Kapitalizm...

Kapitalizm milyarlarca insanın hayat seviyesini yükseltmiştir. Fakat dünyada hâlâ milyonlarca fakir eğitimsiz, cahil vardır. Bunların hayatını düzeltmeleri sadece hükümetlerden ve kârsız çalışan gruplardan beklenemez, bir beklenti olursa sade bunların gerçekleştirmesi çok zaman alır. Bugün şirketler, fakir için teknik keşifler yapanlar "yenilikçi", "üretici kapitalizm"in gelişmesini kısaca incelememiz bizi aydınlatacaktır. 1799'da İngiliz Robert Owen İskoçya'da New Lanark'ta hasta işçiler için bir fon kurdu ve 10 yaşından küçük çocukların çalışmasını men etti. Yatırımcılar bu sosyal değişikliklerin neye mal olacağı konusunda endişelenince yeni yatırımcılar buldu. 1831'de John Cabury alkol yerine mayi çikolata sattı. 1893'te oğlu George işçilere ucuz evler ve yüzme havuzları yaptı. 1889'da Çelik kralı Andrew Carnegie -ki o günün en zengin adamı idi- "Milyonerler fakirlerin hâmisi gibi hareket etmeli, bir adam büyük bir servet topladıysa bunu kütüphaneler, parklar, üniversiteler açarak halka yardım etmeli" dedi. Carnegie ölümünden önce 2509 kütüphane açtı ve servetinin yüzde 90'ını vakfetti. 1914'te Henry Ford işçilerine gündelik 5 dolar vermeye başladı. Bu sanayideki üretim 2 misli idi. İşçilerini müşteri yapmak istiyordu. Fakat şiddetle eleştirildi. New York Times gazetesi planı açıkça "hayalperest ve yok olmaya mahkum" görüyordu... 1960'ta bilgisayar öncüsü Dawe Packard "Birçok kimse yanlış olarak, bu şirketi sadece para kazanmak için mevcut olduğunu kabul ediyor. Bu şirketin mevcudiyetinin önemli sonucu ise de daha derine inmek ve mevcudiyetimizin gerçek sebeplerini bulmak mecburiyetindeyiz. Halkla beraber olup bir şirket olarak mevcut oluyor bu suretle ayrı ayrı yapamayacakları bir işi yapmaya muktedir olup topluma bir katılım getirilir" der. Haftaya bu konuya devam edeceğiz...