Sudan sorunu

İslâm Konferansı Teşkilâtı Ekonomi Konseyi Zirvesi, yıllık toplantısını İstanbul'da yaptı. Daimî başkanı Türkiye cumhurbaşkanı, Sayın Abdullah Gül'dür. İran, Suriye ve Sudan cumhurbaşkanları, ülkelerini temsil edeceklerdi. İlk ikisi geldi. Sudan cumhurbaşkanı el-Beşir, son anda işlerini bitiremediği için gelemeyeceğini bildirdi. İran, Suriye ve Sudan, bugünkü rejimleri ile, Batı dünyasında mimlenmiş devletlerdir. Sudan başkanının tutuklanması için milletlerarası yargı kararı bile var. İkisi Şîî, Sudan Sünnî olan bu Müslüman devlet başkanlarını Türkiye, dünyaya açmaya kararlıdır. Bu yolda epey gayret gösterildi. Başbakan Sayın Tayyip Erdoğan, Sudan başkanının (hem cumhurbaşkanı, hem başbakandır) soykırımla suçlandığı Darfur eyaletini gezmiş, halkıyla görüşmüş, soykırım emaresi görmediğini söylemiştir. Batı'nın müdahalesini insanî bir girişim şeklinde kabul etmeye, işe petrol faktörü karışmasa idi, hazırdık. Sudan, 3 Türkiye'den büyük (2.506.000 km2, 38 milyon nüfus), bu bakımdan Afrika'da 1. ve dünyada 9. yoksul bir ülkedir. Böyle bir ülkede zengin petrol yatakları bulundu. Bu durum, meselenin Darfur trajedisini aştığının kesin göstergesidir. Sudan'dan ayrı bir ülke ve Osmanlı'ya tâbi yerli devlet olan Darfur'u Osmanlı, 1874'te Sudan'a kattı, yerli devlet 1918'e kadar devam etti. Sudan'la son Osmanlı döneminde ilişkilerimiz problemli idi. Darfur Emîri ise 1914-18 Cihan Savaşı'nda Türkiye'nin yanında bulundu, Hartum'daki İngiliz-Mısır yönetimine kulak asmadı. Türkiye, Sudan'ı ancak Lozan Anlaşması ile bıraktı. Bugün bunları çok az kişi biliyor (detay şu kitabımda; Devletler ve Hânedanlar, I. 355). Sudan ile ilişkilerimizi geliştirmemiz doğaldır. Ancak Korgeneral Ömer Hasan Ahmed el-Beşir (65) sebebiyle Türkiye'nin Batı âlemi ile karşı karşıya gelmesine lüzum yoktur. İktidarının 21. yılındadır.