5. Cumhuriyet çatırdadı

İngiltere'deki istikrar Fransa'da yoktur. Sebepler çeşitlidir: Fransa monarşi olmadığı için zirvede de politik mücadele vardır. İngiltere'de ihtilal, darbe falan görülmez (bir defa 17. asırda denediler, bir daha tekrarlamadılar). Latin milletleri ve en önemlileri bulunan Fransızlar ise, 1789'da ihtilal ve darbenin öylesine tadına vardılar ki, bir türlü vazgeçemediler. Fransa'da 5. Cumhuriyet-Fransız ölçülerine göre- çok uzadı. 43 yıl geçti. 92 maddelik anayasaları köhneleşti (bizim anayasamız maşallah 177 maddedir, İngiltere'de hiçbir zaman anayasa olmamıştır). 577 milletvekilli, 319 senatörlü lâgar bir anayasa haline geldi. Özelliği, yarı başkanlık sistemi getirmesidir. Bu suretle parlamanter sistemi bozdu. Avrupa sistemine aykırı bir rejim sundu. Akıl almaz büyüklükteki Fransız sömürge imparatorluğunu tasfiye edebilmesi maksadıyla milli kahraman General de Gaulle için düşünülmüş bir sistemdir (bugün ancak 1905-14 demokrasi tecrübesi bulunan Rusya'da da uygulanıyor). 7 yıl için ve 2 defa seçilebilen cumhurbaşkanı, 14 yıl iktidarda kalabiliyor. 5 Mayıs'ta yeniden 7 yıl kalmak üzere seçilecek 70 yaşındaki Jacques Chirac (Jak Şirak), bu durumdadır. 7 yıl önce, sosyalist Lionel Jospin'i bertaraf etmişti. Bu defa Jospin'i daha ilk turda eledi, üstelik zıt tandanslı partide bulunan rakibinin politikadan çekilmesini sağladı. İkinci tura kalan Le Pen, faşizan bir politikacı sıfatıyle yalnız Fransa'yı değil, Avrupa Birliği'ni de ayağa kaldırdı. Avusturya'da evvelki seneki Haider gibi... Bu hassasiyet nedir? diye sual buyurursanız, şudur efendim: 1944'e kadar dünya hakimi olan Avrupa, 20. yüzyılda iki defa topyekûn intihar teşebbüsünde bulunmak ve tarihin en azılı diktatörlerini yetiştirmekten sabıkalıdır. Fransa'da 4. Cumhuriyet 12 yıl sürebilmişti. Beşincisi 43. yılındadır. 1789'dan bu yana 5 defa monarşi ve 5 defa cumhuriyet... Geçtiğimiz Pazar günü pek çok Fransız oylamaya katılmadı. Anlaşılan 5. Cumhuriyet'ten bıktılar. 6. Cumhuriyet kapıdadır. Kafaları kızarsa Paris Kontu'nu bile tahta davet edebilirler...