Anayasalı bir Irak

Irak konusunun durulması için daha seneler ister. Ama Amerikan işgalinden bu yana nasıl bir Irak oluştuğunu ve böyle bir Irak'ın yakın geleceğe nasıl intikal edeceğini değerlendirmek mümkündür. Amerika, Irak'a demokrasi getirmek ve milletlerarası terörle savaşmak motifleri ile ayak bastı. Gerçek sebepler ise -önem sırasıyla- petrol, İsrail'in güvenliği ve Amerika'ya düşman rejimlerden birini yıkmak idi. Bu hedefler elde edildi. Irak petrolleri ve akış yolları artık Amerika'nın emrinde ve kontrolündedir. İsrail'in Irak cânibinden güvenliği sağlanmış, Suriye'den gelecek tehditlerin bile yolu kesilmiş, İran tehdidine ise henüz erişilememiştir. Irak'ta Saddam ve Baas rejimleri yıkılmış, Amerika ile iş birliğinden başka çaresi bulunmayan bir idare kurulmuştur. Irak'ın kazancı, kendi halkına kıyan aşağılık bir diktatörden kurtulmasından ibarettir. Zararları ise çok büyüktür. Fiilen parçalanmıştır. Kuzeyde Kürdistan, Arap coğrafyasından kopmuştur (veya kopmaya hazırdır). Güneyde Şii Araplar, Amerikan baskısı azalır azalmaz İran ile iş birliğine gireceklerdir. 15 yıllık bir Safevî işgali (1624-1639) dışında Selçukoğlu Sultan Tuğrul Bey'in Bağdad'a girdiği 1056 yılından beri Sünnî yönetiminde olan Irak, Şii ve üstelik Kürt ağırlıklı bir sisteme bırakılmıştır. Bu tabloda Washington'a yararlı gelişmeler beklemek mümkün değildir. Amerika, kendi işini güçleştirmiştir. Bush Vietnam'da yaptığımız hatayı tekrarlamayacağız, Irak'tan kaçmayacağız diyerek, daha evvelsi gün, Amerika'nın devlet politikasını vurguladı. Amerika bu durumu, çok daha kolay, kansız, Iraklıları da geniş ölçüde tatmin ederek, dünyayı aleyhinde bu derecede ayaklandırmayarak kazanabilirdi. Bir Ürdün Prensini, askerî Baas rejiminin yıktığı Irak Krallığı ile aynı olan Hâşimî Hanedanından birini tahta oturtarak sağlayabilirdi. Tek ve bütün bir Irak oluşurdu. Demokrasi ise, bugünkü gibi yarım asır ötesinde düşünülebilecek bir hedef değil, daha yakın tarihlerde gerçekleşebilecek bir rejim hâline gelirdi. Türkiye'yi de yanına alabilse idi bugünkü felaketli tablo oluşmazdı. Şimdi Condoleezza Rice'ı yanlış bir politikanın kısmen ve mümkün mertebe düzeltilmesi için ağır ve zor girişimler bekliyor.