Uygurlar'da düğün -ll-

Uygur Türklerinin "Toy-Düğün" merasimine, geçen hafta kaldığımız yerden devam ediyoruz: Kız köçürüş (gelini almak): Nikahtan sonra gelin ve damat ayrı ayrı mekanlarda dostlarıyla birlikte eğlenirler. Kızın yengesi ve arkadaşları gelini hazırlar. Öğleden sonra damat arkadaşlarıyla birlikte gelerek gelini alırlar. Gelin yeni evine gitmeden önce ana, baba, kardeş ve yakınlarıyla birlikte vedalaşırlar, onlarla helalleşerek duasını alırlar. Bu olaya "razılık alış" adı verilir. Gelin ile dostları, akrabalarıyla birlikte damat evine giderler. Gelin ve damat birlikte eve gelince damadın yakınları gelinin başından un ve şeker saçarlar. Gelin, damat evinin önünde yakılan büyük ateş (gülhan) üzerinden halıya oturtularak dokuz defa dolaştırıldıktan sonra evine renkli şelferşifon kumaşla veya büyük çaplı araba tekerlekleri ile gelinin önünü kesen yiğitlere de coşku saçarlar. Bazıları sırtı dokuz karış uzunluğunda koyun takdim ederler. Yüz açku (yüz açımı): Gelin, damat evine geldikten sonra misafirlere yemek verilir. Yemekten sonra eğlenceler tertip edilir. Yiğit, gelir ve gelinin örtüsünü açar. Gelinin yüzünü örten "çümbel" adı verilen örtüyü, oynayan kız ise aynı şekilde gelerek kapatır. Bu karşılıklı açma kapama olayı üç defa tekrar edildikten sonra damadın annesi veya onu temsilen bir akrabası gelinin yüzündeki örtüyü açarak geline altın yüzük ve küpe takar. Yüzü açılan gelin oyuna davet edilir. Düğün dağıldıktan sonra yenge adı verilen kadın odasına gelerek yatağını hazırlar ve gelin ile damada gereken tavsiyelerde bulunarak onları baş başa bırakır. Selam Beriş (Selamlama): Gerdek gecesi sabahı gelin ve damat arkadaşlarıyla birlikte kaynana ve kayınbabalarını ziyaret ederek onları selamlarlar. Sabah yemeğini orada yer ve kendilerine verilen hediyelerle birlikte evine dönerler. Çıllak: Düğünden sonraki haftalarda gelin ve damat tarafı karşılıklı olarak akrabalarını, yakınlarını ve komşularını yemeğe davet ederler ve karşılıklı olarak tanışırlar. Düğünler şehirlerde görkemli olarak yapılır ve büyük salonlarda gerçekleştirilir. Gelin uzun araba sürüsüyle birlikte davul zurna eşliğinde alınır. Gündüzleri büyükler dua, mevlit ve hatim ile meşgul olurlar. Gençler ise akşamları eğlenceler düzenlerler. Gelin ve damadın arkadaşları kendi aralarında para toplayıp düğün eğlencesinin masrafını karşılayarak yeni evlilere yardım etmeye çalışırlar. Düğünde gelin ve damat dostlarına "harduk çayı" adı verilen bir ziyafet vererek düğünlerine yaptıkları hizmet ve yardımlar için teşekkür ederler.(*) ..... (*) Gülmire Yarmuhemmet-Sefine/Ekim 2008