Filistin'e barış geliyor mu?

İsrail Başbakanı Şaron ile Filistin Başkanı Mahmud Abbas ateşkes konusunda anlaştılar. İsrail hükümeti Başbakan Ariel Şaron'un Gazze Şeridi ve Batı Şeria'daki 8 bin Yahudi yerleşimcinin tahliye edilmesi planını 5'e karşı 17 bakanın onayı ile kabul etti. Red oyu verenler arasında eski başbakan şimdiki Maliye Bakanı Benjamin Netenyahu var. Şimdi Filistinlilerle İsrailliler arasında sınırlar ve diğer hususlarda görüşmeler yapılmaktadır. Bu görüşmeler gizli cereyan etmektedir. Fakat bazı hususlarda bir aralık açıklık getirilmiştir. Biz bunlara dayanarak bazı tahminlerde bulunmak istiyoruz. Başkan Bill Clinton diplomat Dennis Ross'u Filistin-İsrail ihtilafı konusunda arabulucu tayin etmişti. Ross on iki yıl bu işte kalmıştı. Kendisi 2000 yılında o zamanın Filistin lideri Yaser Arafat ile İsrail Başbakanı Ehud Barak arasında Camp David'deki başarısızlığa uğramış müzakerelerde aracılık yapmış ve bundan sonra "The Missing Peace: Kaybolan Barış" Orta Doğu için mücadelenin iç hikayesi" adlı kitabı yayınlamıştı. Bu kitapta Filistinlilerin müesseselerinin ve güvenlik kuvvetlerinin yeniden yapılanması, sivil bir toplum kurulması, Hukuk Devleti oluşturulması gibi konular ele alınmıştır. Bunlar İsrail'in Gazze'den çekilmesiyle hızlanmıştır. İsrailliler çekilip gidince Filistinliler kendilerini yönetmek zorunda olduklarını bilmektedirler. Bütün Filistinliler her konuda birleşmiş değildirler fakat reform ihtiyacında birleşmişlerdir. NEWSWEEK dergisi muhabiri Ross'la konuşup sordu: -İsrail Batı Şeria'da yerleşmeye devam ederse herhangi bir reformcu nasıl kredi kazanacak? Ross: Yerleşim noktalarının nerede olduklarına bakmak lazım bunlar Yeşil Hat'ta çok yakın yerlerde kuruluyor. Muhtemel bir anlaşmada buraları İsrail'in olacak. Eğer Filistinliler şiddeti durdurursa yerleşim şikayetleri İsrail içinde epeyce aksi seda yapacak. Eğer İsrail kamuoyu Filistinlilerin şiddeti kullanmayacaklarına inanırsa İsrail'de hakikat değişecektir. NEWSWEEK: Filistinliler şiddetten vazgeçerlerse İsraillilerin bir vicdan krizi geçireceklerine mi inanıyorsunuz? Ross: Evet zira Filistinlilerin her zaman lehlerine olup hiç kullanmadıkları bir avantajları oldu: Demografik, (nüfus) zaman bombası. Yerleşim yerlerini inşa eden Şaron'dur. Halkın "Gazze'yi Batı yakasını muhafaza için bırakıyor" dediğini duyuyorum. Filistinliler Gazzeden çekilme kararına sıcak bakmıyorlar, İsrail'in bir yandan Gazze'deki yerleşimden çekilirken diğer yandan yerleşim bölgelerini Batı Şeria'ya genişletmeyi palanladığını savunuyorlar. Çekilme işi aşamalı olarak yapılması ve her aşamadan önce kabineden yeniden oylamaya gidilmesi planlanıyor. Plana göre yerleşim birimleri 4 grup halinde boşaltılacak. Savunma bakanı Mofaz boşaltma işleminin temmuzda başlayacağına ve 8 ile 10 hafta arasında bir zaman alacağını belirtmiştir. Esas bakımından Şaron İşçi Adayı Amram Mitzna'nın son seçimlerde savunduğuna çok yakındır. Fark Şaron'un müzakere etmek istememesidir. NEWSWEEK: Duvar hakkında görüşünüz nedir? Ross: Terörü İsrail içinde durduran bariyerler inşa edildi. Mesele duvar değil duvarın nerede olduğudur. (İsrail kabinesi Ross'la bu görüşmeden sonra Gazze'den çekilmeyi kabul ederken dünyanın tepkisini çeken güvenlik duvarının rotasının değiştirilmesini de kabul etti.) NEWSWEEK: Irak savaşının ihtilaf üzerine etkisi ne olacak? Ross: Benzetmeyi sevmem ihtilafı Saddam Hüseyin yapmadı. Onun ortadan çekilmesi savaşı bitirmeyecek.