Irak'ta demokrasi

Bugün Bağdad'da bir çeşit millet meclisi toplanıyor. Her kesimin temsilcileri, Irak'ta demokrasinin temellerini oluşturacaklar. Bizim bakış açımız maalesef olumlu değil. O coğrafyada kıyasıya kavim, aşiret, mezhep, menfaat kavgaları yapılacağından eminim. Çağdaş dünyadan geri kalmak çok kötü, çok üzücü bir şey. Bence Iraklılar, 15 Temmuz 1958 katliâmının cezasını çekiyorlar. 19 yaşındaki kralla beraber, Peygamber'den inen hanedanın bütün erkek ve kadın üyelerini, ayrıca başbakanı, hükümet üylerini öldürüp sokaklarda sürümüşlerdi. 46 yıl geçti. Ne oldu? Ülke alçak ve kanlı diktatörlerin eline düştü. İran'la 8 yıl süren yüz binlerce Müslüman'ın can verdiği bir savaş yaşadı. İki defa Amerikan taarruzuna maruz kaldı. Demokrasinin 'd'si uygulanamadı. İmâm-ı Âzam'dan Hazret-i Ali'ye kadar tecavüz görmeyen kutsal yer kalmadı. Bütün bir medeniyet tarihi yağmalanarak, o topraklarda beş bin yıldan bu yana yaşayan bütün kavimler aşağılandı. Tek olumlu gelişme, Saddam Hüseyin ve çetesinin def edilmesidir. Artık bu tipte bir diktatörün Irak ve benzerlerinde bile hayat sahası bulamayacağını söyleyebiliriz. Ama demokrasiye geçmek, bambaşka bir şeydir. Kuvvetli ihtimalle, menfaat oligarşilerinin egemenliği başlayacaktır. Üstelik, sürekli şef ve şefler değiştirecek bu oligarşik yapı, dış politikada ve petrol konusunda Birleşik Amerika'dan emir alacaktır. Bu ifademi sert bulanlar, daha yumuşak şekilde açıklayabilirler. Fakat aynı kapıya çıkar. Binaenaleyh Irak'ta ufak tefek iyileşmeler elbette olacaktır. Ama Afganistan'a da, Irak'a da, ne Amerika'nın, ne başka bir kuvvetin demokrasi getireceğine inanmıyoruz. Öncelikle insan hayatını ve mülkiyeti güvence altına alacak bir idareye geçilmesi gerekir. Bunun için Amerikalılar'ın Şii ve Sünni Araplar'la vuruşmaktan vazgeçmeleri lâzım. Her iki tarafın da Hazret-i Ali'nin eşiğinde kan dökmeleri Müslümanlar'ı çok üzer. Asgarî bir barış için, Amerika'nın ne yapacaksa yapıp işini tamamlaması bekleniyor. 2 Kasım başkan seçiminin gerçekleşmesi icab ediyor. Yoksa bugünkü savaşın boyutlarının büyümesi felâket olur. Terör, İtalya'nın vurulması emrini bile verdi. Kaldı ki, Irak'ta sükûnet sağlamadan Washington'ın Büyük Orta Doğu projesini bitirmesi zordur. Ama biz Amerika'nın, sanıldığından çok uzun bir zaman parçasına yayılacak bir proje planladığını düşünüyoruz.