Savaşın zemini

Afganistan'ı bugünki feci çizgiye getiren gelişmeleri, sayın okuyucularımla birlikte hatırlamayı faydalı buldum. Özetle şöyledir: Afganistan'ın menfur Rus işgalinden kurtulması için savaşan Afganlar'a, başta ABD, sonra Suudi Arabistan, Pakistan yardım etti, Çin ve İran ile Türkiye bile destek verdi. Amerika mücahitlere, en modern silâhlar ve milyarlarca dolarlık malzeme yolladı. Rus işgalini sona erdirmeyi başaran Afganlar, birkaç örgüt hâlinde idiler. Örgütlerin tamama yakını radikal dinci idi. Komünistlerce tahtından edilen Zahîr Şah ve hanedan, laik olmamakla beraber, modernizmi savunuyordu. Bu sebeple zafer kazanan örgütler, Kral'ı tahtına çağırmadılar. Pakistan da Kral'ın dönüşüne soğuk baktı, İran da... Ruslar'ı ülkelerinden çıkaran örgütler, biribirleriyle çok kanlı iktidar kavgalarına girdiler, yıllarca sürdü. Bu iç savaşta yüz binlerce Afgan öldü. Pakistan'ın güçlü desteğiyle, Pakistan'da din eğitimi görmüş Afganlar'ın öncülüğünde Tâlibân (Öğrenciler, yani medrese talebesi) denen bir grup, biribirini yiyen ve her biri Afganistan'da bir bölgeyi elinde tutan örgütleri, ağır zayiatlı muharebelerle bertaraf etti. Ülkenin tamama yakınına hakim oldu. Ancak Taliban iktidarındaki Afganistan'ı sadece 3 devlet tanıdı: Pakistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri... Taliban yönetimi az zamanda, Pakistan etkisini bile silen Suudi Vehhabi etkisine girdi. On binlerce Arap, modern silâhları ile, kendilerine yabancı, dillerini bilmedikleri bu ülkeye doluştu. New York faciasının arifesinde Afganistan'ın gerçek hakiminin Usâme bin Lâdin olduğunu söylemekte fazla mübalağa yoktur. Suudi devletiyle de bozuşan Bin Lâdin, Afgan ülkesini üs edinerek, Birleşik Amerika'ya cihad açtı. Taliban'ın iktidardan düşürdüğü ve kuzeye sürdüğü örgütler, ülkenin bu bölgesinde birleştiler. Amerika'nın desteği ve Roma'dan gelecek Kral'ın veya veliahtın hakemliği ile, muhtemelen Ramazandan ve kıştan önce Kâbil'e girecek, Taliban iktidarına son vereceklerdir. Birkaç yıl önce Taliban diye bir şey yoktu. Gene yoklara karışacaktır. Oluşacak yeni iktidar, kudretli komşusu Pakistan ile en iyi ilişkiler kuracaktır. Şekillenmeye başlayan tablo budur. Zaten başka çözüm de görünmüyor.