Tırnaklarını değil KENDİNİ YİYOR!

AİLEDOKTORU Hazırlayan: Uzm. Dr. S. Hilmi ÖZKIRIŞ İç Hastalıkları Uzmanı Kız-erkek ayırımı yapmayan tırnak yeme birçok ailenin ortak derdi. Bu davranışın altında yatan sebep, bazı duygusal sıkıntıların dışa vurumudur. Çocukla iletişim kurularak sorun çözülür... > Bende tırnak yeme alışkanlığı var, neden kaynaklanıyor? Daha önceleri acı oje kullandım bir faydasını görmedim, bu illetten nasıl kurtulabilirim? > Rumuz Maraşlı > 33 yaşında çalışan bir bayanım. 8 yıl önce boşandım, 10 yaşında bir kızım var. Stresteyim ve çevremdekilerin uyarısı ile tırnak yediğimin farkına vardım... > A.S. / TEKİRDAĞ > 7. sınıf öğrencisiyim. Bu sene SBS için yoğun tempo içinde oldum. İmtihana yakın dönemlerde arkadaşlarım ve annem tırnaklarımı yediğimi söylediler... > İldem Cangir / ÇERKEZKÖY BU TAKINTIYI HAFİFE ALMAYIN! Tırnak yeme, her yaşta görülebilen, zaman içinde de alışkanlığa dönüşebilen bir davranış bozukluğudur. Maalesef anne babalar tarafından kötü bir alışkanlık olarak hafife alınmakta. Bu yaklaşım yanlış olup bazen altta yatan tıbbi veya duygusal bir problemin dışa vurumu da olabilir. Bundan dolayı ebeveynler bu konuda dikkatli olmadır. Tırnak yeme zaman içinde keskinleşen, engellenemez bir alışkanlık şeklinde gözlenebilir. STRES ATMANIN KÖTÜ YOLU Çocuğun; çevresinin dikkatini çekme çabası, özgüven eksikliği, kendi davranışlarının farkında olamaması sonucunda da görülebilir. Takıntı haline geldiği zaman özellikle dikkate alınmalıdır. En sık sebebi, kaygı yoğunluğudur. İç gerginliğini azaltamayan çocuklar, bu davranışa sık sık başvururlar. Bu bir anlamda stres azaltıcı bir eylemdir. Tırnak yemenin aşırı olduğu durumlarda çocuğun parmaklarını kullanarak yaptığı yazma vb. eylemlerini yavaşlatabilir. Çocuk sosyal ortamlarda davranışını saklar. Bu durum, gerginliği daha da artırır. NE ZAMAN VE NASIL BİTER? Tırnak yemek çoğunlukla 3-4 yaşlarından sonra başlar. Ergenlik çağına doğru ise çocukların yaklaşık yarısı bu davranışı gösterir. Kızlarda erkeklere göre daha sık görülür. Sebebi ise çoğu defa estetik kaygılardan dolayı çevreden tasdik ve anlayış görmemeleridir. Bu bazen ayak parmaklarını ısırmakla ve ayak tırnaklarını el parmaklarıyla yakalama şeklinde de görülür. Ayak parmağı tırnağının yenilmesi ve ısırılması hemen hemen sadece kızlarda görülür. Ayrıca tırnak yiyen çocukların ailelerinin çoğunda tırnak yiyenlere rastlanır. Ergenlik çağında sosyal onay görenlerin çoğu bu alışkanlığı terk eder. MİKROP YAPAR Sürekli olarak elin ağzında olması ağız bölgesi ile dış ortam arasında mikrop taşınmasını artırır, ağız bölgesinde mikrobik dudak yaraları ortaya çıkabilir. Tırnak kenarlarının sürekli kemirme yoluyla travmatize edildiğinde tırnak kenarı cilt yapısı bozulur, kanama dahi yapabilir. Diş yapısında bozulmalar, ağız mukozası iltihapları görülebilir. Sürekli olarak tahriş olan tırnak yapısı bozulur, üstelik tırnak yiyenlerde tırnaklar daha hızlı uzar, yani hadise bir kısır döngüye girer. TEDBİR Ebeveynler, uygun dille çocuklarınızı koruyun! AZARLAMAKLA ÇÖZÜLMEZ Çocuklarda tırnak yeme davranışı, bağırarak, tehdit ederek veya sadece acı oje sürerek çözülemez. Onlarla kuracağımız uygun diyalogla sebepleri ortadan kaldırmak lazım > Çocuğa "beni çok üzüyorsun", "Hâlâ bebek gibi davranıyorsun" tarzı ifadeler kullanılmamalı. > Çocukla birlikte çözüm yolu bulmaya yatkın, yapıcı bir yaklaşım içinde olunmalıdır. > Tepki ve yönlendirmeler tırnağını yerken değil, tırnak yemediği zamanlarda verilmeli. > Ebeveyn de çocukla birlikte bir alışkanlığını, mesela sigarayı bırakmaya çalışmalıdır. > Çocukları ara sıra başarılarından dolayı ödüllendirme bazı durumlarda yarar sağlayabilir. > Çocukları korku, kaygı oluşturacak kavga ve film gibi durumlardan uzak tutmak gerekir. > Yatarken eski hafif eldivenleri giydirmek, ısırmak istediğinde hatırlatıcı olarak faydalı olabilir. TELEVİZYON İZLERKEN SAKIZ VERİN > Parmak ve tırnağa acı fakat zararsız bir sıvı sürülebilir. Bu hem hatırlatıcı ve yardımcı olur. > İlgisi başka yöne çekilebilir. Televizyon seyrederken ağzını çiğneyecek bir şeyle meşgul etmek gibi. > Tırnak derin kesilmeli. Çocuğun kendi tırnak bakımıyla uğraşması da yararlı olur. > Tırnak yeme ve ısırmanın çok da kötü bir alışkanlık olmadığı ve arzu edenlerin kolaylıkla terk edebilecekleri, çocuklara anlatılmalıdır. Böylelikle çocuk çabasını artırır. SEBEP Endişe ve korku Genelde psikolojik nedenlerden kaynaklanan tırnak yeme alışkanlığına yol açan durumları kısaca şöyle sıralayabiliriz: > Derslerdeki başarısızlık. > Arkadaşlar ile yaşanan sıkıntı. > Öğretmenle yaşanan gerginlik. > Ev veya okulda gergin ortam. > Anne baba arasındaki tartışma, kavgalar veya ev içi şiddet. > Anne babanın aşırı kaygılı olması ve çocuklar arasında ayırım yapması. > Kardeş doğumu, taşınma, ebeveyn kaybı, boşanma gibi hayatî olaylar. > İmtihanlar öncesi yaşanan yoğun tempo. > Yoğun korku ve kaygılar. > Erken çocukluktan çocukluğa, çocukluktan ön ergenliğe geçiş dönemleri. TEDAVİ Görmezlikten gelin Tırnak yeme tedavisinde en sık başvurulan yöntemler; tırnak bölgesine çeşitli caydırıcı maddeler sürmek veya hatırlatıcı işaretler koymak. Davranış anında dikkat çeldirici uyaranlarla çocuğun ilgisini artırmak veya ödüllendirmeye yönelik yazılı kayıtlar tutmak da yararlı olabilir. Tırnak yeme davranışını daha kabul edilebilir davranışlarla değiştirmek veya klinik tablonun ciddiyetine bağlı olarak çeşitli ilaçlar da denenebilir. Altta yatan klinik tabloya bağlı olarak davranış değiştirme yöntemleri, stresle başa çıkma eğitimi, gevşeme egzersizleri, gereğinde ilaç tedavileri olmalıdır. En etkili yöntem ise, 3-4 yaşlarına kadar bu alışkanlığın anne baba tarafından görmezlikten gelinmesidir. OKUYUCUYA CEVAPLAR Kanser vesvesesi keyfimi kaçırıyor > Rumuz Sevgi 29 yaşındayım, devamlı kafamda "Acaba kanser miyim?" gibi sorular var. Göğsümdeki ağrılardan dolayı röntgen çektirdim, bir şey çıkmadı. Bazen unutkanlık oluyor, bu sefer de "Beynimde sorun mu var?" diye düşünüyorum ve hepten huzurum kaçıyor. Ayrıca zayıflama ilaçları sizce kansere yol açar mı? CEVAP: Kıymetli okuyucumuz, öncelikle zayıflamak için sağlıklı ve dengeli beslenerek ihtiyacından fazla kalori alımından kaçınır ve orta düzeyde de olsa hareketli bir hayat tarzını benimsersen, fazla kilolarını mutlaka verirsin. Çok yemekten mutlaka kaçınmalısın! Zayıflama ilaçlarının yan etkileri olduğundan, ilaçla değil de kesinlikle beslenme şeklini dengeleyip düzenli ve devamlı egzersiz yapar, bu konuda da iradeli ve sabırlı olursan, mutlaka kilo verir ve böylece de sağlıklı kalmış olursun. Göğsünüzdeki ağrılar ve unutkanlığınız, büyük ihtimalle zihninizi oldukça fazla meşgul eden, çözüme kavuşmamış, bünyenizi gerilim ve baskı altında tutan hadiselerin varlığındandır. Kafanızda devamlı kanser şüphesi içinde bulunmak yerine, şikayetlerinize göre muayene olacağınız uzman hekimin yaptıracağı tetkiklerle, zihninizdeki vesveselerden kurtulmuş ve huzursuzluğunuz giderilmiş olur. Gençlerde göğüs ağrısının sebebi > Seda Şahin 20 yaşında, 170 boyunda, 56 kiloyum. 2 yıldır göğsümde şiddetli ağrılar sırtıma ve sol koluma vuruyor. Çok çabuk yoruluyorum... CEVAP: Seda kardeşim, 5-6 kg. daha alabilirsin. Senin yaşında ve orta yaş grubunda tansiyonu normal kişilerde, bahsettiğin tarzda, daha çok da sol göğüs tarafında, özellikle de bıçak saplanır ve iğne batar tarzda, hatta zaman zaman âdeta nefes almayı engelleyici gibi olabilen, temelinde organik, ciddi bir sebep bulunmayan, çoğunlukla da stres ve gerilim neticesi adalelerde ortaya çıkan spazma (istemsiz kasılmalara) bağlı Fibromiyalji dediğimiz bir tablo görülebilir. Beraberinde daha çok hanımlarda gördüğümüz demir eksikliği anemisi de nefeste daralma ve baş dönmesine, çabuk yorulmaya sebep olabilir. Size tavsiyem en kısa zamanda bir dahiliye uzmanına muayene olarak tetkiklerinizi yaptırın, sonuçlara göre tedaviniz planlanacak, inşallah hiçbir şikayetiniz kalmayacak. Epilepsi nöbeti beyni bozabilir > Rumuz M.S. Epilepsi hastasının 3-5 dakika süren nöbetlerinin kalıcı yan etkisi var mıdır? CEVAP: Değerli okuyucumuz, epilepsi yani halk arasında havale; vücudun tümünde olduğunda şuurun ortadan kalktığı veya kol, bacak, ve yüz gibi bazı organlarda olduğunda şuurun açık olduğu, kas gruplarının istemsiz ve kontrolsüz kasılmasıdır. Tüm adalelerin kasıldığı tabloda; şuur da kaybolup beraberinde gırtlaktaki düz kasların kasılması ve dilin ısırılması veya yutağa sarkmasıyla solunum durur. Eğer bu tablo, 3 dakikadan fazla sürerse beynin oksijenasyonu bozulur, beynin kanla beslenemeyen bölgelerine göre kalıcı harsalar oluşarak, çeşitli nörolojik arazlar kalabilir. Bundan dolayı, nörolji uzmanlarının vereceği ilaçlarla nöbetlerin gelmesi veya gelirse de süresinin çok kısa olması sağlanarak arzu edilmeyen bu tablolardan uzak kalınmış olur. Çok yakın takip ve kontrol ihmal edilmemeli! e-mail: aile.doktoru@tg.com.tr Adres: 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna-İST.