Mostar Köprüsü

Mostar Köprüsü'nün açılışına Başbakan Tayyip Erdoğan da katılıyor. Paris başarısının hemen sonrasında Mostar, her Türk'ün huzur ve şeref duyacağı bir mekân... Osmanlı Türk Cihan Devleti'nin Adriyatik ağzına Narenta ırmağı üzerine diktiği bu medeniyet ve estetik âbidesi şâheser, Bosna savaşında, barbar ve vandal bir Hırvat generalinin topçu ateşine maruz kalıp yıkıldı. Yıkılmış hâlini, Cumhurbaşkanı Demirel'le beraber, yasa bürünerek seyretmiştim. Büyük tarihçi Halil İnalcık, yıkık köprü üzerinde fotoğrafımızı çekmişti. 1566'da Cihan Hâkanı Kanûnî Sultan Süleyman'ın, mimarbaşısı Sinan'a planlarını çizdirip maketini yaptırdığı köprüdür. 19 metre yükselikte 27.34 metre enindedir. Uzunluğu 100 adımdır. Bu yüksekliğin tek kemerle aşılmasındaki estetik cür'et, seyredeni heyecan içinde bırakmaktadır. 1658'de köprüyü gören Fransız gezgini A. Poullet "inşasının mukayese kabûl etmez cür'eti karşısında sarsıldım; mimarın attığı tek kemer, Venedik'in mimarlık hârikası sayılan Realte köprüsünden bile genişti" diye yazıyor. 1912'de ziyaret eden Avusturyalı R. Michel "taş kesilmiş bir hilâl... Bütün dünyada eşi olmayan bir eser" diyerek heyecanını vurguluyor. 1878'de Mostar'ı Avusturya-Macaristan yönetimine bıraktığımız zaman şehirde 36 camiye karşılık yalnız 2 Ortodoks Sırp ve 1 Katolik Hırvat kilisesi vardı. 1908'de Avusturya-Macaristan, Bosna-Hersek eyaletimizi ilhak etti ki, 1914'te patlayan Birinci Cihan Savaşı'nın sebeplerinden biridir. Bugün Türkiye Cumhuriyeti'ndeki kuruluş, kurum ve müesseselerin yüzde doksan beşi Osmanlı tarafından kurulmuştur. Osmanlı medeniyet ve kültürünün Türkiye dışındaki Fas'tan Endonezya'ya kadar uzanan kalıntılar ise, kazına yıkıla bugün bile tamamen yok edilemedi. Mostar Köprüsü, hiç şüphe yok, o topraklarda Türk'ün izini silmek için top ateşine tutuldu. Ancak insanlık, bu estetik mimarlık hârikasının uğradığı barbarlığa isyan etti. Narenta'ya dökülen muazzam Osmanlı yontulmuş taşları sudan çıkarıldı. 20 milyon dolar harcanarak köprünün insanı duygulandırıp yücelten şâhâne kemeri, yeniden inşa edildi.