Gül, Bush ve Orta Doğu

Türkiye cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile ABD başkanı George Bush'un Washington'da görüştükten hemen sonra art arda derhal Orta Doğu'yu gezmeleri, ister istemez dikkat çekti. Başkan Bush'un, Orta Doğu'ya hareketinden önce Gül'le buluşmak istediği de açıklanınca, tablo oluştu: Amerika, Türkiye'nin görüşlerini aldıktan sonra, Arap ülkeleri ve İsrail ile konuşmasını ayarlamak kararındadır. Gerçekçi dış politikanın gereklerine uymuştur. Zira Türkiye bu coğrafyada, dominant (güçlü, tayin edici) ülkedir. Sayın Gül, rastgele bir devlet başkanı değildir. 4 yıl dışişleri bakanlığında bulunduğu için, problemlerin inceliklerini bilmektedir (Osm.gavâmızına vâkıftır). İlgili ülkelerin unutmaması lâzım husus şudur: Konuyu iyi bilmek, belki müzakereyi hattâ anlaşmayı kolaylaştırır ama, tarafların aynı görüşte olamayacakları ihtimali kuvvetlidir. Her devlet kendi menfaati açısından bakar. Üstelik o devletlerde o anda egemen bulunan iktidarlar da farklı düşünebilirler. Amerika'nın stratejik müttefikimiz pozisyonu değişmez. Her ihlâli, büyük kriz demektir. Orta Doğu'yu büsbütün karıştırır. Bush, İsrail'den sonra Arap ülkelerine gitmektedir: Filistin, Bahreyn, Kuveyt, Emîrlikler, S. Arabistan, Mısır... Bunlara, çok başlılığın hüküm sürdüğü Irak'ı katınız. Amerika, Körfez monarşilerinden, İran'a karşı destek isteyecektir. İran, Körfez monarşilerinin varlıklarına bile karşıdır. Irak'ta ise Şiiler'i tutuyor. Afrika'daki Mısır'ın ilgisi ne? buyurursanız, cevabı şudur: Mısır'ın tarihî ve kültürel tecrübesini 20 küsur Arap devletinin hiçbiri, zenginliğine rağmen Suudî Arabistan dahil, inkâr edemiyorlar. Mısır, İran'ın benim diyen akılları şaşırtacak derecede oynak bir diplomasi izlediğini değerlendirirse, Amerika'nın yararınadır. Nitekim Sayın Gül de, Mısır'a gidiyor. Diğer çok önemli bir milletlerarası çalışma, Başbakan Erdoğan'ın projesi gerçekleştirilerek İspanya'da yapılıyor. Yarın ele alacağız.