalorisizdir" yönünde yanlış bir kanaat olduğundan, bu ürünler vasıtasıyla ihtiyacın üstünde alınan kalori yağlanmayı artırır > Çağın hastalığı obeziteden korunmak ve alınan fazla kiloları vermek için egzersiz ve perhiz mutlaka yapılmalıdır. Ancak perhiz konusunda yapılan ve vücut için tehlikeli sonuçlara yol açan hataların başında 'light' ürünlerin bilinçsiz kullanımı gelmektedir. Şişmanlığın genel sebebi, yüksek miktarda alınan kalorilerdir. > Yağ, şeker ve tuzun azaltılarak elde edilen light ürünlerden alınan enerji küçümsenmemelidir. Sadece kepekli ürünlerle elde edilen ürünlerin de kalorisi çok düşük değildir. Bir dilim kepekli ekmek ile beyaz ekmeğin kalorisi birbirine yakındır. Kilolular, bunları 3'e katlayan bisküviden kaçının! > Hastalarımızın çoğunda "Nasıl olsa light yiyorum, bunlar da kalorisizdir " yönünde yanlış bir kanaat var. Bu sebeple ihtiyacın çok üstünde alınan kalori vücudun yağ dokusunu artırır. Mümkün olduğu kadar bu tür ürünler sınırlı tüketilmelidir. > Light gıdalar kilo verdirici veya tedavi edici değil, sadece perhiz listelerini zenginleştiren besinlerdir. Şeker hastalarının kullandığı diyabetik ürünler ile light gıdalar birbirinden tamamen farklı olup light ürünler enerjisi azaltılmış, diyabetik ürünler ise içine sofra şekeri yerine yapay tatlandırıcı konulmuş besinlerdir. AKŞAM YEMEĞİ İÇİN İDEAL SAAT Mümkün olduğu kadar erken saatlerde yenmelidir. Mesela 18.00 ile 19.30 arası olabilir. Yatmadan en az 2 saat önce yeme işlemleri bitmelidir. Sabahları ise kahvaltıyı ihmal etmeyin! Mutfaktaki yağı rafa kaldırma zamanı geldi Buharın etkisinden, baharatın lezzetinden, otların nimetinden ve zeytinyağının inceliğinden faydalanmalıyız... Buharla pişirilen sebzelere genelde pişirme sırasında baharat koyulursa daha lezzetli olur. Fırında veya ızgarada pişirilen et yemekleri daha az yağlı olur, daha zengin bir tadı olur ve lezzeti kadar görünüşü de güzeldir. Izgara üzerinde ve barbekü ile pişirmekte gıdalar daha az yağlı olacaktır. Yemeklerde yağ azaltılmalı veya hiç koyulmamalıdır! Yemek pişirirken teflon tava kullanmanın ana mantığı yapılan yemekte ve pişirilen ette yağ kullanmamaktır. Eti azaltmak için ise bulgur veya esmer pirinci toprak veya cam kapta pişirerek yemekler daha sağlıklı hale getirilebilir. Daha lezzetli öğünler için baharat ve otlar kullanılmalıdır. Zeytinyağı sağlıklı, ancak en az diğer yağlar kadar o da kalorilidir. Yemeklerimizde kullanacağımız yağlar sıvı olmalıdır. Tereyağı ve margarinleri hayatımızdan çıkarmalıyız. Sıvı yağı kullanmanın en doğru yolu ise, zeytinyağı veya fındık yağından bir ölçü, diğer sıvı yağlardan da bir ölçü karıştırarak kullanmaktır. Zayıflama uğruna sağlığımızdan olmayalım... Kimse 10 senede aldığı kiloları 10 günde vermeye kalkışmamalı, sabırla tedavinin üzerine gidilmelidir Bilgi kirliliği yüzünden birçok kişi, kısa sürede sonuç alma fikriyle özellikle kas ve su kaybettiren "yanlış kilo verme metotları" uygulamaktadır. Hangileri mi? > Akupunktur iğneleri, yanında verilen düşük enerjili diyet ile kilo verilir, fakat aynı hızda geri alınır. > Pasif jimnastik aletleri kilo vermemizi sağlamaz, sadece ince görünmemizi sağlar. > Zayıflama çayları sadece su kaybettirir, kişi kendini zayıflamış hisseder. Vücut kaybettiği sıvıyı yerine koyduğunda kilolar geri gelir. Kabızlık da cabası. > Tek tip gıdaya dayalı listeler bıkkınlık sağlar, kişide diyet sonrası aşırı besin ve kilo alımı görülür. Ayrıca kas kitlesi ve su kaybı ise işin bir diğer yönü. > Zayıflama ilaçları hekim kontrolünde alınmadığı takdirde kanser hatta ölüm gibi çok ciddi sonuçlara neden olabilmektedir. Tek başına bir tesiri yoktur. > Eşofmanlar ve korseler sadece su kaybı sağlar. Zayıflamada ise önemli olan yağ kitlesinin kaybıdır. OKUYUCUYA CEVAP... Gözlerimin önünde bir şeyler uçuyor > Ümit Ünal/KARABÜK Gözle ilgili sorularınızı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi öz kardeşim Doç. Dr. Abdullah Özkırış'a sordum. Göndermiş olduğu cevaplarında; ilk 3 sorunuz için mutlaka bir göz hastalıkları uzmanının muayenesinin gerekli olduğunu, fakat 2. ve 3. sorularınızdaki konuların normalde de olabileceğini ifade etmiştir. 4. sorunuzu ise onun eşi Kayseri TEKDEN Hastanesi'nden Fizik Tedavi Uzmanı Uzm. Dr. Sevde Özkırış'a yönelttim. Hastamızın şikayetlerinin bel fıtığını akla getirdiğini, bu sebeple konu ile ilgili uzman hekimin vereceği ilaç ve tavsiyelere uymasını, kesinlikle ağır bir şey kaldırmaması, kilo almamasını, kilolu ise mutlaka vermesini tavsiye etmiştir. Korse takıp kilo verilebilir mi? > Nurcihan Altın Tiroid bezinizin çalışmaması, yani hipotiroidi kilo artışına, vücutta su tutulumuna sebep olan ve tüm vücut sistemlerini etkileyen bir hastalıktır. Tiroid hormon tetkikleri rehberliğinde ve hekim kontrolü ile tiroid hormonu (L-Tiroksin) kullanmanız, egzersizle beraber yağ ve karbonhidratı azaltılmış bir beslenme düzeni ile şikayetleriniz düzelecektir. 2. sorunuza gelince hareketinizi artırmadan ve kalori alımınızı azaltmadan dar korse ile kilo vermek mümkün değildir. Belki terleme ile sadece su kaybedebilirsiniz o kadar. Masa başında kilo alıyorum > Sezai Uygun Boyunuzu belirtmemişsiniz. Fakat oturarak çalışan kişiler, mutlaka aralarda ufak egzersiz hareketleri ile alınan kalorileri azaltarak kilo vermede kesin başarı elde debilirler. Yeter ki, hareket ve beslenme konusunda iradenizi disipline edin. Verdiğim kiloları tekrar aldım... > Sibel Topçuoğlu Siz de boyunuzu belirtmemişsiniz. Daha önce oldukça güzel kilo vermişsiniz, aynı yöntemle beslenmenizi dengeleyip hareketinizi arttırma konusunda iradenizi kullandığınız takdirde mutlaka başarıya ulaşacaksınız. İlaç konusu, çok daha ileri düzeydeki "morbid obez" dediğimiz hastalık seviyesindeki vakalarda, hekim kontrolü altında kullanılabilir. Aldığınız kaloriyi azaltın, hareketinizi artırın, güzel netice, ilaçsız da gelecektir. Şişmanlık sizi epey yormuş, ümitli olun! > M.Ç./KONYA Siz "morbid obez" yani hastalık düzeyine gelmiş, operasyon geçirmiş, bu ameliyata bağlı da komplikasyon gelişmiş bir hastasınız. Hastalığınızın gelişiminde psikolojik faktörler de çok ön planda gözüküyor. Her stres atağınızda, belki de farkında olmadan aşırı beslenip hareketinizi azaltmanıza bağlı olarak aşırı kilo almışsınız. Yine hekim ve diyet uzmanı kontrolü altında tavsiyelere uyun, asla ümitsiz olmayın, gayreti elden bırakmayın, ardından güzel sonuçlara ulaşacaksınız. Vücudumda denge bozukluğu var > Azmi Özdemir Anlattığınız şikayetler, hastalığınızın beyin ve beyinciği etkilediğini akla getirmektedir. Bu sebeple hastalığınızı takip eden hekiminizle irtibatınızı kesmeyin, onun yönlendirmeleri ile bir nöroloğa da muayene olarak fikirlerini alın, ona göre hareket edin lütfen. Her derdİnİzİ BANA YAZIN... Sizlerden gelen soruları cevaplamaya başlamadan önce, böyle bir sayfa hazırlamam konusunda beni teşvik eden, desteklerini esirgemeyen Genel Yayın Müdürümüz sevgili ağabeyim Nuh Albayrak, Yayın Koordinatörümüz sayın Aydoğan Kaçıra ve Haber Koordinatörümüz Mehmet Köşker ile sevgili editörüm Necmettin Öksüz kardeşime teşekkürlerimi sunmayı borç addediyorum. Yine benden maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen abim Uğur Yüncü ile kardeşlerim Hakan Yüncü ve Hüseyin Yüncü'ye de sevgilerimi gönderiyorum. e-mail: aile.doktoru@tg.com.tr Faks: 0 (212) 454 31 00 Adres: 29 Ekim Caddesi No:23 34197 Yenibosna-İSTANBUL