Tatlı ve çikolataya aman ABANMAYIN

AİLE DOKTORU Hazırlayan: Uzm. Dr. S. Hilmi ÖZKIRIŞ İç Hastalıkları Uzmanı Ramazan geldi geçti, sakın "Mide bayramı başladı" demeyin. Bayram ve sonrasında sağlık problemi yaşamak istemiyorsak dengeli beslenmeye dikkat etmek en doğru davranıştır Bayramlar tabii ki dinimiz gereği önem vermemiz gereken, herkesin birbirini kucakladığı, birbirine şekerler, çikolatalar, tatlılar ikram ettiği ziyafet günleridir. Ama bayramlar hep yemekle ve görkemli sofralarla akıllarda kaldığı ve ön planda olduğu için sağlığımız yönünden çok dikkatli olmamız lazımdır. Özellikle bay-ramlarda mide yanmaları ve bağırsak şikayetleri artar. Bunun sebebi de oruçtan çıkmanın verdiği hasret ve arzu ile yemekleri âdeta saldırır tarzda çok miktarda ve hızlı yemek, fazla çikolata ve tatlı tüketmektir. "Oruç bitti, şimdi yeme zamanı" diyerek aşırı miktarda besin tüketmek, özellikle kalp, şeker ve tansiyon hastalığı olan kişiler için ve genel vücut sağlığı açısından son derece risklidir. İKRAMLARI TADIMLIK ALIN! Ramazan bayramında gerek dini ve gerekse de gelenekselleşmiş ziyaretler sebebiyle tatlı ve çeşitli ikramlarla dolu tabakların tüketimi artar. Keyifle geçi-rilmesi gerekilen bu günlerde ikramların miktarlarına çok çok dikkat ederek tüketilmelidir. İkram edilen her şeyi bitirmek yerine tadına bakmak çok daha sağlıklı olacaktır. Ramazanda dengesiz beslenme sonucunda metabolizma hızı yavaşlar. İki ana öğünde mide ve barsak sistemi, bu düzene alışmıştır. Orucun sona ermesiyle psikolojik olarak aşırı yemek yeme eğilimi gözlenir. Hızla alınan yağlı ve kalorili yiyecekler sonucu birçok sağlık problemi oluşur. Fazla miktarda ve yağlı besinler ile gaz, hazımsızlık, mide bulantısı gibi mide ve barsak sistemi rahatsızlıkları veya tansiyon yükselmesi gibi bir çok sağlık problemi görülür. SÜTLÜ VE MEYVELİLER İYİDİR... Ramazan Bayramı boyunca şerbetli tatlılar ve çikolata gibi glisemik indeksleri yüksek gıdalar kan şekerini hızla yükseltir. Ayrıca bu besinlerin şeker, yağ, un miktarları çok fazla olduğundan kalorileri de çok yüksektir. Tatlı tüketilmek isteniyorsa yine miktarlarına dikkat edilerek makul miktarda sütlü ve meyveli tatlılar tercih edilmelidir. Posalı yani lifli besinlerin tüketimi ise artırılmalıdır. Posalı besinler kan şekerini, kan basıncını (tansiyonu) ve kolesterolünü normal seviyede tutmaya yardımcı olurlar. Bayram ziyaretlerinde fazla tüketilen çay, kahve, asitli içeceklerin tüketim miktarı arttığından kafeinli içecekler uykusuzluk, kalpte ritim bozukluğu, huzursuzluk yapabilir. Bu yüzden çay kahve yerine yeşil çay, rezene, adaçayı, ıhlamur, ayran, süt gibi içecekler tercih edilmelidir. DİKKAT! KİLO ALABİLİRSİNİZ "Nasıl olsa aç kalmaya alıştım, bayramdan sonra da böyle devam edersem, kilo veririm" düşüncesiyle zayıflanmaz. Vücuda herhangi bir gıda girmediğinde, vücut daima aç kalacağını hisseder ve müdafaaya geçer. Böylece vücuda giren her şeyi yedek enerji deposu olan yağ olarak depolar. Dolayısıyla kilo vereyim derken kilo almaya başlanır. Aç kalmak değil, az az ve sık sık yemek, zayıflamanın temel kuralını oluşturur. Düzenli egzersizin, alınan kiloların verilmesi, metabolizma hızının artması, kan şekerinin düzenlenmesi gibi sağlığımıza birçok olumlu etkisi vardır. Çocukları SERBEST bırakmayın Bayramda yapılan tatlılar içerdikleri yoğun rafine şeker ile vücudun fazla kalori almasına sebep olduğundan kilolu olan kişiler, bu tür gıdaları iradelerine hakim olarak hiç tatmamalıdırlar. Çikolata, şeker, gofret ve tatlının çocuklarda aşırı tüketimi, ishal ve kusmaya yol açabileceği için çocukların bu tür yiyecekleri tüketmele-rine mutlaka sınırlama getirilmelidir. SABAH HAFİF KAHVALTI Bol ikramlı bayramda ne yiyelim? Bayram günlerinde bir ay boyunca dinlenen midemizi yavaş yavaş oruç sonrasına hazırlayalım >> Bayram günlerinde güne hafif bir kahvaltı ile başlanmalı. Yemekler gün içerisinde az az miktarlarda öğünlere dağıtılarak tüketilmelidir. Öğle ve akşam yemekleri yağ miktarları düşük, kan şekerini hızla yükseltmeyecek besinlerden oluşmalı; öğünler tüm besin gruplarını içermelidir. >> Ramazan süresince sıvı alımı düşer. Bu yüzden mutlaka bayram ve sonrasında başta su olmak üzere ayran, az yağlı süt, taze sıkılmış meyve suları gibi su oranı yüksek sıvı gıdalar ile günlük ihti-yacımız olan 2-2.5 litreye ulaşmak gerekir. >> Bayramda gelen misafirlerinize ikramda; şeke-rin ve çikolatanın yerine rahatlıkla bulabileceğiniz kuru kayısı, kuru üzüm ve kuru incir ikram edilmeli, böylece misafirlerimizin kan şekerlerini düzenlemelerine yardımcı olurken, bizim de ara öğün ihtiyacımız karşılanmış olur. >> Ziyaretlerimiz sırasında ikram edilen şeker ve çikolatayı mümkün olduğu kadar yemeyin. Ardından ikram edilen çay kahveyi şekersiz veya tatlandırıcı ile içelim. >> Ziyaretlere giderken yürümeye, asansör yerine merdivenleri kullanmaya özen gösterirsek hem kalori harcar, hem de kan şekerimizi düzenleriz. >> Ana yemekler için bu mevsimde ucuzlayan ızgara veya fırında buğulama balığı tercih edelim. Zeytinyağlı salata ve sebze yemekleri ile menülerimizi zenginleştirelim. OKUYUCUYA CEVAPLAR Saçım dökülüyor kollarım şişiyor... > Rumuz Tuğra / SAMSUN 24 yaşında bir bayanım. Saçlarım 8-9 yıldır dökülüyor, ilaçları çok pahalı alamıyorum. Ayrıca başımdaki sivilcelere çare bulamadım. Bir de kollarım çok şişiyor, doktor 'dinlendir' dedi ama iş yaparken nasıl dinlendirebilirim? Bana acil olarak bir şeyler önerebilir misiniz? CEVAP: Kıymetli okuyucum, saç dökülmelerinin en önemli ve asıl sebeplerinin başında; uzun sürmüş üzüntü, sıkıntı, tasa ve kaygı yatar. Ama cildin yağlı olması saç köklerinin bulunduğu folikül dediğimiz yatakların beslenmesini ve sıkılığını bozar. Ayrıca yağlı saçlı deri, yağ ve ter bezi kanalları ile saç foliküllerinin kanalları yağ ve cilt artıkları ile tıkanarak stafilokok mikroplarının oluşturduğu iltihap gelişir ve böylece saçlar çok kolaylıkla dökülür. Öncelikle saçların dökülmesine yol açan cilt yağlanmasının ana sebebi, varsa fazla kilolarını acilen atmalısın. Ayrıca kuruyemiş, çikolata, kola, cips ve kızartmalardan uzak dur. Sivilcelerinin sebebi de şişmanlık ve cildin yağlı olmasıdır. Onun için bol sebze, salata ve makul miktarda meyve ye. Gençsin bol spor yap, hijyene dikkat et. Avukatım, sızılar ile uyanıyorum > Serap Ayan / İZMİR 26 yaşında avukatım, boyum 162, kilom 49, son 3 aydır özellikle sabahları hiç dinlenmemiş, başta kol ve bacaklarım olmak üzere tüm vücu-dumda ağrı ve sızı ile uyanıyorum. Ne olabilir ve ne yapmalıyım? CEVAP: Sayın avukatım, şikayetleriniz, eğer hemogram kan sayım testi, kronik ve kanser gibi hastalıklarda yükselebilen sedimantasyon, kronik böbrek yetersizliğinde yükselen kreatinin, kronik karaciğer hastalıklarında yüksek bulunan ALT ve AST, hipotroidi gibi tiroid bezinin az çalıştığı hastalıklarda yükselen TSH normal bulunmuş ve fizik muayene bulguları da normal tespit edilmişse en çok bayanlarda görülen Fibromiyalji hastalığını akla getirmektedir. Adale romatizması olarak da bilinen bu sendromun temelinde uzun sürmüş üzüntü, sıkıntı, tasa ve ruhi stres yatar. Bu sebeple birçok hastalığa zemin hazırlayan ruhi sıkıntıları vücuttan uzak tutabilmenin başlıca şartı; üzerine düşen maddi ve manevi vazifeleri yaptıktan sonra, gerisini Allah'a bırakmaktır. Böylelikle ağrılarınızın basit 1-2 ilaçla kaybolduğunu hissedeceksiniz. Bir de size tavsiyem, kişiyi zinde kılan adeta hücreleri yenileyip gençleştiren ozonun yüksek konsantrasyonda bulunduğu ormanlık alanlar ile deniz kenarlarında özellikle sabahları 45 dk-1 saatlik hızlı tempoda yürüyüşler de ömre ömür katar. Bir taşla iki kuş vurmuş olursun! > Zehra Ener Yaşım 35, boyum 1.51, kilom 76. Tansiyonum yüksek, ayrıca migren ilacı kullanıyorum, ideal kilomun kaç olması lazım? CEVAP: Zehra Hanım, öncelikle düzenli perhiz ve egzersizle kilolarını ver. Sakın bu konuda tembellik yapma. Aksi takdirde Allah korusun kalp hastalığı, krizi ve felç riski var. Tuzdan uzak durmaya devam et, yeşilliği, salatayı, zeytinyağlı sebzelileri ve balığı sofrandan eksik etme, kırmızı eti seyrek ye. Tatlı hamur işini ise unut! Kan şekeri, kan yağları, kolesterolünü takip ettir. Hekiminle irtibatını hiç kesme. Bahsettiğin tansiyon ilacını kullanma. Senin için en iyi tansiyon ilacı, migren tedavi-sinde de kullanılan beta bloker grubu ilaçlardır. Böylece adeta "bir taşla 2 kuş" vurmuş olursun! Senin için ideal kilo 45-47 arasıdır ama 50'ye de inse yeterlidir. Kendini rahat hissetmelisin! > Y. G. / İSTANBUL 21 yaşındayım, kilom 72, boyum 1.82, tuvalete rahat çıkamıyorum. Her küçük ihtiyaca çıkışımda çok az miktarda büyük ihtiyaç yapıyorum. Günde bir defa da rahatlamış olarak çıkıyorum. Sık sık pis kokulu yellenme oluyor. Tavsiyelerinizi rica ediyorum. CEVAP: Sevgili kardeşim, sende muhtemelen İrritabl Bağırsak Sendromu var. Bu konuda 11 ve 18 Mayıs 2009 ta-rihli gazetelerimizde detaylı malumat vermiştim. Karın şişliğine yol açan gaz birikiminin ve kabızlığın ön planda olduğu bu bağırsak rahatsızlığının temelinde; uzun sürmüş üzüntü, sıkıntı, tasa, kaygı, stres gibi faktörler yatar. Bir de kafayı her şeye takanlarda olur. Öncelikle gençsin, öğrenci isen derslerine düzenli ve yeterli çalış, eğer meslek sahibi isen mesleğinin gereklerini en iyi şekilde sonuna kadar yerine getir, gerisini Allah'a havale et. Böylece içine tarifsiz bir huzur ve neşe gelecek, psikolojin her yönüyle düzelecek. 2-3 ilaçla alarak ve 15 gün kadar da acı, kızartma ve bulgur pilavından uzak durarak hiçbir şikayetinin kalmadığını göreceksin. Bir de yemeklerini yavaş yavaş ve iyi çiğneyerek ye. Şu mantarın bir tedavisi yok mu? > Zehra Dağdane Ayağımda mantar var, ne yapmalıyım? CEVAP: Zehra Hanım, sizde mantarla birlikte "idreaksiyon" dediğimiz alerjik tepki var. Cildiye uzmanının yakın taki-bine gir. 3-4 ay içinde netice alamazsan bir üniversite hastanesinin cildiyesine müracaat et. Ayrıca 2-3 hafta gibi geçici bir süre ekşi, domates, çilek, peynir, yumurta, kuruyemişten uzak dur. Çikolata ve kolayı hayat boyu bırak. Mutlaka ideal kilona in. Duş ve her yıkanma sonrasında ayak parmak aralarını mutlaka kağıt havlu ile kurula. Günde 2 defa çoraplarını değiştir. Ayakkabılarının içine de her gün giymeden talk pudrası serp. Yazın da terlik ve geniş bez ayakkabı giy, ev içinde çorapsız dolaş. Stresten uzak dur. HER DERDİNİZİ BANA YAZIN Kıymetli okuyucularımız, mübarek Ramazan Bayramınızı en kalbi dileklerimle tebrik eder, ömür boyu sağlık ve mutluluklar dilerim... Bana sağlıkla ilgili her konuda soru iletebilirsiniz. Uzmanlık alanımın dışındaki konuları ise ilgili arkadaşlarımızı da misafir ederek sizlere elimden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışacağım... e-mail: aile.doktoru@tg.com.tr Adres: 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna-İSTANBUL