Sumela

Sumela Manastırı'nda Ortodoks âyînine izin veren Sayın Başbakan'ı kutluyorum. Geleneksel Türk kültürüne saygılı, Avrupa kriterlerinin gereği bir açılımı gerçekleştirdi. Sumela'da son âyîn 1922'de yapıldı. O bölge Rumları Millî Mücadele'de ayaklandıkları için, mübâdele'ye tâbi tutuldular. Ekümenik Ortodoks Patriki, İstanbul'dan gelip âyîni yönetti. Ferman vererek manastırı destekleyen hâkan-halîfelerimizin isimlerini teker teker andı. Cumhuriyet Hükûmeti'ne de teşekkür etti. Her ülkeden gelen binlerce Ortodoks memnun ayrıldı. Trabzon halkımızı da kutluyorum. Fâtih Sultan Mehmed, İstanbul Bizans imparatorluğundan 8 yıl sonra karadan gelerek 1461'de bizzat Trabzon Komnenos Bizans imparatorluğunu fethetti. Torunu Yavuz Sultan Selim, şehzâdeliğinde 24 yıl Trabzon'da parlak bir valilik yaptı. Yavuz'un annesi Dulkadıroğlu Ayşe Hâtun, 1505'te Trabzon'da öldü. Caminin bahçesindeki türbesi bugün de ziyaret ediliyor (halası da Fâtih'in eşi idi). İstanbul'da Beyazıt'ta hamam, Manisa'da tımarhane hayır eserleri arasındadır. Müstakbel cihan hâkanı Kaanûnî Sultan Süleyman, 1495'te Trabzon'da doğdu. 14 yaşına kadar bu şehirde tahsil ve terbiye gördü. Van Gölü'nde, şehrin karşısında Ahtamar adasındaki Ermeni kilisesi de onarıldı. Türk eserlerini yakıp yıkmaktan bıkmayan Ermenilerle kültür düzeyi farkımızı vurguladık. Açılış, dünyanın ilgisini toplayacaktır. Heybeli okulunu çok geciktirdik. Türkiye'de Türkçe bilen Ortodoks papazlar yetişsin. Fâtih'ten ve Atatürk'ten daha milliyetçi olmak acayipliğinden kaçınalım. Gerçek milliyetçilik palavra ile değil, Türk'ü yücelterek ve yüce tutarak olur. Biz Türkiye Türklerinin de 3 kıt'ada kutsal millî yerlerimiz var. İmha edile edile bitirilemedi. O ülkelerden dikkat ve özen istemek, takipçisi olmak en tabii hakkımızdır. Kâbil'de Timuroğlu Bâbür Şâh'ın açık türbesinin onarılmasını bitirelim. Bayrağımızı açıp asker koyalım. Birmanya'da 1. Cihan Savaşı'nda İngilizlere esir düşüp orada ölenlerin şehitliğini ele alalım. Gene Rangun'daki Hindistan'ın son Timuroğlu Türk padişahı İkinci Bahâdır Şâh'ın türbesi ile ilgilenelim. Timur'un 16. ve Bâbür'ün 11. kuşak torunudur. İngilizler 1858'de Hindistan tahtından indirdiler. Delhi'den Rangun'a sürdüler. 88 yaşında burada 1862'de öldü. Cihan devleti kültürünün vârisleriyiz. Ama aydınlarımız bunları bilmiyor. Niçin öğretemedik?