TURİST İSHALİ tatil keyfinizi kaçırmasın!..

AİLEDOKTORU Hazırlayan: Uzm. Dr. S. Hilmi ÖZKIRIŞ İç Hastalıkları Uzmanı Hava sıcaklıklarıyla oluşan ishal, başta çocuk ve yaşlılar olmak üzere hepimizi tehdit ediyor. Tatili-nizin zehir olmasını istemiyorsanız tedbirinizi alın! Sevgili okuyucularımız, bu haftaki aktüel konumuz özellikle yaz aylarında sık yakalandığımız, gittiğimiz yerlerde tatilimizi zehir eden ishaller olacaktır. İshal ya da tıbbi adıyla Diyare; günde 3 seferden fazla, sulu ve gevşek dışkılama halidir. Oldukça yaygın karşılaşılan bir problemdir. Yalnızca sık dışkılama, kıvam bozuk değilse ishal sayılmaz. İshal sebebiyle bağırsak hareketleri artar ve daha kısa aralıklarla dışkılama olur. Dışkı cıvıklaşmış, su gibi ya da sümüksü hale gelmiştir. Bir erişkin yılda yaklaşık 4 kere ishal olur. Genelde 1-2 günde geçer. Günde 2-3 defadan fazla görülen ve 1-2 günde geçmeyen ishallerde doktora gidilmelidir. Çok önemli bir konu da, hekim muayenesi olmadan asla ishal engelleyici ilaçlar kullanılmamalıdır. BİR ZAMANLAR KOLERA VARDI... İshal beraberinde birçok hastalık da üretebilir. Bunların en tehlikelisi olan kolera; etkilediği ülkelerde salgınlara sebep olur. Salgınların görüldüğü aylar sıcak aylardır ve kirlenmiş su kaynakları koleranın bulaşmasında en önemli rolü oynar. Kolera uluslararası bildirimi zorunlu bir hastalıktır. En önemli korunma yolu; suların temizlenmesi ve ishalle kaybedilen su ve elektrolitlerin yerine konmasıdır. Bunun dışında bir diğer tehlikeli durum da dizanteridir. Kalın bağırsak ishallerinde dışkı; iltihaplı, sümüksü görünümde olup aynı zamanda bağırsak duvarının da zedelenmesi ile damarların hasara uğraması sonucu kanlı da olur. Bu şekilde dışkının kanlı ve iltihaplı olmasına dizanteri diyoruz. Yaz aylarında artan ishaller, en çok çocuk ve yaşlıları etkiler. Ülkemizdeki bebek ölümlerinin büyük bir oranı ishalden kaynaklanmaktadır. YOKSULLUKLA GELEN HASTALIK Kişide ishalin ortaya çıkmasına yol açan çeşitli durumlar vardır. En önemlisi çevreye ait olanlardır. Yoksulluk, kalabalık ve sağlıksız evlerde yaşama, kanalizasyon meselesinin çözülememiş olması, temiz su elde edilmesindeki güçlükler, gıda yetersizliği ve gıdaların sağlıksız olması gibi olumsuzluklar, ishallerin başlıca nedenleri sayılabilir. SİZİ GÜZEL GÜNLER BEKLİYOR Tatile çıkıyorsunuz, eğlenceli ve güzel günler sizi bekliyor. Ancak bu hoş zamanların dışında sağlık riskleri de var... Bu turist başka turist!.. İshale sebep olan birçok organizma dışkı ve ağız yoluyla bulaşma, su, gıda veya kişiden kişiye dokunma, özellikle tokalaşma yoluyla olur. Yaz aylarında rastlanan bir diğer durum da "turist ishali" olarak bilinen bağırsak enfeksiyonlarıdır. Bu ishal, kanali-zasyon suları ile sulanan tarlalarda yetişen ve iyi yıkanmayan yiyeceklerin yenmesi, bu kirli suların karıştığı sularda yüzmek veya bir şekilde bu suların bulaştığı başka yiyeceklerin tüketilmesi ile görülür. Mikroplar dışında antibiyotikler başta olmak üzere çeşitli ilaçlar, bazı mide-bağırsak hastalıkları, bazı hormonal hastalıklar, bağırsak tümörleri, aşırı ve ani ısı değişiklikleri, heyecanlanma, üzüntü, tasa, korku, stres gibi durumlar da ishale yol açar. SEBEPLERİ > Su ve gıdalarla alınan bağırsağın mikrobik hastalıkları > Süt ve süt ürünleri gibi gıdalara tahammülsüzlük > Parazitler > Müshil kullanımı > İlaca bağlı yan etkiler > İnflamatuar bağırsak hastalığı gibi bağırsak yapısını bozan hastalıklar > İrritabl bağırsak hastalığı gibi bağırsak fonksiyonlarını bozan rahatsızlıklar RİSK FAKTÖRLERİ > Seyahat > Kreşler > Huzurevi ya da akıl hastaneleri > AIDS gibi kronik bazı hastalıklar > Antibiyotik kullanımı > Kanser ilaçları gibi bazı ilaçlar > Temizliğinden emin olunmayan yiyeceklerin yenmesi ve suların içilmesi > Evde hayvan beslemek > Deniz ürünlerinin tüketimi BELİRTİLERİ > En önemli belirti, dışkının, cıvık, patates püresi görünümünde veya sümüksü ve iltihaplı veya su gibi olmasıdır. > İshalle birlikte karın ağrısı, kramp-lar, gaz, sürekli sıkışma hissi bazen bulantı ve kusma, iltihabi durumlarda ayrıca ateş de olabilir. > Dışkılamadan sonra tam rahatlayamama da bir diğer bulgudur. > Aşırı su ve tuz kaybına bağlı olarak kalp damar sistemine, böbreklere, sinir sistemine ait belirtilerle, şuur bozuklukları da olabilir. > En tehlikelisi ise dışkının pirinç suyu görünümünde olduğu, kolera bakterisinin yaptığı ishaldir. OKUYUCULARIMIZA CEVAPLAR23 yaşındayım günde 3 paket sigara içiyorum! > Melek Biçer / İSTANBUL 23 yaşındayım, tam yedi yıldır günde üç paket sigara içiyorum, Sigara yasağı sebebiyle aslında bırakmak istiyorum, bu konudaki tavsiyelerinizi rica ediyorum. CEVAP: Sevgili kardeşim, bu yaşta bu kadar sigara içmek düpedüz intihar anlamına gelmekte. Aman dikkat lütfen! En başta genel vücut sağlığın ve bir bayan olarak da güzelliğinin, cildinin bozulmaması için mutlaka sigarayı bırak. Şu anda gençsin, belki sigaranın zararlarını tam olarak hissetmi-yor olabilirsin. Ama şunu bil ki, içtiğin her sigara damar sertliği oluşturarak ve başta akciğer olmak üzere birçok organın hücrelerini hasara uğratarak seni kansere, kalp krizine ve felce adım adım yaklaştırmakta ve ömründen yaklaşık 20 seneni çalmakta. Kendini seven ve düşünen bir insan kesinlikle sigara içmez. Yasaklardan ziyade, sahip olduğun hazinen olan beden sağlığının bozulmaması için derhal sigarayı unut, aklından ve hafızandan çıkart, âdeta en büyük düşmanın olsun. Ondan sonra kendini zinde ve dinç hissedeceksin. Haydi hep beraber sigarayı bırakalım ve bırakma konusunda her içeni bu konuda destekleyelim. Hep beraber huzura ve mutluluğa erişelim... Acıkmadan sofraya oturmayın! > İbrahim Sevinç /İSTANBUL 48 yaşında din görevlisiyim. 3 yıldır LDL kolesterolüm 170 ila 280 arası değişmekte. Perhiz yapmaya çalışıyorum, düzenli egzersiz yapamadığımdan normale indiremedim. İleride bunun ne gibi mahzurları olabilir, ne tavsiye edersiniz? CEVAP: Kıymetli Hocam, sorunuzu Peygamberimizin "acıkmadan sofraya oturmayınız fakat doymadan kalkınız" ve "insanoğlu midesinden daha kötü bir kap doldurmamıştır! Halbuki insanoğlunun yaşaması için 3 lokma yeter!" hadis-i şerif-lerini hepimize hatırlatarak cevaplarıma başlıyorum. Eğer boyunuza göre kilonuz ideal düzeyde ise mutlaka hareketlerinizi arttı-rınız. Böylelikle ileride yüksek LDL kolesterole bağlı gelişmesi muhtemel damar sertliğinin, dolayısıyla Allah korusun kalp krizi ve felcin gelmesinin önüne geçmiş olacaksınız. Tüm bu tedbirlere rağmen zararlı kolesterolü 130'un altına düşüremezsek hekiminizin kontrolü altında statin grubu ilaçlardan kullanmanız zaruri. Ayrıca hayat boyu akşam tok karnına 150 mg aspirin ve gün aşırı da B1, B6, B12 preparatlarından birini almanızda çok faydalar vardır. Bunları ha-yatınıza uyguladığınızda hiç merak etmeyin hiçbir sıkıntı ile karşılaşmayacaksınız . Prostatlıyım eşimle ayrılma noktasına geldik > Rumuz S.Y.A / BALIKESİR 77 yaşındayım, 16 senedir sol tarafım felç. Prostat büyümesi sebebiyle lazerle ameliyat oldum. Ameliyattan sonra idrarımı tutamıyorum. Sürekli çamaşır değiştirmekten eşim benden bıktı, ayrılma noktasına geldik. Ameliyatımı yapan doktor, "tıpta bunun çaresi yok" dedi. Lütfen bir çare bulun! CEVAP: Saygıdeğer amca, durumun biraz ameliyat komplikasyonuna bağlı gibi gözüküyor. Bu dertten kurtulabilmen için bir üniversite hastanesinin üroloji polikliniğine müracaat et. Gerekirse bu idrar kaçırma derdine geçici çözüm olarak her 7-10 günde bir değiştirilmesi gereken sonda ve idrar torbası takılabilir. Kalıcı çözüm için de üroloji uzmanlarının tavsiyelerine uy. Yüce Rabbim hepimizin yardımcısı olsun. Moralini de yüksek tut, ümitsiz de olma, her şeyin bir çaresi var. Yengeme de söyle, hani evlilik iyi ve kötü günlerde birlik, beraberlik ve yanında olma idi. Öyle kaçma yok, sonra Allah hesap sorar. Sabır, en yüce mertebe, öyle ahireti kazanmak kolay değil. 10 aylık bebeğe çocuk dergisi dinletilir mi? > Melih Keleş / ALMANYA Kaç yaşından itibaren çocuğa balık yağı verilebilir? Ayrıca çocuğumuz 10 aylık, uyku saati geldiğinde onu yatağa yatırıp Türkiye Çocuk Dergisi'nden bir şeyler okuyoruz, bu faydalı olur mu? CEVAP: Melih Bey, sorularınızı Silivri Devlet Hastanesi Başhekim Yardımcısı ve Çocuk Hastalıkları Uzmanı olan kardeşim Dr.Yusuf ÖZKIRIŞ'a yönelttim. 1 yaşından itibaren çocuğunuza günde 1 tatlı kaşığı balık yağı verilebileceğini, 2 yaşından sonra da 1.5 tatlı kaşığı ile devam edilebileceğini, o yaştaki çocuğunuz için de "ninni niyetine" çocuk dergisi okunmasının faydalı olabileceğini söylediler. Arabamı kullanırken uyukluyorum > Mehmet Altun / İSTANBUL 68 yaşında avukatım. 15 senedir şeker, yüksek kolesterol ve tansiyon hastasıyım. 5 sene önce koroner baypas ameliyatı oldum. Sol kalçadaki protezimden dolayı çok yürüyemiyorum. Zaman zaman halsizlik ve özellikle de arabaya bindiğimde 2-10 sn. süren uyuklamalarım oluyor... CEVAP: Sayın Altun, ilk tavsiyem perhizinize daha sıkı dikkat etmeniz ve ev içinde veya ofisinizde bile olsa yürüme gayreti içinde olmanızdır. Aman dikkat, bundan sonra hayatınız boyunca kesinlikle araba kullanmayın. Uyuklamanızın sebebi; şeker, kolesterol ve tansiyon sonucu gelişen ateroskleroz dediğimiz beyin damarlarınızın kireçlenmesi sonucu daralması ve böylece beyin hücrelerinize yeterli oksijenin gitmemesindendir. Aspirini 300 mg olarak alın. Araba, ofis, ev gibi kapalı yerlerde pencereleri karşılıklı açarak iyice havalandırın. Ormanlık ve deniz kenarı yürümeye gayret edin. Bol yeşil seb-ze ve salata tüketin. Her gün 4-5 tane ceviz, badem ve fındık, yarım avuç da kabak çekirdeği tüketin, diğer kuruyemişlerden uzak durun. Beyaz ekmek, hamur işi ve tatlıları kesinlikle yemeyin. HAFTAYA: Korunma yolları, tedavi ve çocuklar HER DERDİNİZİ BANA YAZIN Bana sağlıkla ilgili her konuda soru iletebilirsiniz. Uzmanlık alanımın dışındaki konuları ise ilgili hekim arkadaşlarımızı da misafir ederek sizlere elimden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışacağım... e-mail: aile.doktoru@tg.com.tr Adres: 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna-İSTANBUL