Oba­ma'nın se­çi­mi

Bir­le­şik Ame­ri­ka'da Baş­kan'dan son­ra­ki ikin­ci adam, sec­re­tary of sta­te, Dev­let sek­re­te­ri (ya­ni ba­ka­nı) un­va­nı­nı ta­şı­yan dış iş­le­ri ba­ka­nı­dır. Pro­to­kol­de 2. sı­ra­yı baş­kan yar­dım­cı­sı alır­sa da, an­cak baş­ka­nın gö­rev­len­dir­di­ği işe ba­kan, na­di­ren Se­na­to'ya baş­kan­lık eden bir dev­let ada­mı­dır. Öne­mi, baş­kan 4 yı­lı­nı ta­mam­la­ma­dan ölür ve­ya çe­ki­lir­se, bu 4 yı­lı baş­kan yar­dım­cı­sı­nın dol­dur­ma­sı do­la­yı­sıy­le­dir. Hay­li baş­kan yar­dım­cı­sı bu su­ret­le oto­ma­tik­man baş­kan­lık yap­mış­tır (20. yüz­yıl­da Coo­lid­ge, Tru­man, John­son, Ford). Yar­dım­cı, baş­kan­la bir­lik­te se­çi­lir, baş­ka­nın seç­ti­ği se­na­tör, eya­let va­li­si gi­bi önem­li gö­rev­ler­de bu­lun­muş bir ki­şi­dir. Baş­kan Oba­ma, mil­let­ve­kil­lik­ten son­ra 4 yıl­lık se­na­tör iken se­çil­di. Yar­dım­cı­lı­ğı­na çok kı­dem­li bir se­na­tör olan Jo­e (Jo­seph) Bi­den'i seç­ti ki, Er­me­ni, Rum et­ki­siy­le Tür­ki­ye'ye hu­su­met gös­ter­miş dış iş­le­ri ko­mis­yo­nu baş­ka­nı­dır. Baş­kan Oba­ma, dış iş­le­ri ba­ka­nı ol­ma­sı için Hil­lary Clin­ton'la an­laş­tı. 8 yıl­dan be­ri New York se­na­tö­rü olan Hil­lary Ha­nım (do­ğu­mu 1947), as­len avu­kat, 20. as­rın bü­yük baş­kan­la­rın­dan (1993-2001) Bill Clin­ton'ın (doğ. 1946) eşi­dir. De­mok­rat Par­ti'den baş­kan aday­lı­ğı­nı Oba­ma kar­şı­sın­da az fark­la kay­be­den Hil­lary Clin­ton'ın, dış po­li­ti­ka­ya hâ­kim ol­ma­sı bek­le­ni­yor. Eşi­nin 8 yıl­lık baş­kan­lı­ğın­da, onun ya­nın­da, bu alan­da bü­yük tec­rü­be ka­zan­dı. Av­ru­pa Bir­li­ği'ne ya­kın ve Tür­ki­ye'nin mut­la­ka üye­li­ği fik­rin­de­dir. Baş­kan Clin­ton, Türk dos­tu idi. Da­ha ön­ce iki ka­dın, dış iş­le­ri ba­kan­lı­ğın­da tam bir ba­şa­rı gös­ter­di: İl­ki Prof. Dr. Ma­de­le­ine Al­bright Çe­kos­lo­vak­ya 1938 do­ğum­lu bir Ya­hu­di'dir. Dış iş­le­ri ba­ka­nı­mız İs­ma­il Cem'le âhenk­li şe­kil­de Or­ta Do­ğu po­li­ti­ka­sı yü­rüt­müş­tü. İkin­ci dış iş­le­ri ha­nım ba­kan Prof. Dr. Con­do­le­ez­za Ri­ce, Zen­ci, si­ya­sal bil­gi­ler ho­ca­sı, kla­sik pi­ya­no vir­tü­özü­dür. Baş­kan Bush'un ace­mi­lik­le­ri­ni ka­pat­ma­ya çok ça­lış­tı, hâ­len ba­kan­dır. Cum­hu­ri­yet­çi Par­ti'den aday ol­say­dı, baş­kan aday­lı­ğı­nı, bel­ki baş­kan­lı­ğı ka­za­na­bi­lir­di. Hil­lary Clin­ton, ABD'nin 3. ka­dın dış iş­le­ri ba­ka­nı ola­rak ba­şa­rı gös­te­rir­se, 4 yıl son­ra baş­kan­lık şan­sı­nı de­vam et­ti­re­bi­le­cek­tir.