Milletlerarası Ceza Mahkemesi

1 Temmuz'dan itibaren Uluslararası Ceza Mahkemesi yürürlüğe girmiştir. UCM'nin kuruluşunu öngören Roma andlaşmasını imzalayan 139 devletten sadece 74'ü anlaşmayı onaylamıştır. Türkiye anlaşmayı imzalamadı. Avrupa Birliği üyesi bütün devletler onayladı. Anlaşma 1998 tarihlidir. UCM'de devlet başkanından sıradan vatandaşa kadar herkes sistematik cinayet, işkence, tecavüz de dahil insan haklarının ihlalleriyle ilgili yargılanabilecek? UCM milli mahkemelerin yerine geçemiyecek ancak bu mahkemeler ağır suçları soruşturma ve yargılamada yetersiz kaldığında devreye girecektir. 2. Dünya Savaşı sonunda Alman ve Japon savaş suçlularının yargılanmasından bu yana milletlerarası yargı sisteminin eksikliği görülüyordu. Bu nedenle böyle bir mahkemenin kurulmasına karar verilmişti. Anlaşmayı onaylayan ülkelerden toplam 18 yargıç her biri 9 yıl için seçilecektir. Aynı ülkeden iki yargıç seçilemeyecektir. UCM üyesi ülkeler 9 yıllığına bir de bağımsız savcı seçeceklerdir. Kimlerin yargılanmasına gelince bir suçun işlenmesi emrini veren ya bu suça göz yuman bir devlet başkanından, emirlere uyduğu gerekçesine sığınmayan orta vatandaşa kadar herkes yargılanabilecektir. UCM'yi onaylayan devletler kendi topraklarında bir suç işleyen başka ülke vatandaşları ile kendi vatandaşlarını bu mahkemeye havale edebileceklerdir. 18 hakim gelecek yıl seçilecektir. Fakat hukuk devleti kavramının yıllardır en kuvvetli savunucusu ABD'nin yönetimi bu mahkemeye karşıdır. George Bush yönetimi eski başkan Bill Clinton'ın imzaladığı anlaşmayı reddediyor. Hem Cumhuriyetçiler hem demokratlar Amerikalıların kovuşturulmasına karşı sağlam garantiler istiyorlar. Yurtdışı görevde bulunan ABD'li askerlerin ve yetkililerin ideolojik bir girişimle kovuşturmaya uğrayabileceklerinden korkuyorlar. New York'ta Amerikan delegasyonu BM'ye bazı önerilerde bulunmuştur. Anlaşma üyesi olmayan ülkelerde görev yapan Birleşmiş Milletler Barış Gücü görevlilerinin mahkemenin kazasından muaf tutulmalarını istemiştir. Bugünlerde Bosna Hersek'teki barış gücünün süresi altı ay uzatılacaktı, bu normal bir olaydı. Eğer Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ABD'nin istediği dokunulmazlığı vermezse ABD sadece Bosna Hersek'te BM'nin barış gücü bulundurmasını veto etmekle kalmayacak ödemekte olduğu barış gücü bütçesinin yüzde 27'sini de ödemeyeceği tehdidinde bulunmuştur. Bosna'da 2200 Amerikan askeri bulunmaktadır. Eğer bir ülke bir savaş suçlusuna karşı iyi niyetle dava açmışsa UCM artık yeni bir dava açamaz bir Amerikan askeri böyle bir kovuşturmadan beraat ederse artık UCM'de yeniden dava görülemez. Hollanda Dışişleri Bakanlığından bir yetkili haklı olarak "Anlamıyoruz niye Amerikalılar kendi adalet sistemine bu kadar itimat edemiyorlar" demektedir.