Türk kor­san­lı­ğı

Türk Kor­san­lı­ğı İz­mir'de üs­le­nen Ça­ka Bey ile baş­la­dı. Bi­zans ada­la­rı­na ve fi­lo­la­rı­na kar­şı aman­sız mü­ca­de­le­le­re gi­ri­şen ikin­ci bü­yük Türk Kor­san Ay­dı­noğ­lu Umur Bey­di. Os­man­lı Dev­le­ti­nin ilk dö­nem­le­rin­de Mar­ma­ra ve Ege De­niz­le­rin­de Ka­ra­mür­sel Bey, Emin Ali Bey, Man­sur Bey gi­bi ün­lü Os­man­lı Kor­san­la­rı et­kin­di. Os­man­lı Kap­tan-ı der­ya­la­rın­dan Ça­ka Bey, Sa­ru­ca Pa­şa ve Bal­ta­oğ­lu Sü­ley­man Bey, Ege De­ni­zin­de Ve­ne­dik­li ve Ce­no­va­lı kor­san­la­rın et­kin­li­ği­ni kır­ma­ya ça­lış­tı­lar 15. ve 16. yüz­yıl­lar­da Ke­mal, Bu­rak, Ka­ra Ha­san, Ara­poğ­lu Ali, Mus­li­hüd­din, He­rek ve Pi­ri Re­is­ler "gö­ke" de­ni­len kal­yon­lar­la Or­ta Ak­de­niz'e ege­men ol­du­lar. Kor­san fi­lo­la­rı de­niz sa­vaş­la­rın­da Os­man­lı Do­nan­ma­sı­nın vu­ru­cu güç­le­ri ara­sın­da yer al­ma­ya baş­la­dı. 1516'da Gu­lit­ta'ya yer­le­şe­rek kor­san­lı­ğa baş­la­yan ve 1519'da Os­man­lı hiz­me­ti­ne gi­ren Bar­ba­ros Hay­ret­tin Pa­şa Ak­de­niz'i bir Türk gö­lü du­ru­mu­na ge­tir­di. Ve 1533'te Kap­tan-ı der­ya ol­duk­tan son­ra her yıl, Ak­de­niz se­fer­le­ri­ne çık­ma ge­le­ne­ği­ni baş­lat­tı. 1571'de İne­bah­tı De­niz Sa­va­şın­da alı­nan ağır ye­nil­gi Türk kor­san­lı­ğı­nın sar­sıl­ma­sın­da önem­li rol oy­na­dı. Bu­nun­la bir­lik­te Mu­rat Re­is 17. yüz­yı­lın baş­la­rın­da Da­ni­mar­ka, İz­lan­da, İn­gil­te­re kı­yı­la­rı­na hat­ta Ka­nar­ya Ada­la­rı­na akın­lar dü­zen­le­di. 16.-18. yüz­yıl­lar ara­sın­da Ak­de­niz'de Os­man­lı ege­men­li­ği­nin za­yıf­la­ma­sı Ku­zey Af­ri­ka'da­ki Ber­be­rî ül­ke­le­ri­nin ba­ğım­sız­laş­ma­sı­na ve Ak­de­niz'de kor­san­lı­ğın yay­gın­laş­ma­sı­na yol aç­tı. Ber­be­ri kor­san­la­ra kar­şı son de­re­ce hoş­gö­rü­lü dav­ran­ma­sı­nın ya­nı sı­ra ken­di­le­ri de kor­san­lık ya­pan Fas, Ce­za­yir, Tu­nus ve Trab­lus­garp kor­san dev­let­ler ola­rak anıl­ma­ya baş­la­dı. 19. yüz­yı­lın baş­la­rın­da Ame­ri­kan, İn­gi­liz ve Fran­sız de­niz kuv­vet­le­ri­nin bir­bi­ri ar­dı sı­ra gi­riş­tik­le­ri sal­dı­rı­lar­la bu dev­let­le­rin kor­san­lık et­kin­lik­le­ri bas­tı­rıl­dı...