Anayasa

Hükûmet, Anayasa tadili projesini, muhalefet partilerine verdi. Artık uzunca bir zaman için Türkiye'nin gündemini bu konu oluşturacak. Her kafadan bir ses çıkacak. Çeşitli fikirler alındıktan sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulacak. Anayasa Komisyonu'nda son şeklini alacak. Genel kurulda müzakere edilip milletvekillerinin oylamasına geçilecek. Her madde, diğer kanunlarda olduğu gibi teker teker oylanacak. Ancak diğer kanunlar gibi açık değil, gizli oy verilecek. Hangi milletvekilinin olumlu, olumsuz, çekimser oy attığı bilinmeyecek. Üstelik bu oylama, tekrar edilecek, ikinci defa yapılacak. Sonunda genel kurul, gene gizli oyla değişikliğin tümü için oy kullanacak. Bu prosedürün hangi süratle gerçekleşeceğini bilmiyoruz. Meclis'te olduğu kadar basında da türlü çeşitli, mâkul fantastik, uyumlu uyumsuz fikirler söylenecek, yazılacak. Politik ortam malûm. Binaenaleyh kavga çıkması da çok muhtemel. Kavganın Yüce Meclis'e ve saygın basına yakışır seviyede geçmesi temennimizdir. Ancak muhalefet, hükûmeti (tek parti iktidarını güçlendirmek için yargıyı kısıtlamak) motifi ile itham edecektir. -Atatürk'ün görüş ve arzûları yönünde- Türkiye Cumhuriyeti rejimini oluşturan 1924 anayasası, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kayıtsız şartsız millî irâdeyi temsil ettiği ilke ve felsefesine dayandığı halde, 1961 ihtilâl cunta anayasası ile devletimizin kuruluş felsefesi ve rejimi bozulmuştur (askerî anayasa demek abartılıdır, zira cunta anayasası olduğu malûmdur). 1982 anayasası cunta anayasası bile değildir. Tek şahsın iradesini yansıtmıştır. O kişi, Atatürk gibi vatanı kurtarıp cumhuriyet kurmuş falan değildir, sadece darbe yapmıştır. Bu özetimiz, yargının yetkileri ve askerin saygınlığı kısıtlansın demek değildir. Yargı, Avrupa'da olduğu derecede tam bağımsız ve tarafsız olacak ve öyle kalacaktır. Ordumuz ise, Avrupa'daki emsalinin saygınlığına kavuşacaktır. İddia ediyorum, büyük bir heves, sevgi ve özveri ile savunduğu milletle daha kaynaşacak, fakat üniformalı politika sona erecektir. Anayasa tadili, bu hedeflere kısmen de olsa yaklaşmak maksat ve ümidiyle yapılıyor. Ancak muhalefet, tek parti, hattâ tek kişi iktidarı için istendiğinde ısrar edecektir. Bununla beraber açık demokratik gelişmeler getiren maddelere de karşı çıkması hâlinde, oy kaybını göze almalıdır.