Fransız Komünist Partisi'nin hali
Ülkemizde çok az da olsa bazı kişilerin eski tüfekleri izleyerek hâlâ komünizmi canlandırmaya çalıştıkları görülmektedir. Vakıa bugün dünyada hâlâ komünist olduğunu ileri süren Çin ve Küba kalmıştır. Ama Çin Komünizmin temeli olan devlet kapitalizminden tamamen uzaklaşmıştır. Küba ise başkan Castro'nun yönetiminde uzun yıllardır sefalet içinde yaşamaktadır. Biz bu yazımızda bir aralık Avrupa'nın en kuvvetli komünist partisine sahip seçimlerde birinci parti olarak seçmenin komünist partisine oy verdiği Fransa'nın komünist partisinin bugünkü durumuna bakacağız. Bir zamanlar Batı'nın en kuvvetli Marksist hareketi olan, Fransız Komünist Partisi Mart 2001'de yapılan belediye seçimlerinde, daha önce kuvvetli yerel yönetimlerle daima övünürken kasabaların dörtte birinde ve belediyesi elinde olan yegane büyük şehir Nimes'deki seçimi kaybetmiştir. Bu oylardaki düşme yalnız Fransız Komünist Partisinin (FKP) geleceğini değil fakat halen Fransa'yı yöneten Sosyalist, Komünist ve Yeşiller koalisyonunun akıbetini de tehlikeye atmaktadır. Gelecek yıl yapılcak Fransız Yasama Meclisi seçimlerinde zafer şüpheli olmuştur. 1994'ten beri FKP'nin başkanı olan Robert Hue Partinin tamamen kaybolup gitmemesi için partide iç reformlar yapmakta ve Stalinci tutumunu değiştirmeye çalışmaktadır. Bu sene sonuna doğru hatta partinin ismini değiştirme bile tartışılacaktır. Yoldaşlar yeni Komünist Partisini destekleyeceklerdir. FKP bu duruma nasıl düştü? Milyonlarca Fransız seçmeninin oylarını alabilen FKP, SSCB'nin komünist adaletini dağıtacağını iddia eden bir kopyası gözü ile bakılıyordu ama SSCB batmıştır. Hue'nin başkanlığında FKP Berlin duvarının yıkılışını göğüsledi. Marksizm'den tamamen uzaklaşmaya çalışıyordu.. Marx devletin yok edilmesini sınıf farklarının ortadan kalkmasından sonra öngörüyordu. Bu görüş Alman Sosyal Demokrasisinin kurucusu olan çağdışı Ferdinand Lasalle ile Marx arasındaki farkı belirtmektedir. Lasalle Devlete sosyal barış öneriyordu ve Alman İşçilerini Marx'tan oldukça bağımsız bir yola yöneltmişti. Marx'ın ekonomiye bir katkısı "Das Kapital" adlı bitmemiş ve üç cildi yayınlanmış eseridir. On yıllarca sürede yazdığı kapitalist üretim sürecini inceleyen kaynak bir eser olan "Das Kapital" Marx'çı düşünür Karl Korsh'a göre ancak Darwin'in muazzam "İnsanın Kökeni" adlı esere benzetilebilinir. Herkesçe kabul edildiği gibi "Das Kapital"de sermaye teorisi ve gerçek çatışmaktadır. Das Kapital'in halk için hemen ucuz baskıları yapılmıştı, Rusça ve Fransızcaya çevrilmiştir. Fakat aslında bu ancak pek çok kimsenin sadece adını bildikleri bir yapıttı. İrlandalı Yazar Bernard Shaw 1911'de kendine özgü istihzası ile "bu eseri halen benden başkası okumamıştır" demiştir. "Das Kapital" Marx'ın teorilerinin çeşitli taktiklerce alet edilmelerine engel olamamış ve kendilerine Marxist deyip Marx'la ilgisi olmıyan kimselerin cesaretini kıramamıştır. Marx da sanki bunu bilircesine 120 yıl önce "Bana gelince ben bir Marxist değilim" demişti. Hue'nin reform hareketlerini beğenmiyen eski tüfek Fransız komünistleri FKP'den uzaklaşmışlardır. Partiden uzaklaşan oyların aşırı partilere gideceği ve 2002 seçimlerinde Sosyalistlerin Parlamentoda çoğunluğu alamıyacağı endişesi Sol çevrelerde yaygındır. FKP'nin 1997 yasama meclisleri seçimlerinde yüzde 9,9 gibi mütevazı oy almaları Sosyalist çoğunlukla koalisyona girmelerini sağlamıştır. Bu surette hükümette iki bakanlık da almışlardır. Mart ayındaki yerel seçimlerdeki kötü sonuç seçmenlerin Sosyalistlerle yapılan koalisyondan memnun kalmadıklarını göstermektedir. "FKP hükümete girdiğinde bütün ideallerini terketti ve seçmenleri artık partiyi tanıyamıyorlar." Bu FKP'den parlamenter Patrice Carvalho'nun değerlendirmesinin FKP içindeki bazı muhalifler başkan Hue'nin değiştirilmesini isteyecek kadar ileri de gitmişlerdir. Hue ise "komünistler olmazsa Sağ iktidara gelir zira komünistler olmadan sol çoğunluk mevcut değildir" demektedir. Hue reformların yapılmasına müsaade edilirse FKP'de İtalya'da ve Merkezi Avrupa'daki komünist partilerin yaptıkları reformlarla hâlâ ülkelerinde önemli siyasi rol oynadıklarına işaret etmektedir. Hue'nin FKP'nin çöküşünü durduracağını sanmıyoruz.