Zehirlenmeye karşı alınacak ilk tedbirler

Lezzetiyle zehiriyle MANTAR - 2 - ÇOCUKLARA DİKKAT EDİN! Her ne kadar büyükler için de doğada toplanan mantarlar tehlike arz etse de, en çok çocukları zehirleyebilir. Çünkü pikniklerde, kır gezilerinde etrafını keşfetmeye çalışan çocuk, her şeyi kurcalayıp ağzına götürebilir!... ATEŞİNİ DÜŞÜRÜN Mantar yedikten sonra zehirlenme şüphesi varsa, doktora gidene kadar hasta kusturulmalı, ateş için buz kompresi uygulanmalı ETİKETLİ ÜRÜN ALIN! Kültür mantarının reklamını yapmak için söylemiyorum ama korunmanın tek çaresi; ambalajlı, etiketli ürünleri tercih etmektir! Değerli okuyucularımız, "mantar" konusuna bu hafta da devam ediyoruz. Mantar zehirlenmeleri ölümle sonuçlanan bitki zehirlenmelerinin başında gelir. Zehirlenme belirtileri, mantardaki zehrin niteliğine göre değişir. Yurdumuzda Amanita phalloides (amatoksin) ve Amanita muscarina (muskarin - zehirli çayır mantarı) türlerindeki zehirlenmelere sık rastlanır. Bu belirtiler mantarın alımından muskarinik tipi zehirlenmelerde 4-6 saat, amatoksin tipi zehirlenmelerde 12 saat sonra başlar. Bu belirtilerden sonra 2-3 gün süren belirtisiz dönem başlar. ÖLÜM BÖYLE GELİYOR... Bu dönemde hasta erken olarak hastaneden çıkarılırsa sitotoksik etkilerin görüldüğü 3. dönem gelişir ve karaciğer yetersizliği ile hastayı ölüme götürebilir. Alkolle alımı halinde etkiler daha sinsi ve geç ortaya çıkar. İşte zehirlenme belirtileri: Sersemlik, uykuya meyil, tansiyon düşüklüğü, bulanık görme, yüz ve boyunda kızarma, nabızda artış, ağızda metal tadı, bulantı-kusma ve terleme. DOKTORDAN ÖNCE NE YAPILIR? Yapılacak ilk iş; hiç zaman kaybetmeden acilen bir doktora gitmektir. Eğer mümkünse doktordan önce; * Hasta kusturulmalıdır (küçük dile dokunarak; ipeka şurubu, tuzlu ılık su içirilerek). * Hasta ateşli ise, alnına ve beline buz kompresi konulmalıdır. * Gerekirse kalp faaliyeti, kuvvetli koyu kahve ile veya tuzlar koklatılarak tahrik edilmelidir. * Hasta baygın ya da şuursuz ise yüzüne soğuk su serpmeli veya amonyak buharı teneffüs ettirilmelidir. * Hastayı ayıltmak için asla alkollü içki kullanılmamalıdır! * Laboratuvar incelemeleri için mide kusmuklarını muhafaza etmek tedavi için önemlidir. HERHANGİ BİR TEDAVİSİ VAR MI? Zehirlenmeler konusunda 114 numaralı Ulusal Zehir Danışma Merkezinden bilgi alınabilir. Mantar zehirlenmelerinin tedavisi genel olarak meydana gelen zehirlenme bulgularına yöneliktir. Ancak, mantar zehirlenmelerinin tedavisine yardımcı olması için Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığından temin edilecek antidot (panzehir) bulunmaktadır. HASTA NASIL KUSTURULUR? Gıda zehirlenmesinde parmakla küçük dile dokunarak, ipeka şurubu veya tuzlu ılık su içirilerek hasta kusturulur. BUNLAR DA HALK ARASINDA DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR Renk değişirse ZEHİRLİDİR değişmezse ZEHİRSİZDİR * Yoğurtla yenen mantar zehirlemez. * Pişirilen mantarda zehir yok olur. * Sirkeli ve tuzlu suda kaynatmakla mantarın zehri alınır. * Kurutulmuş mantarın yenmesiyle zehirlenme olmaz. * Çayırlarda yetişen mantarlar zehirli değildir. * Ağaçlardaki mantarlar zehirsizdir. * Mantar koparıldığında rengi değişmezse mantar zehirsizdir; mantarın iç kısmı mavileşirse zehirlidir. * Zehirli mantar gümüş kaşıkla pişirilirse kaşık kararır. * Salyangozlar zehirli mantarları yemezler. Korunmanın tek yolu yememek * Zehirlenmelerin önemli bir kısmı esasında çok basit önlemlerle engellenebilecek niteliktedir. Bu çerçevede, mantar zehirlenmeleri de çok basit bir şekilde önlenebilecek bir zehirlenme tipi olup zehirlenmenin engellenmesindeki tek çare de doğal alanlarda yetişen mantarların kesinlikle yenmemesi; bunun yerine kültür mantarının tercih edilmesidir. Kültür mantarları bünyelerinde zehirli maddeleri bulundurmadığından bir zehirlenme görülmesi mümkün değildir. Ancak, bu mantarların yetiştiği ortam itibarıyla, bazı mikroorganizmalar mantarların üzerinde bulunabilir. Bu mikroorganizmayla bulaşık mantarların çiğ olarak yenmesi sonucunda çok hafif mide ve bağırsak şikâyetlerinin gelişebileceği de unutulmamalıdır. Bunlara ilaveten, mantar alırken ambalajlı olanlar tercih edilmeli; ayrıca, ambalajda tüketiciyi bilgilendirmeye yönelik bazı bilgilerin yer aldığı etiketlerin olup olmadığına da dikkat edilmelidir. BİTTİ OKUYUCUYA CEVAPLAR Şifalı bitki yağını yemeklere katın > Petek Öztürk * Çok sık üst solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanıyorum, neler tavsiye edersiniz? CEVAP: Petek Hanım, Çekilen sinüs BT'e ve yapılacak kan tahlillerine göre biraz güçlü antibiyotik ve antihistaminik tedavisi ile bir de tozlu ortamlardan uzak durmak ve bulunduğunuz mekânları sık sık havalandırarak şikayetlerinizden büyük ölçüde kurtulacaksınız. Ameliyat olmadan da tedaviniz mümkün. Bahsettiğiniz bitki muhtevalarını kulağa damlatma yerine yemeklerinize katmanız daha uygun olur. Ayrıca adı geçen ilacı alma yerine, bol sebze, salata, yeşillik ve değişik türde mevsim meyveleri tüketmeniz çok daha uygun olur. Bitki çaylarını da günde 1-2 fincan içmenizi tavsiye ederim. Sinüzitiniz için de 2-3 saatte bir, her 2 burun deliğinize bol su vererek başınızı öne eğmeden burnunuzu ileri uzatarak, bir burun deliğini kapatıp diğeri ile daha sonrasında diğer deliği kapatıp bu defa diğerinden bol sümkürmekle burun içinde kurumuş, salgı birikintileri boşaltarak hem bunlar atılmış hem de burun içini nemlendirerek çok rahatlamış olursun. > Ayfer Sıraça / TEKİRDAĞ Psikolojik taciz, iş verimini azaltıyor * 33 yaşında bankacıyım, 167 boyunda 63 kilodayım. Yorgun uyanıyor ve işe gitmede isteksiz bir ruh hâlindeyim. Merdiven çıkınca çabuk yoruluyorum. Neler yapabilirim? CEVAP: Sayın Sıraça, kadınların yarısında adet kanamalarına bağlı demir eksikliği anemisi şeklinde kansızlık mevcut. Sizin vücut yapınız ideal. Sakın "rejim yapıyorum" anlayışı ile beslenmenizi sağlıksız ve dengesiz hâle getirmeyin. Normal bir beslenme ile birlikte eğer adetleriniz sık aralıklarla ve miktar olarak fazla ise kadın-doğum uzmanına giderek durumunuzu tespit ettirin. Eğer hormonal veya organik bir sebebi varsa ona göre bir tedaviyle durumunuz düzeltilip fazla kan kaybı önlenir. Ayrıca aç karnına sabah-akşam yemeklerden en az 1 saat önce alınacak demir preparatları ile tedavi sonucu kan değerleriniz ve demir depolarınız normale getirilir, buna bağlı şikayetleriniz de tamamen kaybolur. Stres için de iyi diyaloglar kurmaya çalışın veya üzerinize düşeni yapıp gerisini Allah'a havale edin. İş yerinde psikolojik tacizler (mobbing) varsa şikayet edin. Karamsar olmaya gerek yok! En sağlıklı doğum kontrol metodu... > E.S. * 3 aydır karnım ağrıyor, ilaçtan sonra yine başladı. Ne yapmam lazım? Ayrıca en sağlıklı doğum kontrol yöntemi hangisidir? CEVAP: Saygıdeğer okuyucum, yemeklerden 1-2 saat sonra başlayan karın ağrıları, gaz çıkarınca rahatlayan şişkinlik, büyük abdestin zaman zaman sert, taneli ya da cıvık tarzda olması İrritabl Bağırsak Sendromunu akla getirmekte. Bu hastalık, her şeyi kafaya takan, hassas ruh yapılı kişilerde görülür. Üzüntülü dönemlerde nüksedip alevlenirken; tatil, huzur, neşeli, sevinçli durumlarda azalır. İlaç tedavisi ile birlikte psikolojik yönden kendinizi ikna ile yeşillik ve su kenarlarında sık sık yürüyüşler yaparak gevşeyin. Böylece hastalığınız hiç tekrarlamayacak. Bir de acı, bulgur pilavı, kızartma ile gaz yapıcı gıdalardan 1 ay uzak durun. Kolayı ise hayat boyu unutun. Yemeklerinizi yavaş yavaş ve iyi çiğneyerek tüketin. Doğum kontrolü konusunda ise en sağlıklı metod; eşinizin kadın-doğum uzmanı bir meslektaşımıza muayene olup ona göre karar vermenizdir. e-mail: aile.doktoru@tg.com.tr Adres: 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna-İST.