Büyük kurtarıcı öleli 66 yıl oldu

Osmanlı İmparatorluğu battıktan sonra büyük kurtarıcının ve Türk milletinin çabaları ile Cumhuriyet kurulalı 81 yıl oldu. Atatürk'ü de Cumhuriyetin 15. yıl dönümünden kısa bir süre sonra 10 Kasım 1938'de kaybettik. Mustafa Kemal Milli Mücadeleye nasıl başladığını Nutuk'ta anlatıyor. Milli Mücadelenin ne gibi güçlü şartlar altında başladığını gençlere izah için bunları özetleyerek aşağıya alıyorum: 1919 yılı Mayısının 19'uncu günü Samsun'a çıktım. Ülkenin genel durumu ve görünüşü şöyleydi. Osmanlı devletinin içinde bulunduğu grup 1. Dünya Savaşında yenilmiş, Osmanlı ordusu her tarafta zedelenmiş, şartları ağır bir ateşkes anlaşması imzalanmış. Büyük savaşın uzun yıllar boyunca millet yorgun ve fakir durumda. Milleti ve memleketi 1. Dünya Savaşına sürükleyenler kendi hayatlarını kurtarmak kaygısına düşerek memleketten kaçmışlar... Ordunun elinden silahlar ve cephanesi alınmış ve alınmakta. İtilâf Devletleri ateşkes anlaşmasının hükümlerine uymayı gerekli bulmuyorlar. Birer bahane ile İtilâf donanmaları ve askerler İstanbul'da, Adana ili Fransızlar, Urfa, Maraş, Gaziantep İngilizler tarafından işgal edilmiş, Antalya ve Konya'da İtalyan askeri bölükleri Merzifon ve Samsun'da İngiliz askerleri bulunuyor. Her tarafta yabancı subay ve memurlar ile özel ajanlar faaliyette. Nihayet konuşmamıza başlangıç olarak aldığınız tarihten dört gün önce 15 Mayıs 1919'da İtilâf devletlerinin uygun bulunması ile Yunan ordusu İzmir'e çıkartılıyor. Bundan başka memleketin her tarafından Hıristiyan azınlıkları gizli veya açıktan açığa kendi özel emel ve maksatlarını gerçekleştirmeye, devleti bir an önce çökertmeye çalışıyorlar. Sonradan elde edilen güvenlik, bilgi ve belgelerle iyice anlaşılmıştır ki İstanbul Rum Patrikhanesi kurulan Mavri Mira Heyeti iller çeteleri kurmak ve idare etmek, gösteri toplantıları ve propagandalar yaptırmakla meşgul. Yunan Kızılhaç ve Resmi Göçmenler Komisyonu Mavri Mira Heyetinin çalışmalarını kolaylaştırmakla görevli. Mavri Mira Heyeti tarafından yönetilen Rum okullarının izci teşkilâtları 20 yaşından yukarı gençleri de içine almak üzere her yerde kuruluşunu tamamlıyor. Ermeni Patriği Zaven Efendi de Mavri Mira Heyeti ile birlikte çalışıyor. Ermeni hazırlığı da toplu Rum hazırlığı gibi ilerliyor. Trabzon, Samsun ve bütün Karadeniz sahillerinde örgütlenmiş olan ve İstanbul'aki merkeze bağlı bulunan Pontus Cemiyeti hiçbir engelle karşılaşmadan kolaylıkla ve başarıyla çalışıyor. Mustafa Kemal bunlara karşı düşünülen Kurtuluş çarelerini yerel olduğunu belirtmiş. Memleket içinde ve İstanbul'da milli varlığa düşman kuruluşları göstermiş ve sonra şu kararını açıklamıştı. "Efendiler bu durum karşısında bir tek karar vardı. O da milli hâkimiyete dayanan kayıtsız, şartsız yeni bir Türk Devleti kurmak.. Temel ilke, Türk Milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. O halde ya İstiklal ya Ölüm! İşte gerçek kurtuluş isteyenlerin paralosu bu olacaktır." Ebediyen paralomız budur!..