Fener ve Heybeli

Fâtih İkinci Sultan Mehmed, sultân-ı ıklîm-i Rûm (=Roma imparatoru) sıfatıyla atadığı Gennadios'a ökümenik (evrensel) patrik sıfatını verdi (6.1.1454). Vezir (mareşal) protokolüne aldı. Köprülü Mehmed Paşa, beylerbeyi (orgeneral) protokolüne indirdi, Tanzimat'ta eski pâyesi geri verilinceye kadar böyle kaldı (1657-1839). Dördüncü Sultan Murad 1639 ve Sadrâzam Köprülü Mehmed Paşa 1657'de iki patriki idam ettirdiler. Bunlar unutuldu. İkinci Sultan Mahmud, Yunan ihtilâlinde Rusya ile yazışması ele geçen Patrik'i, Patrikhâne orta kapısı önünde astırarak üç gün teşhir ettirdi (22.4.1821). Vatan ihaneti yaman suçlamasına maruz kalmıştı. Hâlâ tartışma konusudur. Atatürk, Patrik'in kalmasına ve kullandığı sıfatlara itiraz etmedi. Bugün hiç kimse, Fâtih ve Atatürk'ten daha Türk milliyetçisi olduğunu iddia edemez. Zaten dünyada mevcut 200 devlet, Patrik'in (ökümenik) sıfatını kabûllenerek ABD dahil bazıları kral protokolü uyguluyor. Bizim direnmemiz platonik kalıyor, bize epey de zarar veriyor. Patrik'in İstanbul'da kalması, Ortodoks rahiplerin Türkçe de öğrenerek Heybeli'de okuması, Türkiye devletinin seçkinlikleridir. Kaçırırsak, 21. asır boyunca eleştiriye muhâtab oluruz. Keza Hristiyan vakıflarına el koymuşsak, bize yakışmaz, düzeltmek gerekir. Türk'e zarar veren gösteriş milliyetçiliğinden doğan hatalarımızı çoktan düzeltmemiz gerekirdi. Ben yılda bir defa bu konuda bir makale yazarım. Konuyu kavramamakta hâlâ direnenler vardır. Ancak devlet menfaatleri, inatçılıktan zarar görür, görmektedir. Sayın Başbakan Erdoğan, Atina'da bir söz söyledi. Artık bu hataların düzeltileceğini umuyoruz. Böyle yapalım. Ondan sonra Yunanistan'ı, Batı Trakya Türkleri'ne uyguladığı AB standartlarına aykırı politikası, şehirlerinde hiçbir cami bulundurmamak bağnazlığı için, bütün dünyaya şikâyet edelim.