Gelibolu

Gelibolu Savaşı, Avrupa dillerinde, bizim Çanakkale Muharebeleri'ne verilen isimdir. 1915'te 1. Cihan Savaşı'nın bu çok önemli cephesi, 95. yılında geçen hafta anıldı. Bu vesileyle Avustralya Savunma Bakanı John Faulkner ile Yeni Zelanda Savunma Bakanı Wayne Happy, Çanakkale'ye geldi. Dağ taş, iki taraftan, bizden ve onlardan ölen askerlerin isimleriyle dolup taşıyordu. Şehitlerimizin sayısı, birkaç ay önce Sarıkamış'ta Allahüekber Dağlarında karlara gömdüğümüz 4. Ordumuzun 2 Kolordusunun şehitlerinden az değildi. Ünlü Ermeni tehcîri, Türk-Ermeni mukaatele'si, Çanakkale'de imparatorluğumuzun mukadderâtı ve tarihin en büyük savaşının 2 yıl daha uzaması ile sonuçlanacak vuruşmaların aynı günlerine rastlar. Çanakkale'de -Âkif'in tabiriyle- yamyamlar dahil, her ırktan asker Gelibolu yarımadasına çıkarılmıştı. İngilizler ve Fransızlar ile onların sömürgelerinden, bilhassa Hindistan ve Senegal'den birlikler çoğunlukta idi. Ama ANZAC (Anzak) denen Avustralya-Yeni Zelanda kuvveti, dövüşme gücü ve verdiği büyük zayiatla tarihe geçti. ANZAK, Australian and New Zealand Army Corps=Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusu'nun kısaltılmışıdır: 5 tugaylı 2 Avustralya tümeni+1 tugay (2 alay) Yeni Zelanda askeri. Onlar için dünyanın öbür ucu sayılan bir coğrafyada o kadar ağır kayıplar verdiler ki, İngiltere dominyonları olan bu iki Anglo-Sakson ülkesinde milliyetlerini oluşturup 1931'de bağımsız devlet olmalarının en önemli faktörüdür. Her yıl, bazılarında genel vali denen devlet başkanı vekilleri, başbakanları da olan devlet adamları Gelibolu'yu ziyarete gelirler. Dedeleri burada ölen binlerce yurttaşları ile birlikte tören yaparlar (her iki devlet de monarşi olup İngiltere hükümdarı onların da hükümdarıdır). Ziyaretçi bakanlar, ülkelerinin maktullerinin taşa kazılmış isimlerinin çokluğu karşısında irkildiklerini, ürperdiklerini medyaya söylediler. Avustralyalı Bakan (iki taraftan inanılmaz sayıda muazzam kayıplar olduğunu görüp sarsıldım) dedi. Rusya imparatorluğunun saf dışı edilmesini sağlayan, Mustafa Kemal'i tarih sahnesine çıkaran bir Türk zaferi ki, 33 yaşındaki toy başkomutanımız Enver Paşa, 4 yıllık savaşın ilk yılı içinde en güçlü 2 ordumuzu Sarıkamış ve Gelibolu'da harcamıştı, çoğunluğu 18-25 yaş arası delikanlılar oluşturuyordu. Bir daha asla olmasın!