Amerika'nın İslâm'a bakışı

Birleşik Amerika'nın İslâm'a bakışı Avrupa'ya nazaran daha olumludur. Tarih boyunca, yalnız Türk değil, hemen bütün Müslüman devletlerde, diğer dinlerin mensupları ile yan yana, hattâ iç içe yaşamak, doğal bir hayat tarzıdır. Aynı toplum içinde din kavgaları nadirdir. Avrupa'da ise, Hıristiyanlar'ın, kendi dinlerinden olmıyanlarla bir arada yaşamak alışkanlığı çok yenidir. 20. yüzyılda ancak gerçekleşmiştir. Birleşik Amerika'da dinler, mezhepler, tarikatler, cemaatler, tam bir hürriyet içindedir. Devletçe kontrol edilmezler. Başıboşturlar denebilir. Bu konuda Amerikan liberalizmi övgüye değer. Avrupa'daki din, mezhep, tarikat çekişmelerini kıt'alarına taşımamış gibidirler. Renk ayırımına dayanan ırkçılık hakkında aynı şey söylenemez. Ama son çeyrek asırda bu illeti de çözümlemişlerdir. Birleşik Amerika, gerek Hıristiyan, gerek Müslüman dünyalarının asırlar boyu dinin devlete tahakküm teşebbüslerini yaşamadı. Böylesine bir tarihi yoktur. Onun için, kıt'asının dışındaki dinî davranışları kavramakta acemidir. Yakın zaman önce Sovyetler'e karşı, Sovyetler'in güneyinde bir Yeşil Kuşak oluşturmak projesi, böyle bir tecrübesizliğin neticesidir. Bu hayalî projesinde Türkiyemiz'e doimnant bir rol bile biçmişti. Demek Türkiye Cumhuriyeti'nin yapısını çok iyi anlamamıştı. Müttefikimiz ABD, artık Yeşil Kuşak'tan vazgeçti. Zaten ortada Sovyetler kalmadı. Ama, radikal ve eylemci İslâm'dan ürkmüştür. Başta kendisini, Birleşik Amerika'yı hedefleyen Hıristiyan Batı düşmanlığından zarara uğramıştır. Binaenaleyh, ılımlı Müslüman devletleri yanına alarak, köktendincilere karşı çıkacaktır. Arap devletlerinde ve İran'da İslâm, Arap ve Fars milliyetçiliklerinin vazgeçemiyecekleri bir faktördür. Amerika'nın bu inceliği görebildiği şüphelidir. Ama Birleşik Amerika'nın Türk Müslümanlığı'nı, bizim uyguladığımız din ile devletin ayrıldığı demokrasi modelini örnek göstermeye hazırlandığını ihsas eden emareler vardır.