2 tur meselesi

Fransa'da -evlere şenlik- ırkçı Mösyö Le Pen'in cumhurbaşkanı seçiminde 2. tura kalması, kendi geçmişinden çok korkan Avrupa'da telâş, Türkiye'de ilgi uyandırdı. 2 turun meziyetleri öğüle öğüle bitirilemiyor. Tek kişi seçiliyorsa, 2 tur faydalıdır. Belediye başkanlarının 2 turla seçilmeleri daha doğrudur. Cumhurbaşkanına gelince, parlamenter sistemde meclisler seçer. Halkoyu ile seçilen, adı konmasa bile yarı başkandır ve sadece parlamenter demokrasiyi, icrayı geciktirir, hattâ engeller. Fransa'da sömürgeleri elden çıkarabilmesi için General de Gaule'e tanınmış bir imtiyazdır. Fransa'nın eninde sonunda 3. ve 4. cumhuriyetlerin tam parlamenter sistemine döneceğini düşünüyorum. Başkanlığa gelince, Birleşik Amerika'da başlayan ve yalnız bu devlette başarı kazanan bir modeldir. Türkiye için bahis konusu değildir. 1908'den sonra hâkan-halîfeye, 1923'te Atatürk'e vermeyi aklımızdan geçirmediğimiz yetkileri, asla tek kişiye vermeyiz, maazallah! Milletvekilliğinde iki turlu seçim, her üye için bir seçim alanı veya birkaç üye için seçim alanları şeklinde düzenlensin, Türkiye'de demokrasiyi yozlaştırarak felâkete götürür. Korkunç meblağlarda para dökülüp saçılır. Mafyacılar, zenginler veya onların adamları seçilir. Kadınlar seçilemez. İki turda Sol'dan milletvekili çıkması ihtimali çok düşüktür. Etnik çekişmeler, mezhep ve tarikat kavgaları ayyûka çıkar. Sonra böylesine bir tabloyu düzeltebilecek merci arayışı başlar. Türkiye'de bu merci malûmdur ve tektir. 2. tura 3 aday soksanız bile durum değişmez. Nisbî seçim demokrasiye en uygunudur. Tabii millî bakıyye gibi ifratlar kabûl edilemez. Çevre ve il barajı da yanlıştır. Eşit nüfusa eşit milletvekili ilkesi esastır. Genel baraj ise, demokrasilerde nadiren yüzde 5'e çıkar. Bizim yüzde 10 barajımızın tedricen indirilmesi lâzımdır. 2 tur, cumhurbaşkanının halkoyu ile seçilmesi gibi, sadece görünüşte demokratiktir. Bilhassa Türkiye gibi ülkelerde antidemokratik hevesler doğurur ve yolsuzlukları artırır. Sistemleri işletemeyenler, ille bir şeyler yapmak merakına düşerler. Gayri memnunlar da, daha iyidir diye sistemi değiştirmek isterler. Ayrıca her parti, menfaatine uygun model arar. Ne yapıldığını, işlerin nereye gideceğini öngörmek gerekir. Aksi takdirde ortaya af kanunu gibi ucûbeler çıkar. Halkın huzuru büsbütün kaçar.