Partiler ve Seçim Yasaları

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Siyasî Partiler ve Seçim yasalarının tadili veya yeniden yazılması için, çalışmalar başladı. Bir takım teklifler ortaya atılıyor, sonra yalanlanıyor. Hâsılı fikirler oluşuyor. Son sözü genel başkanlar söyler. Onlar da tereddütteler. En kötüsü, kendi partisi yararına gördüğü hususlar üzerinde direnmektir. En iyisi, bu iki temel kanunu Avrupa standartlarına uygun şekilde düzenlemektir. Konuyu bugünden ele almak hiç de erken değildir. Seçim arifesine bırakmak sakıncalıdır. Seçimin 4 yıl ve yerel seçimlerle birlikte olması ve milletvekili sayısının 400'e indirilmesi gerekir. Fazlasının yükleyeceği külfetten kaçınılmalıdır. Devlet küçülecek, fakat daha kudretli hâle gelecektir. Devletin küçülmesinin Yüce Meclis'ten başlamasının sayılamıyacak kadar faydası vardır. Türkiye milletvekilliği gibi maskaralıkların hâlâ telaffuz edilmesi ıstırap veriyor. Genel merkez kontenjanı yeterlidir. Makulü yüzde 5'tir, yüzde 10 da mümkündür. Seçilecek kişi seçilir. Bütün demokrasilerde az çok şans işidir. Üye sayısını 550 ve 1050'ye çıkartsanız, seçilmeyen seçilmez. Ben şahsen bugünki milletvekillerinin üçte ikisinin Meclis dışında kalacağını sanıyorum. Korkunun ecele faydası olmaz. Şan ve şerefle, milletin şerefli sînesine döneceklerdir. Demokratik baraj yüzde 1'dir. Ancak bu baraj önümüzdeki seçimlerde uygulanamaz. Gene de şimdilik yüzde 10'dan az aşağıya çekilmelidir. İl barajı, kesinlikle bahis konusu olamaz. Mutlaka düzeltilmesi gereken bir husus, milletvekilliklerinin eşit nüfusa bölünmesini sağlamaktır. Nüfusu yetmeyen ilin 1 milletvekili çıkarmasında hiç bir mahzur yoktur. Büyük illerdeki vatandaşın hukukunu çiğneyip az nüfuslu illere prim verilemez. Bu sakatlık üzerinde bilhassa dikkati çekiyorum. Listeler oluştuktan sonra vatandaşın tercih koyması, popülist bir uygulamadır. Sonuçları erteler. Para pul dökülüp saçılır. Milletvekili statüsü belirlenerek seçime gitmek gerekir. Örnek, Avrupa demokrasileridir. Apayrı bir konudur. Milletvekili nasıl olup nasıl olmalı, ne yapıp ne yapmamalı üzerinde ileride duracağız. Ön seçim ve adayların liste sırası ise işin en ihtilâflı, en çapraşık tarafıdır.