Ayşe Sultan'ın borcu

1481'de Fatih Sultan Mehmed öldü. Büyük oğlu İkinci Sultan Bayezid tahta oturdu. Küçük oğlu Sultan Cem, tahtta hak iddia ederek, askeri ile, Anadolu eyaletinin merkezi Kütahya'yı ele geçirmek için bu şehre doğru yürüdü. Anadolu beylerbeyisi Damad Sinan Paşa, korkusundan Kütahya'dan İstanbul'a kaçtı. Hem de eşi Ayşe Sultan'ı Kütahya'da bırakarak. Henüz 16 yaşındaki Ayşe Sultan, İkinci Bayezid'in büyük kızı ve Fatih'in yaşça en büyük torunu idi. Sultan, Osmanoğlu idi, korku duygusuna yabancı idi. Kütahya dizdarına (kale komutanı), Kütahya kalesini savunmasını emretti. Kaledeki Devlet hazinesini de açtırarak 25.000 akçayı askere dağıttı. Amcası Sultan Cem'in, Anadolu eyaletinin merkezini ele geçirince güçleneceğini biliyordu. Nitekim Sultan Cem, Kütahya'da mukavemet görünce fazla durmayıp Bursa'ya doğru gitti. Bu işler yatışınca, alacağına şahin olan başdefterdarlık denen Osmanlı maliyesi, Ayşe Sultan'a, devletin 25.000 akçasını kanunsuz harcadığını, ödemesini bildirdi. Bu sırada Sultan, kapdân-ı deryalığa getirilen eşi Sinan Paşa ile Gelibolu'da oturuyordu. İstenen miktarda nakdi yoktu. Evlenirken, büyükbabası Fatih Sultan Mehmed'in kendisine hediye verdiği Üsküf denen mücevherli tacını satılığa çıkardı. Ancak Gelibolu'da bu kadar değerli bir mücevheri alacak kişi bulunmadı. Bunun üzerine Ayşe Sultan, babası İkinci Bayezid'e mektup yazarak, şehit dedem Sultan Mehmed Han dediği büyükbabasının armağanı tâcı İstanbul'da sattırmasını veya 25.000 akçayı kendiliğinden ödemesini istedi. Ayşe Sultan'ın, babası padişaha mektubunun aslı Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi'nde 5.455 numaraya kayıtlıdır. Zaten yukarıda sunduğum olayı, bu mektup sayesinde öğreniyoruz. Olayın sonraki gelişmesini bildiren bir belge bulamadık. Ama Osmanlı maliyesinin, 25.000 akçasını, şu veya bu şekilde, devletin sahibi sayılan Hanedan'dan tahsil ettiğine hiç şüphem yoktur. Politikaya ayrılan bu sütunda bir tarih olayını anlatmak bilmiyorum nasıl ve niçin aklıma geldi?