Sonbaharla başlayıp kışa doğru artan ve herkesi işinden gücünden edip yatağa düşüren soğuk algınlığına yakalanmayın, bademciklerinizi koruyun!
Çok kıymetli okuyucularımız, havaların serinlemeye, güneşin kara bulutlar arkasına kendini saklayıp yağmurların arttığı bu günlerde; vücudumuzun ısı denge ve düzeninde ani değişikliklere bağlı olarak âdeta şoklar yaşamaktayız. Bu durum da vücut direncimizi düşürmekte, mikrobik hastalıklara açık hale getirmektedir. Tabii ki, bu tabloya zemin hazırlayan temel faktörlerin başında; soğuklarla birlikte ev ve iş ortamlarının havalandırılmasının azaltılması, kapalı mekanlarda daha fazla insanın bir arada bulunması, ortamdaki oksijenin tükenmesidir.
ANTİBİYOTİKLER BİLE KÂR ETMİYOR
Bu tür hastalıkların % 90-95'inde sebepler; Virüs dediğimiz ve ancak elektron mikroskobu ile görülebilen, canlı hücre içine girdiğinde üreyebilen ve bakterilerden çok küçük mikroplardır. Maalesef çok gereksiz ve hekime danışmadan çok sıklıkla kullandığımız antibiyotikler de bu canlılara etkisizdir. Virüslerin zayıf düşürdüğü kişilerde, bakteriler de olaya eklenip yeni ve ilave hastalıklara sebep olabilir. Bu mevsimlerde kalabalık olarak birçok kimsenin bir arada bulunduğu okullar, kışlalar ve toplu taşıma araçları hastalığın bulaşmasında büyük rol oynar. Şeker hastalığı, kronik hastalığı veya daha ağır hastalığı olan ya da 65 yaşın üstündekiler çok daha dikkatli olmalı.
SİGARA İÇENLER RİSK ALTINDA
Burada kişilerin genetik yapıları çok önemli rol oynar. Alerjik bünyeli olmak ya da burun kemiğimizde eğrilik (deviasyon), büyümüş geniz eti (Adenoid vejetasyon) sebebiyle burundan tam ve yeterli nefes alamayıp özellikle tüm gece boyu devamlı ağızdan nefes alıp vermek, boğazı tahriş edip mikropların yerleşmesini ve hastalığa yakalanmamızı kolaylaştırır. Sigara içimi, düzensiz bir yaşantı, dengesiz beslenme, yorgunluk, uykusuzluk ve stres vücut direncini azaltarak hastalığa yakalanma ihtimalini artırır.
Bademcikler ne zaman aldırılmalı?
Mikropların yaptığı bademcik iltihapları, antibiyotikle tedavi edilmediğinde; böbrek yetersizliği ve iltihabı ile romatizmal kalp kapak hastalığına yol açar. Bu hastalıklar daha çok 5-15 yaş grubu arası çocuklarda gözükür. Bu sebeple aileler, "kola rengi idrar" ile yürüyemeyecek derecede ayak ve eklem ağrıları olan çocukları için derhal hekime müracaat etmelidirler. Sonbahardan ilkbahara kadar olan zaman zarfında 5 defadan fazla yüksek ateş ve bademciklerin üzerinin ve etrafının beyaz, sarı peynirimsi noktalı ve aşırı kırmızı şekilde iltihap yapması durumlarında ve kişinin beta streptokok mikroplarını sürekli taşıması durumu hekim tarafından tespit edilmişse bademciklerin alınması gereklidir. Bir de kişide doğuştan kalp hastalığı varsa ya da bu bademcik iltihaplarından biri sırasında apse gelişmişse, yine ameliyat tavsiye edilir. Fakat her beta mikrobuyla bir veya iki defa anjin geçirene ameliyat tavsiye edilmez.
Minikleri, el yıkamayı öğreterek koruyun...
Diyelim ki hasta değilsiniz veya oldunuz. İşte size basit ve pratik tedavi ve korunma yöntemi...
>> Düzenli hayat, iyi ve dengeli beslenme, yeterli dinlenme, hareketli yaşantı, özellikle C vitamini alma ve el yıkamak gibi beden temizliğine dikkat etmek, bulunduğumuz mekanları sık sık havalandırmak korunmada ve dirençli olmada esas ve ana unsurlardır.
>> Soğuk algınlığında destek ve tedavi olarak öncelikle kişi hemen antibiyotiklere sarılmamalı, birkaç günlük yatak istirahatı yapması, hekim tavsiyesi ile bazı basit ağrı kesici ve ateş düşürücüler alması, vitamin ve mineralden zengin bol sebze ve meyve yemesi, proteinden zengin süt ve yoğurt gibi süt ürünlerini bol tüketmesi, eğer iştahsızlık ön planda ise polivitamin preparatlarından günde 1 tane takviye alması çoğunlukla yeterlidir.
TEMİZLİK EĞİTİMİ EVDE BAŞLAR
Temizlik konusunda yapacağımız olumlu davranışlar, en büyük taklitçilerimiz olan çocuklarımızın hafızasına kazınır ve onları korur.
MODAYA DÖNÜŞEN GRİP AŞISINI TAVSİYE ETMEM!
Soğuk algınlıklarının başlıca iki ismi olan nezle ile gribi birbirine karıştırmayın... Nezle: Geniz yollarını şişkinlik yaparak tıkayan virüslerin oluşturduğu ve sadece berrak burun akıntısının olduğu bir hastalıktır. Çok yüksek ateş ve kırıklık olmaz. En fazla sinüzit veya orta kulak iltihabına yol açar. Grip: Öksürük, ateş, halsizlik, tüm vücutta kırgınlık gibi genel bir hastalık hali ön plandadır. Bronşit ve zatürre ile ölüme dahi yol açabilir. Bu arada, son yıllarda adeta moda haline gelmiş olan grip aşısı uygulamasının çok dar endikasyonları dışında koruyuculuğunun olmadığını ve ülke ekonomisine ciddi bir yük olduğunu, yaygın uygulamasını tavsiye etmediğimi özellikle belirtmeliyim.
OKUYUCUYA CEVAPLAR Diyet ve egzersizle kilo veremiyorum!
> Betül Dilmen
23 yaşında, 155 boyunda, 56 kiloyum. Kronik gastrit ve ülser rahatsızlığım var. Diyet ve egzersiz yapmama rağmen kilo veremiyorum. Lütfen bana acilen yardımcı olur musunuz?
CEVAP: Kıymetli kardeşim, kiloluluğun altında aşırı kalorili beslenmenin dışında hormonal bir bozukluk olup olmadığı tespit edilmelidir. Gastrit ve ülser ise birbirine dönüşebilen ve çoğunlukla da eğer uzun süreli antiromatizmal ilaç ve kortizon kullanımı yoksa, stres kaynaklı ortaya çıkan asit fazlalığı sebebi ile oluşur. İç huzura kavuşursanız kendiliğinden mesele çözülür. Sabahları aç karnına 1 tane proton pompası inhibitörü ilaç grubundan biri ile geceleri yatarken H2 antagonisti ilaç grubundan 1 tablet aldığında tüm mide şikayetlerin kaybolacaktır. Acilen dahiliye uzmanına muayene olun, size yeni program ve ilaçlar verilmeli.
Her ayın dörtte üçünde nezleyim
> Petek Öztüek
26 yaşında ev hanımıyım, ayın 4/3'ü nezleyim, sinüzitim var, bana neler tavsiye edersiniz?
CEVAP: Petek Hanım, sizde büyük ihtimalle ev tozu akarına karşı alerji mevcut. Bunun sonucunda da alerjik rinit dediğimiz yaz-kış devam eden nezle hali var. Alerji deri testleriniz, Total ve spesifik IgE yapılsa idi, müspet çıkacaktı. Bulunduğun yerde bunlar yapılamamış. Bu tür şikayetlerle ilgili, tozlu ortamlardan kaçınmalı, bulunduğun mekanlar bol bol havalandırılmalı, toz tutucu yün halı ve battaniyeler kaldırılmalı, mutlaka pamuklu nevresim içine alınmalı, yatak örtü ve takımları her 2-3 günde bir havalandırılmalıdır. Tüm bu tedbirlere rağmen şikayetlerin devam ederse, Tip 1 antihistaminik grubu ilaçlardan hekim kontrolü altında günde tek doz almakla, şikayetlerin büyük ölçüde kaybolur.
Şiddetli ağrılarım bazen uyutmuyor
> Nevin Ünal / SİNOP
54 yaşında, göğüs kanseri tedavisi görüyorum, 20 yıldır romatizmal ağrılarım var, kime, hangi üniteye başvurayım?
CEVAP: Saygıdeğer hemşehrim, genç yaşta başlayan ağrılarınız iltihabi eklem hastalığı romatizmasını akla getirmektedir. Böyle durumlarda ortopedi değil de Romatoloji eğitimi almış dahiliye uzmanına muayene olmalısınız. Hastalık, etkili ilaçlarla kontrol altına alınır. Dizlerindeki ağrılar kiloya, kollarınızda-kiler ise boyun omurlarındaki kireçlenmeye bağlı olabilir. Boyun egzersizleri ve ilaçlarla çok rahatlarsınız. Eğer bunlara rağmen şikayetleriniz geçmezse boyun MR ile fıtık araştırılsın. Sizi uyutmayan ağrılar bazen nevralji veya nöropati dediğimiz durumlara da bağlı olabileceğinden üniversite hastanelerinin Algoloji polikliniklerine müracaat etmenizde fayda vardır.
Oğlum yazarken bile çok terliyor
> G.Ö. / Elazığ
8 yaşındaki oğlum doğduğundan beri çok terliyor. Oturduğu yerde bile el ve ayakları ıslak, öyle ki yazı yazarken ellerini sallayarak kurutup tekrar dönüyor!
CEVAP: Sayın veli, oğlunuzun boy ve kilosunu yazmamışsınız. Çünkü normalin üzerinde kilolu kişi-lerde yağ bezleri ile paralel olarak ter bezlerinin de sayıları ve hacmi artar. Sadece tiroid hormonları değil de vücudun alt yapısını gösteren detaylı tüm tetkikleri yapıldıktan sonra eğer neticeler yine de normal çıkarsa sempatik sinir sisteminin hiperaktivasyonunun varlığına hükmedilerek, bazı ilaçlar kullanılabilir. Netice alınamazsa, ergenliğini tamamlayınca vücudun çeşitli yerlerindeki sempatik sinir ganglionlarını çıkarmaya yönelik ameliyatlar yapılabilir. Çocuk ve cildiye uzmanı arkadaşlarımızla irtibatınızı kesmeyin.
Basketbol ve balık yağı boyu uzatır
> N.C.
16 yaşında, 1.50 boyunda bayanım. Boyumun uzaması için ne yapmalıyım? Annemin boyu 150, babamın ise 170...
CEVAP: Sevgili kardeşim, kişilerin boyu çoğunlukla ebeveynlerinden aldıkları genetik mirasla yakından iliş-kilidir. Ama en az onun kadar dengeli ve düzenli beslenme tarzı, kalsiyumdan zengin süt ve süt ürünlerinden zengin beslenme, özellikle voleybol ve basketbol gibi sporları küçük yaşlardan itibaren yapma, bir de erken yaşlardan itibaren her sabah aç karnına 1 yemek kaşığı halis balıkyağı da son derece faydalıdır. Çocuklar, balık yağını yemekte zorlanabilirler. O sebeple balık yağı sonrası portakal, mandalina, elma, armut gibi ağzı tatlandırıcı meyvelerin verilmesi ve ardından da diş çürüklerinin önlenmesi için yarım bardak su içilmesi uygun olur.
23 yaşında yaşlı kadınlar gibiyim
> Rumuz Yeliz
23 yaşında, 5 aylık evliyim, âdet düzensizliği yaşıyorum, bundan dolayı bebek de olmazmış? Yine bacağımdaki ağrılar sebebiyle yaşlı kadınlar gibi kalkıyorum, ne olabilir?
CEVAP: Kıymetli kardeşim, âdet düzensizliğin evliliğin stresine bağlı olabilir. Kadın Doğum Uzmanı meslektaşımıza git, hormon ve diğer tetkiklerle bu sıkıntın geçer. Çok takıntı yapma ama bir an evvel muayeneye git. Sol kalçadan başlayıp bacağından baldırlarına uzanan ağrı, çekme, germe ve ardından oluşabilecek uyuşmalar, bel fıtığı başlangıcını akla getirmekte. Öncelikle bu duruma zemin hazırlayan kiloların varsa, mutlaka düzenli egzersiz ve ciddi perhizle ideal kilona in. Fazla kilolar adet düzensizliği de yapar, o sebeple kilo vermek her 2 şikayetin yönünden de faydalı olur.