70 yıl son­ra ATA­TÜRK

Ata­türk'ün ara­mız­dan ay­rı­lı­şı­nın 70. yıl­dö­nü­mü­dür. Ata­türk, hâ­lâ ak­tü­el­dir. Dış ül­ke­ler­de bi­le öy­le­dir. Tür­ki­ye'yi ger­çek­te bu­gün de Ata­türk yö­net­mek­te­dir. Ge­çen haf­ta Mus­ta­fa ad­lı bel­ge­sel fil­min yan­kı­la­rı ile geç­ti. Ki­mi be­ğen­di, ki­mi be­ğen­me­di. Ben­de­niz sey­ret­me­dim. Bir şey söy­le­mem müm­kün de­ğil. An­cak ta­ri­he san­sür ve ya­sak koy­ma­nın an­ti­de­mok­ra­tik ol­du­ğu­nu ya­zı­yo­rum. Ata­türk, ha­ya­tın­da­ki gi­bi, bu­gün de, 1000 (bin) yıl son­ra da Türk'ün mil­lî kah­ra­ma­nı­dır. Ata­türk'e ha­ka­re­te ya­kın eleş­ti­ri­ler za­rar­lı­dır. Hat­tâ kav­ga çı­ka­ra­cak, mil­lî bir­li­ği bo­za­cak ma­hi­yet­te­dir. Hiç­bir po­li­ti­ka­cı­ya tav­si­ye et­mem. Eleş­ti­ri ta­bi­atiy­le ya­pı­la­cak­tır. An­cak ih­ti­sas ta­rih­çi­li­ğin­den gel­me­yen­le­rin ger­çek­le­ri yan­sıt­mak­ta zor­la­na­cak­la­rı âşi­kâr­dır. Her ide­olo­ji Ata­türk'ü ken­di ta­ra­fı­na çe­ke­cek­tir. Ni­te­kim öy­le ol­du. Ha­ta­sız dev­let ada­mı, ci­han ta­ri­hin­de mev­cut de­ğil­dir. Ha­ta­lar, vu­kuf­la ve şah­sî ide­olo­ji­ler­den sıy­rı­la­rak be­lir­til­me­li­dir. Türk­çe'nin en bü­yük us­ta­la­rın­dan ve Ata­türk'ü ya­kın­dan ta­nı­yan­lar­dan Fa­lih Rıf­kı Atay, Çan­ka­ya ad­lı şâ­he­se­rin­de bu­nu yap­tı. Ta­ha Ak­yol'un ye­ni ya­yın­la­nan ve çok il­gi çe­ken ese­ri de böy­le­dir. De­rin­le­me­si­ne bir araş­tır­ma ürü­nü­dür. Han­gi Ata­türk? so­ru­su­na ce­vap ara­mış­tır. Ata­türk, de­ği­şik dö­nem­ler­de de­ği­şik te­ma­yül­ler gös­ter­miş­tir, doğ­ru­dur. Türk Dev­le­ti'nin yü­ce men­fe­at­le­ri o dö­nem­de ne­yi ge­rek­ti­ri­yor­sa onu uy­gu­la­mış­tır ve ba­şa­rı­lı ol­muş­tur. Ba­şa­rı­sı­nın te­me­lin­de bu ye­te­nek ya­tı­yor. İn­kı­lâp­çı­lık, re­form­cu­luk, ıs­la­hat­çı­lık, tan­zi­mat­çı­lık, ne der­se­niz de­yi­niz za­ten, sü­rek­li de­ği­şim ve ça­ğa uyum­la he­de­fi­ne ula­şır. Ata­türk'ün hiç de­ğiş­me­yen ta­ra­fı, gel­miş geç­miş en bü­yük Türk mil­li­yet­çi­si ol­ma­sı­dır. Türk Ye­ni­leş­me(Osm. Te­ced­düd) Ha­re­ke­ti'nin Sul­tan Mah­mud'dan son­ra ikin­ci ta­viz ver­mez re­form­cu­su­dur. Bu­na as­ker­lik ve dış po­li­ti­ka­da­ki ba­şa­rı­la­rı da ek­le­nin­ce, üç ay­rı branş­ta dâ­hî ol­du­ğu, açık de­hâ gös­ter­di­ği an­la­şı­lır. Bu da onu, ta­ri­hin bü­yük adam­la­rın­dan bi­ri zir­ve­si­ne yük­sel­tir. Tür­ki­ye'yi Cum­hu­ri­yet re­ji­mi­ne çe­vi­re­rek de­vam et­tir­miş­tir. 1918-1939 Av­ru­pa ta­ri­hi­nin en ka­rak­te­ris­tik ve ti­pik dev­let adam­la­rın­dan bi­ri­dir. Bu­nu unu­tup, gü­nü­mü­zün de­mok­ra­si­si ile kı­yas­la­ya­rak Ata­türk'ü eleş­tir­mek, ta­rih me­to­do­lo­ji­si­ne ay­kı­rı­dır. Dev­ri­nin şart­la­rı ne­yi ge­rek­ti­ri­yor­sa onu yap­mış­tır. Em­sa­li gi­bi, şah­sî gö­rüş­le­ri­ni ve ter­cih­le­ri­ni uy­gu­la­mış­tır. Tür­ki­ye'nin az za­man­da muâ­sır me­de­ni­yet se­vi­ye­si­ne ula­şa­ca­ğı ke­sin inan­cı ise, ger­çek­leş­me­di.